پویش کلام انقلابی، فعالیتی کلامی یا فقهی؟ (2)
💠 پویش کلام انقلابی، فعالیتی کلامی یا فقهی؟ (2) 💠
🔶اگر گفته شود، تعریف فقه به چیزی که تمام تجویزات را شامل شود، با فقه مرسوم متفاوت است و حرفی جدید است، در جواب می گوییم: اولا شما هم کلام را به چیزی جدید تعریف کرده اید. تعریف مرسوم این است که کلام دانشی است که به شناخت خدا و دین می پردازد و این تعریف به هیچ وجه شامل فعالیت روی ذهن مردم نمی شود.
ثانیا تعریف فقه با مدعای ما سازگار است و می توان گفت فقه تمام حوزه های رفتاری و تجویزی را شامل می شود. در تعریف فقه گفته اند شناخت احکام عملی دین از ادله تفصیلی اش. درست است که تا به امروز کتاب فقهی ای که به تمام حوزه های رفتاری بپردازد، موجود نبوده و دلیل آن هم سیاسی نبودن و حکومتی نبودن فقه و حوزه بوده است ولی این به معنای این نیست که فقه شامل حوزه فرهنگ و تربیت و سیاست و غیره نمی شود.
درحالیکه تعریف کلام با مدعای شما سازگار نیست و اساسا کلام در کلام انقلابی و کلام مرسوم، مشترک لفظی است و وجه جامع قابل دفاعی دیده نمی شود. زیرا کلام مرسوم یعنی بحث در مورد خدا و دین و کلام انقلابی یعنی بحث در مورد ذهن و اعتقادات مردم. ناظر بودن کلام مرسوم نسبت به ذهن مردم و مبتنی بودن کلام انقلابی بر کلام مرسوم، دلیل یکی انگاشتن آنها نمی شود.
🔶اساسا فقه یعنی علم طراحی و برنامه ریزی رفتار در سه سطح فردی، اجتماعی و حکومتی. و بخاطر همین است که جانشین ولی و امام معصوم، فقیه است. این فقه یعنی کسی که با شناختی که نسبت به دین دارد، توان برنامه ریزی و اداره جامعه را دارد.
اینکه به این جایگاه، ولی فقیه گفته اند نه بخاطر این است که فقه در حوزه پررنگ بوده بلکه بخاطر این است که فقه اساسا جایگاهش جایگاه برنامه ریزی و تجویز است و فلسفه و کلام جایگاهش توصیف و شناخت واقعیت ها است.
🔶حضرت آقا در تبیین جایگاه فقه می فرمایند: فقه استخوان بندی و در واقع ستون فقرات زندگی اجتماعی است. یک عدّهای خیال میکنند فقه، چون اسمش فروع دین است یعنی کارهای فرعی؛ نخیر، فقه استخوانبندی و در واقع ستون فقرات زندگی اجتماعی است؛ فقه این است، متکفّل این است. حالا اگر ما به خیلی از بخشهایش توجّه نمیکنیم، نقص از ما است وَالّا فقه یعنی ادارهی زندگی، یعنی تبیین نظام زندگی اجتماعی و سیاسی. (رهبر معظم انقلاب 98/02/18)
فقه و کلام به دو حیطه جداگانه می پردازند؛ یکی عمل انسان و دیگری معرفت، اندیشه و ذهن انسان!
بله این تفاوت درست است اما رسیدگی و طراحی اندیشه مردم، خودش یک عمل است که فقیه فرهنگ باید به آن بپردازد.
البته خود مفادی که باید به عنوان خوراک در دسترس مردم قرار داده شود، تولید آن کار متکلم است اما اینکه این خوراک چگونه و اصلا کدام خوراک به مردم برسد و چگونه از ذهن مردم حراست شود، کار فقیه فرهنگ است.