کتاب نفحات نفت آقای امیرخانی
#یادداشت
#مقام_مردم
#حامد_خواجه
#یادداشت_77
#جلسه_277
در چند جلسه‌ی قبل، از کتاب نفحات نفت آقای امیرخانی در جلسه سخن به میان آمد، از بعد از آن جلسه شروع به خواندن کتاب کردم و امروز که این کتاب به پایان رسید، خلاصه‌ای کوچک از این کتاب را در ادامه برای دوستان می‌آورم تا شاید دوستان هم مایل به خواندن این کتاب شوند و البته دوستانی هم که فرصت خواندن این کتاب را ندارند تا حدی در جریان قرار بگیرند.
نویسنده در این ۲۳۰ صفحه در قالب چند جستار به بررسی و نقد اقتصاد نفتی پرداخته است. البته به نظر می‌آید که صرف اقتصاد نفتی هدف نقد ایشان نبوده است و تمام اقتصاد دولتی را نشانه گرفته بود. نویسنده در هر جستار از این کتاب موضوعی خاص را انتخاب کرده و سعی کرده با بیان مشاهداتش از آن حوزه و مقایسه آن با سایر کشورها، ردپای مدیریت و اقتصاد نفتی در مشکلات آن حوزه را به خواننده نشان دهد.
مخاطب کتاب به زبان خود نویسنده هم در ابتدای کتاب و همچنین در انتها تحت یک درد دل، جوانان و افرادی هستند که هنوز وارد بازار کار نشده‌اند؛ و اصلا مخاطب خود را هیچ نهاد و ارگان و یا مدیر دولتی و به تعبیر خود نویسنده سه‌لتی نمی‌داند. البته می‌توان کسانی را هم که ابتدای بازار کار و در مواردی حتی مدیران را هم مخاطب این نوشته در نظر گرفت، ولی به هر حال در نظر نویسنده،مشکل به دست جوانان حل می‌شود.
از ویژگی‌های این نوشتار، قالب داستانی و روایی آن است که همین ویژگی از طرفی باعث جذابیت آن شده و از طرفی هم باعث شده است که نتوان برای رد یا اثبات اداعا‌های مطرح شده سند یا مدرکی در نوشته پیدا کرد.
در این کتاب بعد از یک مقدمه و درآمد، ۱۵ جستار آمده است که عناوین آن در ادامه به ترتیب ذکر خواهد شد و چند خطی هم گزارش از بعضی جستار‌ها خواهد آمد.
⭕️عناوین جستار‌ها:
قانان – بی‌کار آفرین – منطق آزاد – نه عامه پسند،نه خاصه پسند؛ فقط داستان مسئولین – کدام استقلال کدام پیروزی – صنعت دولتی شدن نفت – حزب در پیت – ریاست نفت – آنچه خوبان همه دارند، ما هم داریم – جمهوری اسلامی پاکستان – اقتصاد مورد نظر در دسترس نیست چیست – افق – توسعه‌ی چینی و هندی و ژاپنی و مالزیایی و … – زمین صاف، زمین گرد، زمین مشبک – مقصر، مدیر سه‌لتی نیست
⭕️بی‌کارآفرین:
نویسنده در این جستار قصد دارد با بررسی چند نمونه خاص از کارآفرینان ایرانی و بیان سرگذشت‌شان نشان دهد چگونه این «قانان» کار سال‌هاست که دست کارآفرین ایرانی را از پشت بسته است.
در ادامه نشان می‌دهد چگونه این دخالت دولت در بازار موجب کاهش شدید کارآیی نیروی تولیدی در کشور شده و تولیدکننده‌ها چگونه تصمیم به کناره‌گیری از تولید گرفته‌اند؛ چگونه سرمایه‌گذاران به جای بورس به سرمایه‌گذاری در بخش مسکن روی آورده‌اند و چگونه دخالت دولت در حوزهٔ مسکن موجب نشت (فرار) سرمایه از داخل به سمت کشور‌های حاشیهٔ خلیج فارس شده است.
⭕️کدام استقلال، کدام پیروزی:
امیرخانی در این جستار به سراغ فوتبال رفته تا نشان دهد دخالت دولتی تا چه حد می‌تواند در مسائل مختلف تاثیرگذار باشد. او در ابتدا مثال‌هایی از شکل‌گیری و رشد تیم‌های بزرگ اسپانیایی و ایتالیایی می‌زند و نشان می‌دهد رقابت در فوتبال تا چه اندازه می‌تواند باعث پیشرفت آن شده و آن را به بالاترین سطح خود برساند. او با نگاهی به تاریخچه شکل‌گیری دو تیم تاج (استقلال) و پرسپولیس تلاش می‌کند نشان‌دهد چگونه دخالت دولتی این رقابت را که نیروی محرکه پیشرفت فوتبال است از بین میبرد.
⭕️حزب در پیت!
در این جستار، نویسنده به تفصیل به بیان تأثیر نفت در ساختار سیاسی ایران می‌پردازد و با مطالعه روند شکل‌گیری احزاب مختلف در آمریکا و لبنان (که بسیار با هم تفاوت دارند)، نشان می‌دهد چرا ساختار چند حزبی باعث پیشرفت سیاسی و در نتیجه اقتصادی یک کشور می‌شود. او سپس با بررسی روند تاریخی شکل‌گیری احزاب در ایران نشان می‌دهد چگونه نفت موجب از بین رفتن احزاب مختلف شده و ساختاری تک حزبی را در ایران به وجود آورده است.
💥در پایان آنچه از این کتاب متوجه شدم این است که در نگاه اولیه احساس می‌شود که نویسنده مخاطب را به سمت اقتصاد آزاد و نسخه‌های غربی اقتصاد فرا می‌خواند و راه حل اقتصاد بومی ایرانی اسلامی را گذر از نسخه‌های غربی می‌داند؛ البته این برداشت شخصی از متن است.
ولی اگر نگاه سلبی این نوشته را به نگاه اقتصاد مردمی جمع کنیم و هر دو نگاه را داشته باشیم؛ امکان زود‌تر رسیدن به اقتصاد بومی خودمان بسیار زیاد می‌شود.
