جریان فکری

#یادداشت
#مشخصات_اسلام

#حامد_خواجه
#یادداشت_90
#جلسه_296

در کنار اصطلاح مدرسه، اصطلاح جریان فکری هم مطرح می‌شود که در بدو امر تفاوتی میان این دو اصطلاح احساس نمی‌شود ولی با مقایسه دقیق این دو اصطلاح شاید بتوان تفاوتی بین این دو اصطلاح قائل شد. در ادامه این نوشتار در حد توان به مقایسه‌ بین این دو اصطلاح پرداخته می‌شود.

اصطلاح «مدرسه» در زبان عربی معاصر گاها در معنای یک جریان فکری خاص به کار گرفته شده است که وابستگان آن جریان فکری مبانی و مواضع مشترک دارند. به عنوان نمونه در کتاب معالم المدرستین که حاوی بررسی مبانی شیعه و اهل‌عامه در مسائل مهم شریعت و همچنین مقایسه آنها با یکدیگر است، علامه عسکری اصطلاح مدرسه را در این معنا به کار گرفته است. شاید بتوان این معنا را در زبان فارسی با واژه «مذهب» ترجمه کرد و هچنین اگر سختگیری‌ها را نسبت به واژه «مکتب» نداشته باشیم، با واژه مکتب هم قابل ترجمه باشد.

اما این اصطلاح معنای عام‌تری نیز دارد که رواج بیشتری دارد. در این معنای دوم، مدرسه به مجموعه‌ای از عالمان و دانشمندانِ یک رشته علمی که با یکدیگر در تعامل علمی هستند و البته محدودیت جغرافیایی هم تا حدودی مدنظر هست. و همچنین در بعضی از معانی، تولید محصولات علمی نوین هم از قیود تعریف به حساب آمده است.

به هر حال معنای دوم از مدرسه عمومیتی دارد که می‌تواند در بردانده بیش از یک جریان علمی یا فکری باشد؛ در حالی که در معنای اول از مدرسه، معادل و هم‌معنای جریان تلقی می‌شود.

ظاهر معنای جریان این است که افرادی هستند که گرایش فکری یکسانی دارند و در کنار احساس وابستگی به یکدیگر، شبکه‌های ارتباطی نیز برقرار می‌کنند.
🌺