مرکب حقیقی از نگاه شهید مطهری “بخش اول”
عقیل رضانسب, [۱۴.۰۹.۲۱ ۱۱:۴۶]
#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_246 (بخش اول)
#جلسه_324
💠 تغییر اصطلاح مرکب حقیقی توسط شهید مطهری برای توجیه مرکب حقیقی بودن جامعه!
همانطور که در #يادداشت_242 و #يادداشت_245 گفته شد در حکمت اسلامی مرکب حقیقی زمانی اطلاق می شود که با واحد حقیقی رو به رو باشیم و آثار متفاوت نشانه ای برای فهم شکل گیری این وحدت حقیقی است.
شواهد این سخن:
1️⃣ جناب صدرالمتألهین در کتاب شریف الشواهد الربوبیة في المناهج السلوکیة، صفحه: ۵۱۴، می فرمایند:
«لا بد من ارتباط بين أجزاء المركب الحقيقي بالعلية و المعلولية و التقويم و التقوم.»
2️⃣ جناب ملاهادی سبزواری در کتاب منظومه می فرمایند:
«في واحد حقيقة تركبا الفقر فيما بين الأجزا وجبا»
جناب علامه حسن زاده در شرح این بیت از منظومه می فرمایند:
«في واحد حقيقة أي واحد له وحدة حقيقيةتركبا من أجزاء.
الفقر فيما بين الأجزا وجبا و إلا لامتنع أن يحصل منها حقيقة واحدة وحدة حقيقية بالضرورة كما في الحجر الموضوع بجنب الإنسان. و هذه إحدى المسائل التي لم يبرهنوا عليها لكونها ضرورية»
سبزواری، هادی بن مهدی، شرح المنظومة (تعلیقات حسن زاده)، جلد: ۲، صفحه: ۳۶۷،
3️⃣ جناب آقاعلی مدرس زنوزی در رساله سبیل الرشاد فی اثبات المعاد می فرمایند:
«المرکب الحقیقی ما له وحدة حقيقية يصير بها واحدا حقيقيا مندرجا تحت واحد من الانواع المتحصلة الحقيقية من جهة تلك الوحدة، و ان كانت له ايضا بوجه وحدة اعتبارية من جهة الهيئة الانضمامية من انضمام بعض الاجزاء الى بعض. و هذا المركب لا يحصل الا اذا كان بين الاجزاء افتقار و عليّة»
رسالة سبيل الرشاد فى اثبات المعاد (مجموعه مصنفات حکیم مؤسس آقا علی مدرس طهرانی)، جلد: ۲، صفحه: ۸۸،
بعد خود ایشان این اشکال را مطرح می کنند که اگر اینطور باشد که مرکبات حقیقی منحصر می شوند در بسائط حقیقی خارجی چون در بقیه نبات و حیوان و انسان و… موارد که اجزاء باقی هستند، بعد جواب می دهند که:
«ان العناصر ليست بصورها باقية فى المركبات كما هو الحق، و على تقدير بقائها ليست باجزاء للمركبات الحقيقية باعتبار صورها العنصرية المتفرقة المتباينة، فانها بهذا الاعتبار تكون كالحجر الموضوع بجنب الانسان. و كلمة الفصل ان فيها جهتين، جهة قوة و ابهام و جهة فعلية و تحصل. و ليست هى باجزاء للمركبات الحقيقية بالجهة الثانية، بل انما هى اجزاء لها بالجهة الاولى، و المبهم بما هو مبهم متحد مع المتحصل و كذلك القوة بما هى قوة متحدة مع الفعل، و الا لزم خرق الفرض، و كذلك الاعضاء فى الانسان و غيره اجزاء باعتبار جهة القوة التى فيها لا باعتبار صورها و فعلياتها، بل انما هى بهذا الاعتبار من شرائط تحقق القوة و اصل المادة او من شرائط كمالها و استعدادها.»
همان ص 88
4️⃣ جناب علامه طباطبایی نیز در کتاب نهایة الحکمه می فرمایند:
«و يمتاز المركب الحقيقي من غيره بالوحدة الحقيقية و ذلك بأن يحصل من تألف الأجزاء أمر آخر وراءها له أثر جديد خاص وراء آثار الأجزاء لا مثل المركبات الاعتبارية التي لا أثر لها وراء آثار الأجزاء كالعسكر المركب من أفراد و البيت المركب من اللبن و الجص و غيرهما»
نهاية الحكمة، ص: 86
.
