خلاصه ی مقاله ی تحلیل معنای «توحید اجتماعی» از رهگذر تبیین مؤلفه های آن در قرآن با تأکید بر اندیشه های آیت الله خامنه ای
توحید اجتماعی حاصل فهم و رویکرد و خوانش اجتماعی از توحید است..
مولفه های توحید اجتماعی عبارت اند از:
-
-
- پذیرش ربوبیت الهی: به این معنا که همه ی موجودات عالم دارای یک آفریننده و تدبیر کننده ی مشترک و قدرت عظیم هستند که همه در قبضه ی قدرت اویند و مثل یک روح پاک و لطیف همه را در بر دارد. این مولفه خودش زیرمولفه هایی دارد که عبارتند از:
-
-
-
- هدفداری عالم و مسئولیت زایی نسبت به جامعه و عالم هستی..: زیرا همه ی عالم و از جمله جامعه توحیدی و انسان ها دارای یک هدف و یک مسیر واحد هستند و مسیر آغاز، انجام و نقشه ی راهش مشخص است و آن بازگشت به الله است و قدم به قدم بسوی او برمیگردد. این پرتو از توحید و این مسیر بازگشت عمومی به الله پای انبوهی از مسئولیتهای فردی و اجتماعی را در زندگی انسان بعنوان خلیفه ی خداوند در زمین باز میکند.
-
توحید متعالی یعنی یکتابینی، یکتاگویی، یکتامنشی است که شامل همه ی ساحتهای فردی و اجتماعی میشود.
-
-
- پذیرش حاکمیت مطلق الهی در همه ی ابعاد جامعه…:
- پذیرش حاکمیت و ربوبیت مطلق الهی تنها به قلب و زبان نیست بلکه در ساحت اجتماعی و عینی بروز و مقوماتی دارد …
- پذیرش حاکمیت مطلق الهی در همه ی ابعاد جامعه…:
-
-
-
- جهتگیری همه ی اعمال بسوی خداوند..: همه ی اعمال با نام و یاد خداوند و با نیت تقرب به خداوند انجام میشوند و با توکل بر خداوند تنها بر قدرت و استعدادهای فردی تکیه نمیشود
-
-
-
- جهتگیری همه ی عواطف بسوی خداوند…: مثلا محوریت محبتهایی که در تعاملات اجتماعی شکل میگیرد خداوند و اولیای الهی و جهت الهی داشتن خواهد بود.در حوزه ی ترس های انسان، نفسها مهذب میشوند و آرامش می یابند و از غیر خداوند نمی ترسند زیرا ترس معلول علم و علم به چیزی است که نسبت به آن ترس وجود دارد.
-
-
-
- قوام یابی و جهت گیری سایر عناصر دین از جمله اصول و فروع
- وقتی هویت اجتماعی توحید آشکار شود همه ی اعمال و مناسک دینی هویت دینی پیدا خواهند کرد. مثلا در نماز اینکه عبارات جمعی بکار میرود دلالت بر اشاره و تاکید بر هویت جمعی دارد.
- در روزه اینکه جایگزین بسیاری از کفارات مالی و صدقات واجب و مستحبی است و خلأهای مالی و اختلافات طبقاتی را پوشش میدهد یک حیثیت اجتماعی است.
- جهاد یعنی از بین بردن هر معبود خدانما و حکومت غیرالهی و فدا کردن جان در راه تحقق عینی حاکمیت الله و قوانین الهی .
- تولّی و تبرّی حکمی اچتماعی است که کاملا ناظر به مشخص کردن صف بندی ها و جبهه ها و تفکیک دوست از دشمن بصورت شفافا و علنی در تمام عرصه های حیات دینی است.
- خمس و زکات هم اموری هستند که کاملا ناظر به رفع تبعیضهای اجتماعی و اختلاف طبقاتی هستند.
- قوام یابی و جهت گیری سایر عناصر دین از جمله اصول و فروع
-
2- نفی عبودیت غیر خدا:
إله در شعار توحید یعنی هر موجودی که انسان اختیار و عنان زندگی و امورش را به او سپرده باشد و از او اطاعت بی چون و چرا کند. بنابراین نفی عبودیت غیر خدا شامل مولفه های زیر میشود:
1- نفی حکومت طاغوتها و لزوم تشکیل نظام الهی است. زیرا تن دادن به نظام های شیطانی و طاغوتی پرستش آنها محسوب میشود.
2- نفی هر گونه انحصارطلبی و امتیاز خواهی: بنابر توحید اجتماعی همه، بندگان خدا هستند و صف بندی و امتیاز خواهی جناحی که مبتنی بر هوای نفس و خودبرتر بینی باشد وجود ندارد. توحید حتی امتیاز خواهی و ویژه خواری که ریشه در دسته بندی های مذهبی داشته باشد را هم رد میکند.
3- نفی همه ی تئوری های غیر الهی در نظام خانوادگی،اقتصادی، روابط اجتماعی،سیاسی و …
تمام تئوری های اداره ی زندگی اگر ریشه در وحی الهی نداشته باشند جز گمراهی ثمره ای نخواهند داشت.
با توجه به مطالب بیان شده انسان موحد به توحید اجتماعی بعنوان خلیفه ی الهی، بر اساس حاکمیت و ربوبیت مطلق الهی، همه ی ابعاد فردی و اجتماعی زندگی و عواطف و اعمالش بسوی الله است . در این منظومه هر نوع امتیازخواهی و انحصارطلبی و حکومت طاغوتی مردود است و همه ی نظامها تحت ولایت و حکومت الهی قرار میگیرند