معنای جامعیت دین اسلام

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_256
#جلسه_339

? معنای جامعیت دین اسلام

وقتی سخن از #جامعیت_دین_اسلام به میان می آید، این سؤال جدی می شود که به منابع دین اسلام که مراجعه می کنیم با وجود گستردگی حیرت آوری که دارد واقعاً در برخی عرصه ها سخن نگفته است، لا اقل برخی عرصه های مستحدث را می توان گفت که دین سخن نگفته! بگذریم که خیلی عرصه هایی که مستحدث هم نبودند انگار یک واگذاری به انسان صورت گرفته است.
واقع این است که وقتی دین را یک پدیده جدای از انسان، یک پدیده بیرون از انسان ببینیم این تصویر راحت شکل می گیرد؛ وقتی دین را یک پدیده بیگانه که از بیرون آمده و یک سری دستور برای انسان آورده تلقی کنیم، سخن از جامعیت آن صحیح نخواهد بود چون به وضوح برخی موارد را نگفته است. وقتی حواسمان نباشد که مخاطب دین انسان است، و انسان همانند همه پدیده های دیگر مخلوق خداست، آن هم مخلوقاتی که از خدا جدا نیستند، آن هم مخلوقی به نام انسان که خلیفةالله است؛ راحت می گوییم که دین در برخی عرصه ها سخن نگفته، و جامعیت را دیندارانی که سودای حاکمیت دارند به دین تحمیل کردند.

مخاطب دین انسان است و انسان یک مختصاتی در این عالم دارد، انسان موجودی است که استعداد مظهریت همه اسماء الهی در درون او کار گذاشته شده، می تواند خدایی شود همانی که قرآن او را خلیفةالله نامیده است؛ انسان موجودی است که به واسطه فطرت دین را خدا در درون او کار گذاشته است، ابزار هدایت و حرکت کمالی به سمت قرب الهی را درون او و در ذات او قرار داده است. نبی اساساً آمده که این طلب ادای میثاق فطری انسان را بکند، و دفائن عقول آن ها را برانگیزد.
وَ وَاتَرَ إِلَيْهِمْ أَنْبِيَاءَهُ لِيَسْتَأْدُوهُمْ مِيثَاقَ فِطْرَتِهِ … وَ يُثِيرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُولِ (خطبه 1 نهج البلاغه)
لذا با دو ابزار فطرت و عقل خداوند دین را روی انسان نصب کرده است، و شریعت الهی که توسط انبیاء آورده می شود نیازی نیست که همه چیز را بگوید تا جامع باشد، جامعیت دین یعنی دین در هیچ بعدی از ابعاد حیات فردی و اجتماعی انسان سکوت نکرده و بی سخن نیست، همین شریعت انبیاء به دلیل غفلت ها و غشاوه هایی که بر عقل و فطرت انسان می نشیند، در همه عرصه ها ورود کرده ولی ورودی نیست که همه چیز را با تمام جزئیات بیان کرده باشد بلکه ورودی است که می خواهد زنگارزدایی و غفلت زدایی کند، لذا جامع است چون در همه عرصه ها ورود کرده است و برای جامعیت نیازی نیست تمام جزئیات را گفته باشی. مخصوصاً اینکه علاوه بر آن ابزار درونی که در انسان کار گذاشته شده و همان خود دین است، در خود شریعت هم ابزارهایی کار گذاشته باشی که در مقابل هیچ امری بلاتکلیفی و انسداد ایجاد نشود.