سم الله الرحمن الرحیم

?احتِکار نگهداری کالای ضروری در صورت کمیاب شدن آن در بازار با هدف فروختن آن به بهای بیشتر است. مشهور فقیهان شیعه احتکار را حرام و مربوط به کالاهای ضروری، به‌ویژه مواد خوراکی دانسته‌اند. البته برخی از فقیهان دایره حکم احتکار را گسترش داده و معتقدند احتکار همه کالاهای مورد نیاز جامعه را دربرمی‌گیرد.

?فلسفه حرمت احتکار، جلوگیری از اختلالِ نظام و ایجاد عسر و حرج برای مردم ذکر شده است.

?برای مقابله با احتکار به عنوان یک عامل مهم در کاهش عرضه و افزایش قیمت، از جانب شارع مقدس اهتمام ویژه ای صورت پذیرفته است چرا که این موضوع مستقیما با نظام اقتصادی اسلام و معیشت مسلمین عجین است و لذا حکم به حرمت این فعل اقتصادی مینماید که هم مجازات دنیوی برای آن لحاظ شده است و هم عقوبت اخروی

⬅️بنابراین احتکار یک مسئله در باب مکاسب محرمه محسوب میشود که ریشه در یک زذئله اخلاقی حرص و ولع به کسب مال بیشتر دارد

@mojtaba_amiri

بسم الله الرحمن الرحیم

?کار و تلاش از دیدگاه قرآن کریم:
در قرآن کریم کلمات زیر بیانگر کار و تلاش می‌باشد:
1ـ عمل:
یعنی کار، کردار، فعل این کلمه در قرآن 366 مورد آمده است.

2ـ کسب:
روزی جستن، حاصل کردن، شغل، پیشه این کلمات در قرآن 66 مرتبه آمده است.

3ـ سعی:
یعنی کوشیدن، کار کردن، عمل کردن. این کلمه نیز 30 با در قرآن ذکر شده است.

4ـ جهد:
یعنی کوشیدن، رنج بردن، سعی، تلاش، این کلمات با مشتقات آن 41 مورد آمده است.

5ـ فعل انجام دادن:
کار کردن، عمل، کار، کردار این کلمات نیز در قرآن 107 مورد آمده است.

6ـ شغل:
یعنی کار و پیشه و حرفه این کلمه با مشتقات آن نیز 2 مورد بیان شده است.

این کلمات در قرآن در مفهوم عام آن «کار» است که خود از اهمیت خاصی برخوردار است و وقتی کار و کوشش ارزش پیدا می‌کند که توأم با ایمان باشد. از آیات مختلف قرآن چنین می‌توان گرفت که کارگر به معنای عام به کسانی اطلاق می‌شود که با ایمان و اعتقاد از فکر و اعضاء و جوارح خود برای انجام هر کاری کمک می‌گیرند.

?معانی کار در فرهنگ اسلامی:
«کار در لغت فارسی در معانی مختلف استعمال شده است.
1 ـ به معنی شغل، عمل، پیشه بکار رفته است.
2 ـ رفتار و کردار
3 ـ آنچه در عالم خارج تحقق می‌یابد
4ـ ممارست، اشتغال، تمرین
5ـ حادثه
6ـ صنعت و هنر
7ـ رنج و زحمت
8ـ بنا و ساختمان
9ـ حاجت احتیاج
10 ـ وسیله معیشت»
«تمام این معنی و مفاهیم در معنای کار استعمال شده است و این امر نشان‌دهنده گستردگی و غنای بالای این کلمه در فرهنگ اسلامی می‌باشد.»

?انسان در نگرش اسلامی دارای کرامت و ارزش انسانی است و بر او بایسته است که پیش از هر چیز این کرامت ذاتی را در جهان هستی پاس دارد و از طرفی، کار از دیدگاه اسلام وظیفه طبیعی انسان، رمز رشد و پیشرفت فرد و جامعه، راز شادابی فرهنگ‌ها، شعار و شعور انسان توحید‌گرا، روح و جان دین محمد(ص) و پیشه شایسته کرداران خوبان بارگاه خداست.

بسم الله الرحمن الرحیم

?اگر ما بخواهیم تصور درستی از اراده داشته باشیم،‌ لازم است انسان با اراده را بشناسیم. اراده یعنی خواستن و توانستن، از نظر اخلاقی کسی با اراده است که می خواهد از مرتبه بشریت به مرتبه انسانیت و قرب به خداوند عروج کند و در این راه تمام انتخاب‌ها و عملکردش بر اساس بینش و دانش و مطابق فطرت است نه میل و غرایز حیوانی و بشری.

