مالکیت تکوینی و مالکیت تشریعی
#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_خط_مشی_اجتماعی
#عقیل_رضانسب
#یادداشت_40
#جلسه_137
💠 مالکیت تکوینی و مالکیت تشریعی
🔺 متن بعد از اینکه اصل اینکه توحید به معنای انحصار مالکیت به خدا است را بیان می کند، دو پاراگراف بحث می کند که در اولی به مالکیت تکوینی و در دومی به مالکیت تشریعی می پردازد.
1️⃣ #مالکیت_تکوینی
در این قسمت از متن
«هیچ‌کس، هیچ چیز را رأسا و مستقلا مالک و صاحب اختیار نیست. همه چیز، امانتى است در دست انسان براى بهره‌مندى و یارى گرفتن از آن در راه تکامل و تعالى. چنان نیست که انسانِ دارنده، بتواند نعیم این جهان را که دستآورد تلاش هزاران پدیده و عنصر این جهان است، تباه و نابود سازد یا بىاستفاده و مهمل بگذارد یا در راهى بجز تعالى انسان بهکار برد.»
🔺مالکیت تکوینی را می پردازد لذا است که می گوید انسانِ دارنده ناچارا نعمت های جهان را در مسیر تعالی انسان به کار می برد، اصلا نمی تواند بدون استفاده در این مسیر بگذارد، نمی تواند تباه کند.
🔺مالکیت تکوینی می گوید که همه چیز ملک واقعی خدا است و تو حتی لحظه ای که داری فساد ایجاد می کنی هم خودت و آن فسادت همه ملک خدا هستید؛ «لا یمکن الفرار من ملکه»
2️⃣ #مالکیت_تشریعی
اما پاراگراف دوم متن در مورد مالکیت تشریعی است آنجا که می فرماید:
«آنچه در دست انسان است اگر چه براى اوست، ولى داده و بخشودۀ خداست، پس باید در راهى بهکار رود که خدا معین کرده است، و در واقع، در راه طبیعى و اصلى‌اش، در راهى که براى آن آفریده شده است. صَرف آن و بهره‌جوئى از آن در هر جهت دیگر، منحرف کردن آن است از جهت طبیعى‌اش(فساد). نقش انسان در این بارانداز نعمت‌هاى رنگارنگ خدا، بهکار گرفتن و بهره بردن درست آن است، و قبلا البته زنده کردن و به کمال رساندنش؛»
🔺در اینجا سریع از یک یک فضای تکوینی که در آنجا توصیف اتفاق می افتد یک کره توصیه ای هم می گیرد که حال که همه چیز ملک خدا است و خدا به عنوان نعمت به انسان بخشیده پس باید در راهی به کار رود که خدا معین کرده است!
🏷 (واقعا این جزو ویژگی های فوق العاده این متن است که ابتدا یک فضای تکوینی و توصیفی مطرح می کند و سریع کره تشریعی و توصیه ای آن را نیز می گیرد. در بقیه متن نیز همین کار تکرار شده است.)
🔺 اینجاست که فساد یعنی منحرف کردن نعمت الهی به انسان از مسیر تعیین شده توسط مالک حقیقی آن معنا پیدا می کند؛ یعنی انسانی که در برش تکوینی خود او و همین فسادش هم ملک خدا ست، در برش تشریعی حق ندارد که این فساد را ایجاد کند و باید این نعمت را در مسیر تعیین شده توسط مالک حقیقی خود مصرف کند؛ لذا است که بهره بردن درست و نادرست معنا پیدا می کند.
💠 آیات مورد استشهاد و بیان مالکیت تکوینی و تشریعی
1️⃣ دو آیه اول و بیان مالکیت تکوینی
34. قُلْ لِمَنِ اَلْأَرْضُ وَ مَنْ فِیهٰا إِنْ کنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿المؤمنون،84﴾
35. سَیقُولُونَ لِلّٰهِ قُلْ أَ فَلاٰ تَذَکرُونَ ﴿المؤمنون،85﴾
🔺 در این دو آیه کاری با دادن نعمت ها به انسان و وظیفه او در مقابل این نعمت های داده شده به او ندارد و صرفا بیان می کند که زمین و هر آنچه در آن است (به عنوان نعمت های در دسترس انسان) فقط برای خدا است.
2️⃣ دو آیه دوم و بیان مالکیت تشریعی
36. هُوَ اَلَّذِی خَلَقَ لَکمْ مٰا فِی اَلْأَرْضِ جَمِیعاً ﴿البقرة،29﴾
37. اُعْبُدُوا اَللّٰهَ مٰا لَکمْ مِنْ إِلٰهٍ غَیرُهُ هُوَ أَنْشَأَکمْ مِنَ اَلْأَرْضِ وَ اِسْتَعْمَرَکمْ فِیهٰا ﴿هود،61﴾
🔺 در این دو آیه حالا انسان از حیث داده شدن نعمت ها به او مد نظر است، نعمت هایی که ملک خدا است ولی خدا برای انسان (خلق لکم) و برای استفاده درست او از آن ها (استعمرکم فیها) قرارشان داده است.
