اصالت_خیر در معاملات

#یادداشت
#حمزه_وطن_فدا
#مشخصات_اسلام
#یادداشت_113
#جلسه_355
#موضوع_جزیی : #اصالت_خیر در معاملات
#نوع_یادداشت: طرح پرسش

💠 مرور آیات ناهی از اکل مال به باطل و طرح دو پرسش:

▫️در نظر استاد مطهری یکی از مشخصات ایدئولوژی اسلامی این است که گردش مالی بین افراد یک جامعه دور از بیهودگی ها و مبتنی بر انتقال خیر مادی و معنوی باشد و اگر داد و ستدی از این اقتضاء به دور بود مصداقی از باطل یا اکل باطل است.
ودر تبیین این ادعا به آیه و لا تاکلوا اموالکم بینکم بالباطل استناد میفرمایند.

▫️عنوان باطل به تعبیر تفسیر المیزان هم در عقاید هم در اخلاق و هم در رفتار استعمال دارد و وقتی در حوزه اعمال مورد استفاده قرار میگیرد عبارت است از عملی که غرض صحیح و عقلایی نداشته باشد.
و در تفسیر نمونه از اکل مال به باطل به تصرفاتی در اموال مردم اشاره شده است که یا هدف صحیحی را دنبال نمی کنند یا پایه و اساس عقلایی ندارند یا از غیر طرق صحیح و به ناحق انجام میشوند.

▫️حال در برخورد با این مشخصه اسلام و آیه مورد اشاره ما با دو سوال رو به رو هستیم؛

1- معنای اکل مال بالباطل چیست❓
یعنی مناط و معیار بطلان یک اکل (که در واقع مجاز از تصرف مالکانه است ) چیست؟

2- چرا با این تعریف و ملاک و معیار ، اکل مال بالباطل مورد نکوهش و مردود است ❓
یعنی از چه زاویه ای و با چه نگاهی این جنس از اکل را برای امت اسلامی ممنوع ساخته اند؟

▫️شاید برای گشایش بابی از تفکر در این میدان خوب باشد در ابتدا آیاتی از قرآن که تعبیر اکل مال بالباطل در آنها استفاده شده است را از نظر بگذرانیم؛

آ. سوره بقره آیه 188
وَ #لاتَأْكُلُوا_أَمْوالَكُمْ_بَيْنَكُمْ_بِالْباطِلِ وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَريقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ (188)

ب. سوره نساء آیه 29
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا #لاتَأْكُلُوا_أَمْوالَكُمْ_بَيْنَكُمْ_بِالْباطِلِ إِلاَّ أَنْ تَكُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْكُمْ وَ لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ إِنَّ اللَّهَ كانَ بِكُمْ رَحيماً (29)

ج.سوره نساء آیه 161
وَ أَخْذِهِمُ الرِّبَوا وَ قَدْ نُهُوا عَنْهُ وَ #أَكْلِهِمْ_أَمْوالَ_النَّاسِ_بِالْباطِلِ وَ أَعْتَدْنا لِلْكافِرينَ مِنْهُمْ عَذاباً أَليماً (161)

د. سوره توبه آیه 34
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنَّ كَثيراً مِنَ الْأَحْبارِ وَ الرُّهْبانِ #لَيَأْكُلُونَ_أَمْوالَ_النَّاسِ_بِالْباطِلِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ وَ الَّذينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا يُنْفِقُونَها في‏ سَبيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَليمٍ (34)