?اسلام از انسان می خواهد که انسان شود و اراده قوی داشته باشد و زندگی اش را انسانی کند. احکام نورانی اسلام انسان ساز است، یعنی اراده انسانی را احیا می کند. تمام دین و آموزه های عقلانی و وحیانی آن برای این است که انسانیت و اراده انسانی را شکوفا نماید و آدمی را از بشریت و حیوانیت نجات دهد.

?جهاد اکبر، یعنی در درون انسان یک نبرد دائمی میان هویت بشری و هویت انسانی انسان همیشه درگیر است. همواره این دو در تضاد و کشمکش هستند، انسان می خواهد تابع عقل و منطق و فطرت خود باشد اما بشریت و حیوانیت او را وادار می کند تا از هوای نفس و شهوت و غضب و غریزه پیروی کند. انسان واقعی کسی است که در این جهاد اکبر پیروز شود و بر نفس خود غلبه نماید و از عقل و منطق تبعیت کند. انسانی که در مسیر کمال است، صاحب اراده است

?اما برای کسب اراده باید چه کار کرد؟ به نظر میاید بنا به سفارش برخی روایات و اساتید اخلاق نقطه عزیمت به این سمت نظم است و نظم آنچه همگان دوست دارند اما….

@mojtaba_amiri

بسم الله الرحمن الرحیم

✅لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْباطِلِ‏

?هر مکتب‌ اقتصادی‌ مبتنی‌ بر مجموعه‌ای‌ از عقاید درباره‌ فرد و جامعه‌ انسانی‌ است. اینکه‌ انسان‌ چگونه‌ موجودی‌ است؟ هدف‌ از زندگی‌ چیست؟ چه‌ قوانینی‌ بر رفتارهای‌ انسانی‌ حاکم‌ است؟ میان‌ منافع‌ فرد و اجتماع‌ چه‌ نسبتی‌ است؟ از اساسی‌ترین‌ سؤ‌ال‌هایی‌ هستند که‌ تبیین‌ آنها چارچوب‌ اصلی‌ یک‌ مکتب‌ اقتصادی‌ را تشکیل‌ می‌دهند

?اقتصاد به‌ عنوان‌ علمی‌ که‌ بدنبال‌ یافتن‌ روش‌های‌ مناسب‌ برای‌ تخصیص‌ منابع‌ و امکانات‌ موجود به‌ اهداف‌ و نیازهای‌ انسان‌ است‌ با مسائل‌ زندگی‌ انسان‌ به‌ عنوان‌ موجودی‌ هدف‌دار، اجتماعی، دارای‌ انگیزه‌های‌ مختلف‌ مادی‌ و صاحب‌ اراده، انتخاب‌گر مواجه‌ است، میتوان گفت یک‌ علم‌ اخلاقی‌ است، کسانیکه‌ صادقانه‌ و با بینش‌ صحیح‌ با واقعیات‌ ذاتی‌ انسان‌ و زندگی‌ اجتماعی‌ او برخورد نموده‌اند این مفهوم را درک میکنند

?اصالت خیر در مبادلات از منظر ائدیولوژی اسلام ناشی از همین نگاه به بشر متصل به وحی میباشد به گونه ای که برای انسان هم بعد جسمانی و هم بعد روحانی قائل است و لازمه رشد حقیقی در این مسیر این است که در عرصه اقتصادی به سمت اصالت خیر حرکت کنیم و از اکل مال بالباطل که نتیجه اش هدر رفت سرمایه و منابع مالی در دنیا و عقوبت در آخرت میشود فاصله بگیریم.

@mojtaba_amiri

بسم الله الرحمن الرحیم

✅فرق ضرر با ضرار از جهت لغوی و اصطلاحی چیست؟

?یکی از روش های مهم در تبیین و طرح مسائل این است که قبل از ورود به بحث الفاظ از جهت لغوی و اصطلاحی بررسی شوند تا در ادامه دچار ابهام نشویم و در واقع با یک فهم مشترک نسبت به آن موضوع بحث نماییم.

