آیا امر به معروف و نهی از منکر تئوری خدمت است؟! (تأملی در بیان استاد شهید مطهری)
#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_274 (بخش 1)
#جلسه_352
💠 آیا امر به معروف و نهی از منکر تئوری خدمت است؟! (تأملی در بیان استاد شهید مطهری)
❇️ تأملاتی بر بیان استاد شهید مطهری
همانطور که در یادداشت قبل نظر شهید مطهری تقریر شد ایشان در نهایت امر به معروف و نهی از منکر را به نیکوکاری و عمل صالح انجام دادن بر می گردانند، به عبارتی طرح ایشان برای احیای ا.م و ن.م این است که خودمان عمل کنیم، به صورت جمعی هم وارد عمل نیک انجام دادن شویم، این عمل جمعی مان هم با تدابیر عملی و منطقی طوری انجام شود که احتمال تأثیر آن در فضای اجتماعی به حداکثر برسد.
چیزی که ایشان در نهایت از آب در می آورند را می توان تئوری خدمت به جامعه با انجام اعمال نیک دانست و از این راه جامعه را به صلاح کشاند.
1️⃣ تبدیل امر به معروف به تعاون علی البرّ و التقوی!
به نظر باید عناوین دینی هر کدام معنای خودش را حفظ کند، هر چند که قطعاً بده بستان با هم دارند، چیزی که ایشان از آب در می آورند، ذیل قاعده «تعاونوا علی البرّ و التقوی» جا می شود تا ذیل «امر به معروف و نهی از منکر»؛ به نظر می رسد که استاد شهید چیزی که از آب در آوردند مخالف ظهور اولیه واژه «امر» و «نهی» است، یعنی امر و نهی را تأویل به این ببری که با عملت طرف را دعوت کن خلاف ظهور اولیه این الفاظ است، یعنی اینکه من عمل صالح انجام بدهم تا جامعه از من الگو برداری کند را هیچ کسی امر و نهی نمی داند.
2️⃣ تبدیل انکار به قلب به خیرخواهی
همچنین عناوینی مثل خیرخواهی و موعظه نیز عناوین مستقلی هستند و این دو غیر از امر و نهی هستند، یعنی اگر توانایی جلوگیری از منکر به ید و لسان را نداری نهایتاً باید در قلب نسبت به انجام آن منکر منزجر باشی و حتی اگر می توانی این انزجار نسبت به منکر را در رفتار خود نشان بدهی؛ اینکه انکار به قلب بشود حسن نیست و علاقه به سرنوشت مسلمانان تبدیل معنای انکار به قلب است به خیرخواهی در قلب! بله کسی که می خواهد نسبت به یک منکری قلباً منجر باشد باید از سر خیرخواهی و حسن نیت و علاقه به سرنوشت مسلمانان باشد، ولی این دلیل نمی شود که معنای انکار به قلب این موارد باشد.
3️⃣ تبدیل انکار به لسان به موعظه
در مورد انکار به لسان نیز به نظر می رسد چیزی که ایشان از آب در می آورند موعظه است در حالی که موعظه هم غیر از امر و نهی است، معنای امر و نهی روشن است یعنی واقعاً معلوم است که شما داری از این کار نهی می کنی و به این کار امر می کنی، و حتماً یک نحوه علو و تحکم در آن هست؛ بله موعظه و دعوت به خیر به زبان لین خود عنوان مهمی است و چه بسا در مراحل اولیه قضیه با همین موعظه و دعوت به خیر به زبان لین حل بشود و نیازی به امر و نهی نباشد، و حتی شاید بشود دعوت به خیر و موعظه را مراحل اولیه امر و نهی لسانی دانست، ولی اینکه عده ای به شکل انزجار آمیزی این امر و نهی لسانی را اجرا می کنند دلیلی نمی شود که معنای امر و نهی لسانی به موعظه تبدیل شود.
🔺 واقع این است که بد معنا شدن این دو مرحله (قلب و لسان) ریشه در بد معنا کردن مرحله ید دارد، که در عنوان بعدی بیشتر توضیح داده می شود.
.
