آثار علوّ همّت و آثار قصر همّت

#مشخصات_اسلام
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_148
#جلسه_369
#اولوالعزم
#علو_همت
#آثار_علوّ_همت
#آثار_قصر_همّت

🔰آثار علوّ همّت و آثار قصر همّت
پس از ذکر و طرح ضرورت علوّ همّت به آثار بود و نبود آن می پردازیم:

💠آثار علوّ همّت:

🔸حلم و وقار
کسی که عالی همّت است به آستانه شخصیت و فضایل اخلاقی انبیاء علیهم السلام نزدیک است. و از آن رو که:

حضرت نبی ختمی صلي الله عليه و آله فرمودند: كادَ الْحَليمُ أَنْ يَكونَ نَبيّا؛. آدم بردبار به پيامبرى نزديك است.

فلذا حلم و وقار از آثار علوّ همّت در بیان حضرت امیر علیه السلام بر شمرده شده است:

«الحِلمُ والأناةُ تَوأمانِ يُِنتِجُهُما عُلُوُّ الهِمَّةِ؛ بردباري و وقار، دو همزادند كه از بلنديِ همت زاده مي شوند».

🔸کرم و بخشش
نتیجه علوّ همّت کرم و بخشش است:
حضرت امیر علیه السلام: «الكَرَمُ نَتيجَةُ عُلُوُّالهِمَةِ؛ كرم، نتيجه بلنديِ همت است».

🔸زیبایی در کردار
علوّ همّت فرد در آیینه زیبایی کردار او نمایان است:
حضرت امیر علیه السلام: «الفِعلُ الجَميلُ يُنبئُ عَن عُلُوِّ الهِمِّة؛ كردار زيبا، گوياي بلندهمتي است».

🔸غیرت مندی
هر کس به قدر و اندازه همّت اش از امور پست و بی ارزش می رَهد:
حضرت امیر علیه السلام: «علي قَدرِ الهمّةِ تكون الحَمِيَّة؛ غيرت (داشتن از زشتي ها) به اندازه همت است».

🔸 شجاعت
و به همین سان هر کس به قدر و اندازه همّت اش شجاعت از خویش نشان می دهد:
حضرت امیر علیه السلام:«شجاعةُ الرّجلِ علي قدرِ همّتهِ؛ شجاعت مرد به اندازه همت اوست».

🔸عزت و مناعت طبع
و عالی همّتان اند که مناعت خویش را دوری از طمع حفظ میکنند:
امام باقر عليه السلام : «إستَجلِبْ عِزَّاليأس بِبُعد الهمَّة؛ عزتِ طمع نداشتن را با بلندي همت به دست آور».

🔸قدر الهموم
و نهایتا هر کس هر اندازه همّت و دغدغه و دلمشغولی داشته باشد به همان غصه هایش هم همان اندازه خواهند بود!
حضرت امیر علیه السلام:«بقَدرِالهممِ تكون الهُموم؛ اندوه ها به اندازه همت هاست».

💠آثار قصر الهمّة

🔸از بین رفتن فضیلت آدمی
از امام علي عليه السلام نقل شده است كه فرمود: «مَن صَغُرَت هِمَّتُهُ بَطََلَتْ فَضيلَتُهُ؛ هركه همتش كوچك باشد فضيلتش از بين برود».

🔸دنائت
حضرت امیر علیه السلام دنائت و قصر الهمّة را مساوق یکدیگر مطرح میکنند:
«لاهمّةَ لمَهينٍ؛ آدم پست، همت ندارد».

🔸حسادت
همچنین حضرت حسادت را نیز اثر و پیامد دون همّتی قلمداد میکنند:
«مِن صِغَرالهمّة حَسد الصِّديق علي النِّعمة؛ حسادت بر نعمتِ دوست، از دون همتي است».

🔸حسرت بسیار هنگام مرگ
حضرت امیر علیه السلام: «مَنْ كانَتِ الدُّنيا هِمَّتَه اشْتَدَّتْ حَسْرَتَهُ عِنْدَ فِراقِها؛ كسي كه همتي جز دنيا ندارد، هنگام مردن، غصه او بسيار خواهد بود».
در مقابل توصیه حضرت به این است که همّت خویش را برای آخرتمان قرار دهیم:
«اِجْعَلْ هَمَّكَ وَ جَهْدَكَ لِآخِرَتِك؛ همت و تلاش خود را صرف آخرتت كن».

🔸مشغول شدن به شهوت فرج و بطن:
کسی که دون همّت است تمام فکر و ذکرش این است که چگونه شکم خویش را پر کند؛ فلذا حضرت نبی ختمی صلي الله عليه و آله فرمودند: «مَنْ كانَتْ هِمَّتَهُ أكلْهُ،كانَتْ قِيمتُه مَاأكَلَه؛ هركه همتش [به اندازه تهيه] خوراكش باشد، ارزشش به اندازه همان چيزي است كه مي خورد».