محدوده اجرا قاعده لاضرر / قاعده لاضرر، حکمی انشایی

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#لاضرر
#محمد_هادی_جوهری
#یادداشت_130
#جلسه_351

🔰محدوده اجرا قاعده لاضرر / قاعده لاضرر، حکمی انشایی🔰

برای احکام در فقه، مراتبی را در نظر گرفته اند. مرحله مصلحت و مفسده، مرحله جعل و انشا، مرحله فعلیت و ابلاغ و مرحله امتثال و اجرا.
مرحوم امام با کمک از بحث خطابات قانونیه تفاوت احکام انشایی و احکام فعلی را در جعل شرایط امتثال می داند.
ایشان می گویند که احکام انشایی به صورت کلی و خطاب قانونی جعل می شوند. و بعد شارع با درنظر گرفتن شرایط امتثال ، آن ها را قید می زند و تبدیل به احکام فعلی می کند. ایشان می گویند که احکام انشایی نیز مانند احکام فعلی به دست ما رسیده است.
بدین بیان، احکام انشایی، حاکم بر احکام فعلی می شوند. و شارع با در نظر گرفتن شرایط امتثال، احکام انشایی را قید میزند و تبدیل به احکام فعلی می کند.
قاعده لاضرر نیز از همین دست قواعد و احکام می باشد. فلذا نقش حاکمیت بر احکام فعلی را دارد. فلذا حدود و ثغور این قاعده بردست شارع می باشد. یعنی شارع با درنظر گرفتن شرایط امتثال، این قاعده را برای موارد خاص، تبدیل به احکام فعلی می کند.
نکته: اجازه استفاده از این قاعده در دست حاکم شرع می باشد مگر در مواردی که خود حاکم شرع اجازه آن را به مکلف داده باشد.
نکته: حضرت امام، ولی فقیه را نیز در ذیل شارع می داند فلذا در ادبیات فقهی ایشان ولی فقیه می تواند با درنظر گرفتن شرایط امتثال، احکام انشایی مانند لاضرر را تبدیل به احکام فعلی کند.