اولوالعزم بودن در گرو علوّ همّت

#مشخصات_اسلام
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_147
#جلسه_367
#اولوالعزم
#علو_همت

🔰اولوالعزم بودن در گرو علوّ همّت
شهید مطهری ویژگی پانزدهم ایدئولوژی اسلامی را اینگونه معرفی میکنند: ضدّيت با ضدّ اراده

15. ضدّيت با ضدّ اراده: همچنان كه عقل محترم است و پاره‏اى از دستورهاى اسلامى براى نگهبانى عقل است، اراده كه قوّه مجريّه عقل است نيز محترم است، از اين رو «بازدارنده» ها كه در زبان اسلام «لهو» ناميده شده است، حرام و ممنوع است.

به نظر میرسد دیدگاه اسلامی در باب اراده بیش از آن چیزی است که شهید مطهری مطرح فرموده و میتوان زاویه ورود به بحث را قدری متفاوت و بلکه ایجابی مطرح نمود.

🔰پرده اول: عشق به کمال و طلب معالی امور
💠انسان فطرتا عاشق کمال است و از این رو خداوند که اینگونه انسان را مفطور به عشق به کمال آفریده است می پسندد که انسان معالی امور را اراده کند:

رسول خدا صلي الله عليه و آله مي فرمايد: «اِنّ اللهَ تعالي يحِبُّ مَعالي الاُمورِ و أشرافَها و يكرَهُ سَفسافَها؛ خداوند متعال، كارهاي والا و شريف را دوست دارد و كارهاي پست و حقير را خوش ندارد».

💠اما به تعبیر حضرت امام صادق علیه السلام موانعی در برابر اراده و طلب معالی امور ممکن است وجود داشته باشد:

عن الصادق(ع): ثَلَاثٌ يَحْجُزْنَ الْمَرْءَ عَنْ طَلَبِ الْمَعَالِي قَصْرُ الْهِمَّةِ وَ قِلَّةُ الْحِيلَةِ وَ ضَعْفُ الرَّأْي‏. تحف العقول، ص318

سه چیز انسان را از دست یابی به مراتب عالی باز می دارد:

کوتاهی همت، تدبیر اندک و ناتوانی در تصمیم گیری.

💠از همین روست که ارزش هر انسان به قدر همت و دلشمغولی اوست:

امام علي عليه السلام : «قَدرُ الرّجُلِ علي قَدرِ هِمَّتِهِ؛ ارزش آدمي، به قدر همت اوست».

💠و هر کس که والا همّت باشد عظیم القیمة است:

حضرت علي عليه السلام : «مَن شَرُفَت هِمَّتُهُ عَظُمَت قِيمَتُهُ؛ هركه همّتش والا باشد، ارزشش عظيم است».

💠و کسی که عظیم القدر و القیمة باشد دیگران او را به دیده تعظیم خواهند نگریست:

امام باقر عليه السلام : «مَنْ رَقيَ دَرجاتِ الْهِمَمِ عَظَّمَتْه الْاُمَمُ؛ هر كه از نردبان همتِ بلند بالا رود، جهانيان، او را به ديده تعظيم بنگرند».

💠چنین کسی حکما شرافت و مفتخر خواهد بود:

امام باقر عليه السلام: «لاشَرَفَ كبُعدِ الهِمَّةِ؛ هيچ شرافت و افتخاري، چون بلندهمتي نيست».

💠و از این روست که مسئلت علوّ همت در بیان ادعیه ائمه علیهم السلام مطرح گشته است:

امام سجاد عليه السلام: «أسئَلُكَ مِن الشَّهادَةِ أقسَطَها، ومِن العِبادَةِ أنشَطَها… ومِن الهِمَمِ أعلاها؛ (بارخدايا) از گواهي و شهادت، عادلانه ترين آن را از تو مسئلت دارم و از عبادت، با نشاط ترين آن را… و از همت، عالي ترين آن را».

💠چرا که همت بلند است که انسان را بزرگ میکند:

حضرت امیر علیه السلام:: «مَا رَفَعَ اَمْرَءً كَهِمَّتِه وَ لاَ وَضَعَه كَشَهْوَتِه؛ هيچ چيز مانند همت بلند، انسان را بزرگ نكرد؛ چنان كه چيزي مانند شهوت راني، او را به زمين نزد».

💠 ما عاشقان حسینی نیز می بایستی به اقتدای سالار شهیدان علوّ همّت را نصب العین خویش قرار دهیم همانگونه که حضرتش فرمود:

امام حسين عليه السلام : «بَلَغتُ الْعالِمَيْن اِلَي الْمَعالِي بِحُسنِ خَليقةٍ وَ عُلُوِّ هِمَةٍ؛ من با اخلاق نيك و همت بلند، به مقامات دو جهان رسيدم».

اراده و خواست معالی امور و اولوالعزم بودن در گرو علوّ همت و دغدغه است. از آن رو که جوهره انسان عزم و اراده اوست فلذا دغدغه ها انسان سازند و از ما خواسته شده که علوّ همّت و دغدغه را سرلوحه زندگانی خویش قرار دهیم.