کارآمدی_در_پیام_قطعنامه

#یادداشت

#حامد_خواجه
#یادداشت_18
#جلسه_191

⭕️ #کارآمدی_در_پیام_قطعنامه

? در دو جلسه گذشته پیام قطعنامه امام مرور شد و بحث کارآمدی را در تفسیری که ایشان از حج دارند مشاهده کردیم. برای یادآوری و زنده شدن دوباره مبحث آن قسمت مربوط به حج را اینجا می آورم؛ هر چند که جا دارد این معجزه انقلاب چندین بار خوانده شود بلکه تدریس شود.

? حج برای نزدیک شدن و اتصال انسان به صاحب خانه است. و حج تنها حرکات و‏‎ ‎‏اعمال و لفظها نیست و با کلام و لفظ و حرکت خشک، انسان به خدا نمی رسد. حج کانون‏‎ ‎‏معارف الهی است که از آن محتوای سیاست اسلام را در تمامی زوایای زندگی باید‏‎ ‎‏جستجو نمود. حج پیام آور و ایجاد و بنای جامعه ای به دور از رذایل مادی و معنوی‏‎ ‎‏است. حج تجلی و تکرار همۀ صحنه های عشق آفرین زندگی یک انسان و یک جامعۀ‏‎ ‎‏متکامل در دنیاست. و مناسک حج مناسک زندگی است. و از آنجا که جامعۀ امت‏‎ ‎‏اسلامی، از هر نژاد و ملیتی، باید ابراهیمی شود تا به خیل امت محمد ـ صلی الله علیه و آله‏‎ ‎‏و سلم ـ پیوند خورد و یکی گردد و یدِ واحده شود، حج تنظیم و تمرین و تشکل این‏‎ ‎‏زندگی توحیدی است. حج عرصۀ نمایش و آیینۀ سنجش استعدادها و توان مادی و‏‎ ‎‏معنوی مسلمانان است. حج بِسان قرآن است که همه از آن بهره مند می شوند، ولی‏‎ ‎‏اندیشمندان و غواصان و درد آشنایان امت اسلامی اگر دل به دریای معارف آن بزنند و از‏‎ ‎‏نزدیک شدن و فرو رفتن در احکام و سیاستهای اجتماعی آن نترسند، از صدف این دریا‏‎ ‎‏گوهرهای هدایت و رشد و حکمت و آزادگی را بیشتر صید خواهند نمود و از زلال‏‎ ‎‏حکمت و معرفت آن تا ابد سیراب خواهند گشت.

? در یادداشت های قبلی هم اشاره کرده بودم که جایگاه بحث کارآمدی، در علم اصول الفقه است. ما می بینیم که این کارآمدی در منطق فهم دینی امام جایگاه ویژه ای داشته است؛ شاهد آن هم همین تفسیر حج ایشان. اما در دروس حوزوی وقتی اصول می خوانیم و یا حتی وقتی فقه می خوانیم هیچ اشاره ای به این ویژگی امام نمی شود و انگار امام هم مانند دیگر فقها بحث را پیش برده است.

? در این مقام چند احتمال مطرح است:
۱. اساسا امام قائل به کار آمدی در منطق فهم دینی نبودند و یا اینکه تنها در بعضی از مباحث کارآمدی در منطق فهم دینی ایشان جایگاه داشته است. و این تفسیر فوق الذکر از حج به اقتضای زمان و شرایط اجتماعی است. وگرنه امام در مباحث فقهی همان حج معمولی که مرگ بر آمریکا ندارد را مجزی می دانند.
۲. به خاطر شرایط خاص و سنگین حاکم برفضای فقاهت که اجازه ی تخطی از مسلک سلف داده نمی شود؛ امام نتوانستند این بحث را در فقه و اصول خود بیان کنند. و گرنه در فتوا دادن ها همیشه بحث کارآمدی مدنظرشان بوده است.
۳. اساتیدی که دروس را بیان میکنند به خاطر عدم تسلط بر این موضوع مطرح نمی کنند.

? اما به هر حال با توجه اینکه کارآمدی گذاره ی موثری است در منطق دین فهمی، اگر در فقاهت حضرت امام جایگاه داشتند باید، فقاهت و فقهی متفاوت داشته باشند.