قل منور عقل است اما منور !

#یادداشت
#یادداشت_101
#مشخصات_اسلام
#جلسه_360
#سعید_خورشیدی
#ایده_پردازی

#عقل_منور_عقل_است_اما_منور !

کانت عقل را ناتوان از فهم مسائل الهی میداند و سعی میکند این مسائل را به نحوی فرا عقلی اثبات کند.
این ممکن است در ابتدا به مذاق ما خوش بیاید. یعنی گمان کنیم که خدایی داریم و شریعتی داریم و الهیاتی داریم که دست نایافاتنی است و بالاست و …
اما این نکته را نباید از قلم انداخت که حذف این مجودات از دنیا و حیات مادی، راه ارتباط را سد میکند.
اگر طناب متعلق به بیرون از چاه است و سنخیتی با چاه ندارد، پس هرگز نمیتواند وسیله بیرون کسی از چاه باشد !
این تفکر ریشه در اندیشه ای به نام #الهیات_تنزیهی دارد.

الهیات تنزیهی، دستگاه فکری انسان را مختل میکند !
از طرفی اجازه نمیدهد تا خدا را موجود واقعی بشماریم و دعوت میکند به اعتقاد به خدای مبهم که حتی وجودش هم وجود نیست و به حکم عدم سنخیت، هیچ راهی بین خلوق مادی غرق کثرات و ترکبات با او نیست !
از طرف دیگر، هرچه از آن منبع قدسی افاضه میشود را در هاله ای از نور پیچانده و اجازه دسترسی عقول انسان ها به آن را نمیدهد. هر خواهشی برای فهم آن را نیز سخت نفی میکند.

انگیزه مروجان الهیات تنزیهی را میشود تحلیل کرد !
ممکن است آنها برای مقابله با یک جریان انحرافی از سمت مقابل پدید آمده باشند و بخواهند از عرفی شدن و ناچیز شمردن الهیات جلوگیری کنند.
ممکن است آنان عاقلانی باشند که در الهیات تعقل کرده اند و واقعا راهی برای حل تعارضات نیافته اند ! باب فهم را بر خود بسته دیدند و این مشاهده را صادقانه برای جامعه گزارش کرده اند. ولو به قیمت جدایی دین از عقلانیت تمام شود.

راهکار چیست ؟
به نظر می آید نباید عقل را فراتر از مسائل دینی ، یا دین را فراتر از مسائل عقلی معرفی کرد !
بلکه باید عقل را دارای مراتب دید ! مرتبه ای از عقل، درگیر حواس خمسه است و مرتبه ای از عقل در ملکوت سیر میکند.
کلیدواژه عقل منور در تبیین این مراتب عقل میتواند راهگشا باشد.