اجتهادپذیری

#یادداشت
#سعید_خورشیدی
#یادداشت_78
#مشخصات_اسلام
#جلسه_340
#اجتهادپذیری
شهید مطهری در بیان مختصات اسلام، میفرمایند کلیات سلام به نحوی است که قابلیت اجتهاد و تطبیق این اصول بر فروع متعدد در طوال تاریخ را دارد. بر این اساس و فارغ از اختلافات مجتهدین، ممکن است اسلام در سالهای گذشته حکمی را بیان کند و امروز حکم دیگری بیان کند، به نحوی که حکم قبلی، امروز غلط بشود. علت این پدیده هم تفاوت در زمان و مکان است.
حال دو سوال ایجاد میشود :

1- آیا فقها سفسطه میکنند ؟ امروز حکمی میدهند و فردا حکم دیگر؟ آیا حقیقت احکام در لوح محفوظ نیز با تفاوت زمان و مکان ما تغییر میکند ؟
پاسخ این است که همه این عناصر مکان و زمان در لوح محفوظ ثبت است. این تفاوت ها هیچکدام اصول را تغییر نمیدهند. این تفاوت پاسخ های اسلام درباره یک موضوع ثابت، مانند پاسخ به سوال ” ساعت چند است” در دو زمان مختلف است. ساعت های متفاوتی که در پایخ این سوال داده میشود نشان از بی قاعدگی و بی ثباتی حقیقت نیست بلکه دقت و قاعده مندی را نشان میدهد.
اساسا یکی از معجزات فقه اسلامی این است که سامانه ای دارد که اصول را با توجه به شرایط مخاطب یعنی انسان، تطبیق میدهد. این فرایند از جهتی شبیه ترجم است که در آن لفظ کاملا تغییر میکند اما معنا ثابت است.

2- چگونه فروع را طوری تطبیق بدهیم که اصول منحرف نشوند؟
جای بررسی دقیق دارد اما اجمالا میتوان گفت اصول، خودشان روش را تعلیم میدهند.