?از جهت لغوی برای ضرر در کتب لغوی معانی مختلفی درج شده است:
۱- صحاح اللغه ضرر را خلاف نفع می‌داند.
۲- صاحب قاموس علاوه بر آن، معنای سوء حال را هم آورده است.
۳- نهایه ابن اثیر و مجمع البحرین ضرر را نقص در حق دانسته‌اند.
۴- مصباح المنیر ضرر را به معنای عمل ناپسند نسبت به یک شخص یا نقص در اعیان می‌گیرد.
۵- در مفردات راغب اصفهانی ، ضرر به سوء حال معنا شده، اعم از سوء حال نفس به خاطر قلت علم و فضل یا سوء حال بدن به خاطر فقدان عضوی از اعضا و یا به خاطر قلت مال و آبرو .

?کلمه «ضرار» نیز دارای معانی مختلفی است. ضرار بر وزن فعال مصدر باب مفاعله است. باب مفاعله دلالت بر اعمال طرفینی می‌کند. پس ضرار که مصدر باب مفاعله است مبین امکان ورود ضرر بر دو جانب است، بر خلاف «ضرر» که همیشه از یک طرف علیه طرف دیگر وارد می‌شود. با توجه به قید طرفینی بودن، برای ضرار معانی مختلفی پیشنهاد شده است:
معنای اول ضرار، مجازات بر ضرری است که از جانب دیگری به انسان می‌رسد و معنای دوم، ضرر رساندن متقابل دو نفر است به یکدیگر.
قول سوم این است که ضرر در مواردی است که شخصی به دیگری ضرر می‌رساند تا خودش منتفع گردد و ضرار در موردی است که با ضرر رسانیدن به دیگری، نفعی عاید شخص نشود.
بنابر قول چهارم ضرر و ضرار دارای معنای واحد هستند. این چهار معنا در نهایه ابن اثیر هم دیده می‌شود.
صاحب قاموس ، معنای پنجمی برای ضرار آورده و آن را معادل « ضیق » گرفته است.
در معنای ششم، ضرار به معنای اضرار عمدی و ضرر مشتمل بر اضرار عمدی و غیر عمدی است و چنانچه در مقابل هم قرار گیرند، ضرر، زیان زدن غیر ارادی است و ضرار، زیان زدن ارادی. مرحوم محقق نایینی ظاهرا این معنا را پذیرفته است.

?اختلاف نظر بین اهل لغت، به علت استعمالات مختلف کلمه ضرر امری طبیعی است، ولی این اختلاف به فقه نیز سرایت کرده و موجب اختلاف آرای فقهی شده است.

⬅️امام خمینی در کتاب الرسائل ،در تحت عنوان فوق، فرق بین ضرر و ضرار را چنین بیان کرده است:غالب استعمالات ضرر و مشتقات آن مالی یا نفسی است، ولی کاربرد ضرار و مشتقاتش در تضییق، اهمال، حرج، سختی و کلفت شایع و رایج است. پس ضرار به معنای اخیر غلبه دارد. در قرآن مجید هم هر جا کلمه ضرر استعمال شده به معنای ضرر مالی و جانی آمده است؛ ولی هر جا کلمه ضرار آمده به معنای تضییق و ایصال حرج است؛ مانند آیه شریفه «لا تضار والدة بولدها» و آیه نازل در خصوص مسجد ضرار :«و الذین اتخذوا مسجدا ضرارا و کفرا و تفریقا بین المؤمنین و ارصادا لمن حارب الله و رسوله من قبل و لیحلفن ان اردنا الا الحسنی و الله یشهد انهم لکاذبون». (آنانکه برگرفتند مسجدی تا بیازارند و کفر بورزند و میان مؤمنان جدایی افکنند، کمینگاهی برای آنان که با خدا و پیغمبرش نبرد کردند از پیش و همانا سوگند خوردند نخواستیم جز نیکوکاری و خدا گواه است که آنان دروغگویانند).

@mojtaba_amiri

بسم الله الرحمن الرحیم

?با توجه به آموزه های اسلامی به نظر میاید هر کدام از این موارد جایگاه و اهمیت مخصوص به خود دارند و اثبات هرکدام دلیل بر نفی دیگری نمیباشد

?به عبارت دیگر در برخی آیات و روایات به عقلانیت فردی و توجه به تفکر و عقلانیت افراد در تعیین سرنوشت خود و جامعه تاکید شده است تا جایی که یک لحظه تفکر ورزیدن که ناشی از عقلانیت است را معادل 70 سال عبادت دانستند که خود نوعی نخبگی اصیل محسوب میشود

?از سویی دیگر در برخی مطالب دیگر به استفاده از خرد جمعی توصیه شده است که لازمه ماندن در صراط حق میباشد و با صیغه جمع همچون افلا تعقلون به دنبال احیای حرکت جمعی عقلانی مییباشد

