چرخه رشد عقلانیت بر اساس حرکت جوهری اشتدادی با استفاده از سخنان استاد امینی نژاد (1)

💠چرخه رشد عقلانیت بر اساس حرکت جوهری اشتدادی با استفاده از سخنان استاد امینی نژاد (1) 💠

🔻نظریه حرکت جوهری ملاصدرا در چندین جای فلسفه اثرات زیادی را بر جای گذاشته است. یکی از اثرات آن در نفس شناسی است. بر اساس حرکت جوهری اشتدادی، انسان ابتدا یک ماهیت معدنی دارد سپس در حالت جنینی، هویتش در نباتی بودن شدید است و بعد از کودکی در حیوانیت شدید است و در نزدیک بلوغ در انسانیت شدید می شود.

🔻توضیح بیشتر: ابتدا که انسان یک خون است، ماهیتی معدنی دارد. سپس بعد از گذر زمانی در حالت جنینی و نوزادی، قوای نباتی اش مثل قوه غاذیه و نامیه اش بالفعل می شود.

بعد از نوزادی، قوای ادراکی انسان بالفعل می شود. ابتدا این قوه بیشتر در قوه ظاهری یعنی حواس پنجگانه و حس مشترک و قوه خیال و وهم و حافظه است. در این سن کودکی، قوه وهم انسان شدید است. قوه وهم، ساختارفهم، کل نگر و آینده نگر نیست، لذت های آشکار یعنی شهوات و نیازهای غریزی اش را بیشتر حس می کند و می طلبد.

بعد از مدتی رگه ای از عقل در وجود انسان ایجاد می شود. ابتدا وهم آن را خاموش می کند. بعد از مدتی به سبب اثرات محیط و رشد انسان، رگه های عقل قوی تر می شود. این عقلانیت به اندازه ای از قوت می رسد که نزاع و درگیری بین قوه وهم و قوه عقل رخ می دهد. در این درگیری ها که بازهم وهم غالب است، عقل رشد می کند. هرچه محیط و تربیت قوی تر باشد، عقلانیت بیشتر رشد می کند. حال اگر انسان عقلانیتش را خوب رشد دهد، به مرحله ای می رسد که قوه عقلش بر قوه وهمش غالب می شود.

این نزاع تا زمانی ادامه دارد که انسان این مسیر را کامل کند و کل جوهره اش عقلانیت بشود و عقل در او مستقر شود یعنی دارای عقل مستفاد شود. در این صورت دیگر وهم و شیطان هیچ اثری در او ندارد و حتی بالاتر قوه وهم در خدمت او قرار می گیرد.