مشورت یعنی…

#یادداشت
#یادداشت_90
#مشخصات_اسلام
#جلسه_350
#سعید_خورشیدی
#شورا

مشورت یعنی…
مشورت با دیگران در یک “کار” یعنی آن ها را در این کار سهیم دانستن ! یعنی اراده دیگران را در این “فعل” دخالت دادن !
یا به عبارت بهتر یعنی اراده خود را با اراده دیگری آمیختن و یکی کردن !
به همین خاطر از مشورت کردن با افراد خودرای منع کرده اند ، چون نقض غرض میکند و اراده طرف مقابل را به کلی کنار میزند.
امام صادق (ع) میفرمایند : لاتَشِرْ عَلَی الْمُسْتَبِدِّ بِرَایِهِ !

چرا مشورت میکنیم ؟
چرا باید اراده دیگری را در امری که در دست داریم دخیل کنیم ؟
1- جهل
مشورت ممکن است از سر ناچاری خودمان باشد ! به این معنا که واقعا خود را نیازمند به مشورت گرفتن بدانیم تا در کاری که پیش رو داریم، درست را از نادرست تشخیص بدهیم. یا در امری حکومتی روش درستی که نمیدانیم را تشخیص بدهیم و به پیش برویم !
2- تربیت
ممکن است طرف مقابل را نیازمند ببینیم به اینکه با او مشورت بشود ! ملنند پدری که برای تقویت اراده فرزند نوجوان در برخی امور خانواده اراده او را از طریق مشورت دخیل میکند تا اراده اش را تقویت کند و … یا مانند حاکمی که رشد زیردستانش برای او مهم است و از طریق مشورت گرفتن با آنها ، رشد اراده را به آنها هدیه میکند !
3- ادای تکلیف
تصویر این مورد با دو مورد بالا متفاوت است !
باید فضایی را تصور کنیم که “کار” عده ای از انسان ها در دست یک فرد قرار دارد !
به این معنا که یک فرد میتواند در امور افراد بسیاری، اعمال اراده کند و بلحاظ هستی شناختی اختیار آن را دارد که اراده خود آن افراد را هم دخیل بکند یا نکند !
اینجا شاید بتوان گفت تکلیف حاکم این است که از طریق مشورت، اراده مردم را بیاورد و در حاکمیت دخیل کند.
باز هم شاید مشورت گرفتن اهل بیت (ع) از باب حاکمیت ایشان بوده و در امور جمعی میخواسته اند اراده جمعی را دخیل کنند و این را وظیفه حاکم میدانسته اند.
امیرالمومنین در نامه 50 نهج البلاغه میفرمایند حق امیران لشگر بر من این است که بدون لحاظ انان تصمیمی نگیرم !
اَلا و اِنَّ لکم عندى … و لا اَطوى دونکم امراً اِلا فی حکم
البته این معنا با دموکراسی متفاهم در کشور ما متفاوت است. مشورت معنایی نیست که در آن مشورت کننده ، مقهور مشورت دهنده شود !
باز هم امیرالمومنین زمانی که مجموعه ای از بزرگان از جمله ابن عباس به ایشان پیشنهاد نصب معاویه و طلحه و زبیر در چند منصب ، در جهت برقراری صلح را دادند ، ضمن اشاره به اینکه آنان حق دارند مشورت بدهند و اراده شان را دخیل کنند، به حق خودشان هم اشاره میکنند و میفرمایند :
لک ان تشیر علىّ و اَرى فاِنْ عصیتُک فاَطِعْنى