?در برخی آیات و روایات دیگر نیز به مسئله شورا و مشورت توصیه اکید شده است

⬅️نتیجه اینکه در ساحت فردی هرکدام از این موارد وزن مخصوص به خود دارند اما در ساحت اجتماعی و شیوه حکمرانی قاعدتا توجه به سمت استفاده حداکثری از عقول بشری میباشد که به نوعی منجر به خرد جمعی و مردم سالاری دینی در عرصه اجتماعی میشود

@mojtaba_amiri

بسم الله الرحمن الرحیم

?امروز جهان اسلام نیاز به جهاد نظامی دارد یا جهاد اعتقادی؟!

?سال هاست مسلمین بجهت نقشه و دسیسه های دشمن به شدت در گیر اختلافات درونی هستند که روزانه منجر به کشته شدن بسیاری از مسلمین و مومنین میشود به گونه ای که این موضوع به این امر طبیعی در رسانه ها تبدیل شده است!

?دراعترافات فقط یک عضو داعش که در سوریه در زندان به سر میبرد، در مستندی اعلام میکند 900 نفر را با دستان خودش سر بریده است!!! و علت آن را بعضا استناد به آیات قرآن و تبعیت از سردمداران خود میدانند!

?به راستی امروز مدافعان حریم ولایت و اندیشه های اسلامی چه رسالت دشواری دارند! اینقدر این جهالت فراگیر است که بنام عید الزهرا(س) رسما به استناد به رفع القلم سال هاست دارند عده ای رسما و علنا خلاف شرع مرتکب میشوند و برخی افراد منتسب به برخی بیوت نیز بعضا حمایت میکند یا مخالفتی ابراز نمیکنند!!!

?فرازی از وصیت نامه علامه مصباح که به حقیقت چراغ هدایت بودند تقدیم میشود:طلب معرفت به خدا و به آنچه خدا نازل کرده، در زمان ما همانند جهاد فی سبیل الله، بلکه از برترین جهادهاست؛ زیرا خطری که اسلام و مسلمین را از ناحیه ی جهل تهدید می کند، به مراتب شدیدتر از خطری است که از ناحیه ی دشمنان می رسد، و بداند که دفاع از اسلام و دفع شبهات مربوط به اعتقادات و احکام، از بزرگ ترین راه های خشنودی خدای بزرگ است.

زمانی که از مساوات و برابری انسان ها سخن می گوییم، معمولا دو بخش اصلی وجود دارد، که سوال خیز است:

۱. تبعیض میان زن و مرد که می توان برای بیان برتری مردان بر زنان به برخی احکام و قوانین اسلام نیز، استناد کرد؛ که به این موضوع زیاد پرداخته شده و پاسخ داده شده که تفاوت میان زن و مرد، نه تفاوت در برتری ذاتی، بلکه تفاوت در توانایی ها و قابلیت های هرکدام است.

۲. تبعیض میان کنیزان و بردگان با انسان های آزاد و برده دار.

به این موضوع کمتر پرداخته شده و لذا، شبهه در این موضوع بیشتر است.

این موضوع نیز، با توجه به شرایط اجتماعی آن منطقه (جزیرة العرب) در آن زمان (زمان ائمه) موضوع بسیار واضح تر خواهد شد.

محققین محترم در این مورد مباحث مفصلی را به میان ‌آورده‌اند مبنی بر آن‌که شرایط اقتصادی و قبیلگی آن زمان به هیچ وجه آماده‌ی آزادی بردگان فراهم نبوده‌است در آن حد که اگر برده‌ای را آزاد می‌کردند در واقع او را از همه‌ی پشتیبانی‌هایی که قبیله برای افراد داشته‌است را محروم می‌نمودند و یکی از تنبیهات غلام آن بوده‌است که ارباب او را از نظام قبیله‌ی خود اخراج می‌کرده و بعضا دیده می‌شده که ائمه واسطه می‌شدند تا ارباب او را برگرداند. آری اسلام شرایطی فراهم کرد که با تغییر شرایط اجتماعی و اقتصادی برده‌ها بتوانند نقش مستقلی برای خود داشته‌ باشند. ضمن آنکه آن معنای برده‌داری غیر از برده‌داری مدرنی است که غرب به آفریقا حمله کرد و مردم را از نظام زندگی خود ربود و در اختیار خود قرار داد. کتاب «برده‌ داری در اسلام» از جناب آقای حجتی نکاتی در این مورد دارد.