معرفت شناسی و منطق داوران اندیشه

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_231
#جلسه_315

? معرفت شناسی و منطق داوران اندیشه!

1️⃣ معرفت شناسی:
معرفت یا شناخت را به دو شکل می شود شناخت؛ یک شکل این است که در مورد حقیقت معرفت یا نحوه تحقق معرفت صحبت کنیم که این نحوه بحث در واقع هستی شناسی علم است و یک بحثی داخل فلسفه است، یعنی فلسفه موضوعات مختلف را می گیرد و از آن جهت که متحقق هستند مورد بحث قرار می دهد یکی از این موضوعات هم علم است.
اما گاهی معرفت را موضوع قرار می دهیم از جهت اینکه آیا اساساً امکان معرفت و شناخت برای ما فراهم است؟ معرفت ها و شناخت های ما می تواند مطابق با واقعیات خارجی باشد؟ چه شرایط و لوازمی باید وجود داشته باشد تا یک معرفت مطابق با واقع باشد؟ چه منابعی می تواند معرفت بخش باشد؟ و …
این نحوه بحث فارغ از نگاه فلسفی به خود معرفت است، همانند یک داور در بیرون از فلسفه ایستاده است و در مورد اصل امکان شناخت و مطابقت شناخت با واقع داوری می کند. لذا گزاره های معرفت شناسی هیچ وقت خود به عنوان مواد و مقدمات در علوم استفاده نمی شوند، یعنی گزاره های معرفت شناسی خود مورد تغذیه و مبادله علمی قرار نمی گیرد؛ شما یک بنای عظیم و یک کاخ زیبا از معرفت برای خود می سازی معرفت شناسی می آید می گوید معرفت عقلی اساساً معتبر نیست و امکان معرفت عقلی برای انسان فراهم نیست و این کاخ زیبای شما را در هم می شکند. به عبارتی معرفت شناسی به شکل طولی وارد علوم نمی شود بلکه به شکل عرضی در بیرون می ایستد و داوری می کند. به عبارت روشن تر معرفت شناسی با علوم رابطه تولیدی ندارد.

2️⃣ منطق
منطق نیز همانند معرفت شناسی در مورد شناخت های ما صحبت می کند، منتها منطق در حوزه شناخت های حصولی محدود است، معرفت شناسی می توانست حتی بیاید و در مورد امکان یا عدم امکان معرفت حضوری هم بحث کند؛ اما منطق بعد از مسلم گرفتن امکان معرفت و شناخت و تقسیم شناخت ها به دو حوزه حضوری و حصولی، روی ادراکات حصولی یا اصطلاحاً معقولات ثانی منطقی می آید و از حیث ایصال از طریق معلوم تصوری یا تصدیقی به مجهول تصوری یا تصدیقی بحث می کند. لذا #موضوع_علم_منطق «معقولات ثانی منطقی من حیث الایصال» است،
جناب بوعلی در تعریف موضوع منطق می فرماید:
«موضوع المنطق هو المعقولات الثانية المستندة إلى المعقولات الأول، من حيث يتوصل بها من معلوم إلى مجهول.»
التعليقات، ص: 167
اما جهت شباهت منطق به معرفت شناسی در این است که گزاره های منطقی همانند گزاره های معرفت شناسی همانند یک داور در بیرون از دانش ها می ایستند و کیفیت رسیدن از معلومات به مجهولات را مورد ارزیابی قرار می دهند. لذا هیچ علمی گزاره های منطقی را در مقدمات و نتایج خود مورد مصرف قرار نمی دهد، بلکه منطق برای مراعات کردن است و باید قواعد آن مراعات شود تا مسیری که می رویم منتج باشد.
.