سوال از نسبت آزاد اندیشی با برخی از اصل های آزادی محور قانون اساسی

«امیدواریم ایران اولین کشوری باشد که به چنین حکومتی دست می‌یابد، حکومتی که کوچک‌ترین فرد ایرانی بتواند آزادانه و بدون وجود کمترین خطر به بالاترین مقام حکومتی انتقاد کند و از او در مورد اعمالش توضیح بخواهد، حکومتی که پول و ارزش‌های پوچی که به وسیله پول ساخته می‌شود سرنوشت این حکومت را تعیین نکند بلکه ارزش‌های عالی اسلامی حاکم باشد» – صحیفه امام، جلد 5، صفحه 499.

این فرمایش امام را ضمیمه کنید به برخی از اصل های قانون اساسی در بخش حقوق مردم:

 اصل ۲۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ‌کس را نمی‌توان به صرف داشتن عقیده‌ای مورد تعرض و مواخذه قرار دارد.

 اصل ۲۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزادند مگر آن که مخل به مبانی اسلام یا حقوق عمومی باشد. تفصیل آن را قانون معین می‌کند.

 اصل ۲۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

بازرسی و نرساندن نامه‌ها، ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی، افشای مخابرات تلگرافی و تلکس، سانسور، عدم مخابره و نرساندن آنها، استراق سمع و هر گونه تجسس ممنوع است مگر به حکم قانون

 اصل ۲۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیتهای دینی شناخته شده آزادند، مشروط به این که اصول استقلال، آزادی، وحدت ملی، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی را نقض نکنند. هیچ‌کس را نمی‌توان از شرکت در آنها منع کرد یا به شرکت در یکی از آنها مجبور ساخت.

 اصل ۲۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

تشکیل اجتماعات و راهپیمایی‌ها، بدون حمل سلاح، به شرط آن که مخل به مبانی اسلام نباشد آزاد است. ‏‏

 اصل ۳۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

اصل، برائت است و هیچ‌کس از نظر قانون مجرم شناخته نمی‌شود، مگر این که جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد.

 اصل ۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

هرگونه شکنجه برای گرفتن اقرار و یا کسب اطلاع ممنوع است. اجبار شخص به شهادت، اقرار یا سوگند، مجاز نیست و چنین شهادت و اقرار و سوگندی فاقد ارزش و اعتبار است.

متخلف از این اصل طبق قانون مجازات می‌شود

سوال:

• نسبت ذهنی قانونگذاران در وضع قانون هایی که در فصل سوم قانون اساسی یعنی فصل حقوق ملت آمده و در بالا آورده شده چیست؟

آیا ایشان بر اساس فهم برخواسته از منطق اسلام و بر اساس فهمی که از آزاداندیشی در دین پیدا کرده اند این قوانین را وضع کرده اند یا تحت تأثیر فضای روانی و اجتماعی موجود این قوانین را وضع کرده اند؟

• مرحوم امام در فرامایشی که دارند آیا همان روح آزاداندیشی را مدّ نظر داشته اند یا اینکه اساسا در مقام نفی حکومت استبدادی بوده اند؟