كتاب مشخصات اسلام شهيد مطهري جامعيت بيشتري نسبت به كتاب روح توحيد دارد.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_155
#جلسه_248

#معرف_یادداشت: بعد از خواندن «كتاب روح توحيد نفي عبوديت غير خدا» سراغ بحث (مشخصات اسلام) از شهيد مطهري رفتيم كه بخشي از كتاب وحي و نبوت است؛ در ابتداي ورود به مشخصات اسلام توجهي در مقايسه اين دو كتاب صورت گرفت كه اين يادداشت به اين بحث مي پردازد.

🔺 در مقايسه اين دو اثر موارد ذيل را مي شود اشاره كرد:

1️⃣ كتاب مشخصات اسلام شهيد مطهري يك رويكرد دانشي دارد ولي كتاب روح توحيد امام خامنه اي يك رويكرد انديشه اي.
توضيح اينكه، هم به علت اينكه خود شهيد مطهري دانشي تر است و امام خامنه اي انديشه اي تر؛ و هم به جهت محتوايي كه دو اثر عرضه كرده اند به وضوح مي توان ديد كه مشخصات اسلام در افق دانشي بسته شده است و ادبياتش نيز دانشي است ولي روح توحيد انديشه اي است و ادبياتش نيز انديشه اي است.

2️⃣ كتاب مشخصات اسلام شهيد مطهري جامعيت بيشتري نسبت به كتاب روح توحيد دارد.
به خاطر انتخاب رويكرد دانشي مشخصات اسلام، موارد زيادي از سرفصل هاي تفكر اسلامي را آورده است.

3️⃣ كتاب روح توحيد يك انتخاب دارد ولي كتاب مشخصات اسلام گزاره ها را هم عرض آورده است. (دال مركزي پيشنهاد كرده ولي مشخصات اسلام گزاره هاي هم عرض ارائه كرده، فوقش در سه سرفصل به صورت كلاسيك)
روح توحيد، توحيد را به عنوان دال مركزي سخن اسلام انتخاب كرده است و همه چيز را حول آن معنا مي كند؛ ولي مشخصات اسلام در يك فضاي سرد و گِرد 29 گزاره را در سه سرفصل در كنار هم چيده است به عنوان خطوط اصلي سخن اسلام.

4️⃣ كتاب روح توحيد حركت زا است و در جهت غايت مشخصات نويسي موفق تر از كتاب مشخصات اسلام است.
به دليل اينكه رويكرد انديشه اي در كتاب روح توحيد انتخاب شده و به دليل اينكه سخن تيز و روشني دارد و انتخاب دال مركزي را انجام داده است، به راحتي مي تواند مخاطب را به حركت وابدارد، بر خلاف مشخصات اسلام كه علي رغم فوق العاده بودن و جامعيتي كه دارد چون رويكرد دانشي دارد و بحث را گِرد و بدون انتخاب كرده است، به اندازه روح توحيد حركت زايي ندارد.

5️⃣ كتاب روح توحيد قرآني است و مشخصات اسلام فلسفي
در كتاب روح توحيد 79 آيه مورد استفاده استنادي يا شواهدي قرار گرفته است، و اين حجم استفاده از آيات در اين اثر مختصر فوق العاده است، اما كتاب مشخصات اسلام در افق فلسفي بسته شده است و از ادبيات و فضاي فلسفي براي تبيين سخنان خود بهره بده است.

6️⃣ كتاب روح توحيد امكان داشتن مخاطبيني فراگير نسبت به مشخصات اسلام دارد.
هم به دليل رويكرد انديشه اي و هم به دليل ادبيات قرآني و عاميانه هم به دليل داشتن انتخاب و تعيين دال مركزي كتاب روح توحيد مي تواند به لحاظ گسترده مخاطب فراگير تر از مشخصات اسلام باشد كه هم رويكرد دانشي دارد، هم ادبيات فلسفي و هم دال مركزي را انتخاب نكرده است.

7️⃣ قلم روح توحيد جذاب تر، زيبا تر، نشیط تر و روح دار تر است نسبت به مشخصات اسلام.
مشخصات اسلام به صورت گزاره گزاره و جدا از هم آمده است و به جز جمع كردن ذيل سه سرفصل سياق واحد ديگري ندارد؛ اما روح توحيد يك مقدمه طوفاني دارد، بعد جوانب گوناگون محتواي توحيد، بعد هم اين جوانب را امتداد مي دهد و با درگيري با استكبار و معنا كردن عبادت كار خود را پايان مي دهد، يعني شاهد يك متن با يك طرح روشن و هم بند هستيم نه صرفا گزاره هاي يك تا بيست و نه!