بازخوانی آزاد اندیشی، مثل بازخوانی دموکراسی!
بسم الله الرحمن الرحیم
نوعا چنین گمان میشود که فرق چندانی میان دموکراسی و مردمسالاری دینی نیست و مثلا صرفا این قید “دینی” برخی واجبات و محرمات دینی را در شرایط کاندیداها و … وارد میکند و از این دست نکات.
به عبارتی مثلا گاه گمان میشود که فرقی شبیه آنچه میان “غرب آسیا” و “خاورمیانه” هست، اینجا هم هست، یعنی عبارت را با عباراتی بومی و غیر وابسته بازتولید کرده اند.
اما کسانی که کمی عیق تر با دستگاه معرفتی امامین انقلاب سر و کار دارند میدانند که میان دموکراسی و مردمسالاری دینی که رهبر انقلاب مطرح فرموده اند تفاوت از زمین تا آسمان است.
اما حالا که معنای برداشت شده از مردمسالاری دینی تا این حد متفاوت از واقعیت آن است، و تا این حد این برداشت نادرست در ذهن ها رسوخ کرده است، چگونه میتوان معنای حقیقی را به ذهنی که با معنای نادرست خو کرده است منتقل کرد؟
به نظر میرسد باید پویشی نظری در واکاوی و کنه پویی مفاهیم سازنده ی مردمسالاری دینی برقرار کرد و تک به تک ظرایف معنایی مورد نظر در این معنای عمیق و عریق را رشته رشته کرد، باز کرد و نشان داد، تا بعد مشخص شود که وقتی این رشته ها را به هم میپیچیم و یک طناب بدست می آید این طناب چه تفاوتی با هر مستمسک دیگری دارد.
حسب آنچه تا کنون پیرامون آزاد اندیشی طی کرده ایم، چنین به نظر میرسد که ما با پدیده ای اینچنین طرف هستیم، یعنی میان آزاد اندیشی ما و آزاداندیشی متفاهم نوعی زمین تا آسمان تفاوت هست و این تفاوت ها اصلا دیده نمیشوند و اولی حمل بر دومی گشته و دائما یکی پنداشته میشوند؛ لذا راه کاری مشابه را باید پیمود تا بتوان حقیقت و عمق معنای پنهان پشت این لفظ مشترک را نشان داد.
