حق فرد ،حق جامعه
#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_127
#جلسه_347
#حق_تکلیف
🔰 #حق_فرد – #حق_جامعه
شهید مطهری فرموده اند:
7. تقدّم حقّ جامعه بر حقّ فرد: آنجا كه ميان حقّ جامعه و حقّ فرد تعارض و تزاحم افتد، حقّ جامعه بر حقّ فرد و حقّ عام بر حقّ خاص تقدّم مىيابد. حاكم شرعى در اين موارد تصميم مىگيرد.
به نظر می رسد قبل از بررسی حکمت و راز این مسئله برخورد فقهی با آن نا صواب باشد.
در یادداشتهای پیشین گفته شد که استراتژی اسلام برای هدایت انسانها به سوی رشد این است که من آنها را توسعه بدهد.
انسان در ابتدا گرفتار من خودمحور خود بنیاد است. منی که منفعت شخصی خودش را محور تعاملاتش قرار میدهد اما اسلام با به رسمیت شناختن من انسان در متن زیست اجتماعی من او را توسعه می بخشد.
با جایگاه بخشیدن به خانواده و رحم اسلام انسان را به توسعه من او با خانواده و ارحامش رهنمون می سازد
با توصیه و دعوت او به اخوت و حقوق برادری من او را به برادر دینی و ایمانی اش توسعه می بخشد.
و نهایتا با انذار دادن او به وجوه عالی انسانیت من او را نسبت به همه مستضعفین اتساع میدهد.
تقدم حق جامعه بر حق فرد نیز از این رویکرد بایستی قرائت گردد که اسلام به دنبال توسعه من فردی خود محور و خود بنیاد است و در پی آنست که انسان به مکانت و مرتبه من علوی ای برساند که نسبت به همه بشریت شمولیت دارد.
این همان تعبیری است که آیت الله شاه آبادی فرمودند قرآن را به انفراد نتوان نگه داری نمود بلکه مستقر قرآن بر روی زمین عرش اخوت می باشد.
و این به یک معنا تعبیر دیگری از کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته می باشد که انسان را دعوت به پذیرش مسئولیت در برابر همگان میکند و پذیرش مسئولیت جز با نگرش من علوی شامل میسور نیست.آنگاه اینچنین خواهد بود که انسانها نه از آن بابت که تقدم حق جامعه بر فرد بدیشان سود میرساند بلکه از آن رو که خودشان را مسئول جامعه می بینند حق جامعه را مقدم می یابند.
