به لحاظ اخلاقی ما چه میزان می توانیم یک رفتار نا به حق را مستکبرانه تحلیل کنیم؟
بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#میرزا_علی_کرانی
#یادداشت_37
#جلسه_225
یک سوالی که در دل مباحث برای بنده پررنگ شد این بود که به لحاظ اخلاقی ما چه میزان می توانیم یک رفتار نا به حق را مستکبرانه تحلیل کنیم؟
گفتیم استکبار این است که انسان خود را از حق هم برتر بداند، یعنی با حق مخالفت می کند اما این مخالفت از روی تجزیه و تحلیل نیست، بلکه از باب محوریت یافتن « من » خودش است. در واقع مشکلش با حق این است که خلاف میل یا حرف من است، پس حتی اگر مستدل هم باشد جلویش می ایستم.
اما نمود بیرونی این استکبار تنها یک چیز ثابت دارد و آن هم انجام دادن کار غلط است، ولی پیرامون آن ممکن است ظاهری زشت داشته باشد ممکن هم هست ظاهری زیبا داشته باشد.
همچنین گفتیم که حتی مومنین هم چندان مبرای از عمل مستکبرانه نیستند و ممکن است آن ها هم مبتلی شوند.
خب مومنین اگر عمل مستکبرانه انجام دهند، آیا ظاهرش رنگ و بوی ایمانی به خود نمیگیرد؟ خود ما اگر با چیزی مستکبرانه مخالف باشیم، آیا امکان ندارد برایش آیه و روایت جور کنیم؟ و اساسا با ظاهری متین و مودب هم بیانش کنیم؟
از طرفی، گاه ممکن است ما واقعا داریم خطا می کنیم و از روی استکبار نیست که با آیه و روایت از چیزی که نفس الامریا خطاست دفاع می کنیم، بلکه واقعا نظر ما و نتیجه ی تجزیه و تحلیل حق طلبانه ی ما همین است.
همچنین برعکس آن هم ممکن است، یعنی شخصی نه از روی استکبار بلکه از روی تحلیل، ولی در دفاع از موضع خود رفتار منطقی ای بروز نمی دهد، کانه او واقعا بی دلیل و مستکبرانه دارد از حرف خودش دفاع می کند.
در این صورت ظاهر یک عمل استکباری، با یک عمل غیر استکباری ممکن است یکی باشد. سوال اینجاست که با این مقدمات، اگر ما با کسی مواجه شدیم که مصرانه بر خطایی اصرار دارد، با چه ملاک هایی می توانیم عملش را مستکبرانه تلقی کنیم و واکنشی متناسب با یک مستکبر را به او نشان دهیم، و یا عملش را غیر مستکبرانه بدانیم و واکنش لازم به عمل غیر مستکبرانه داشته باشیم؟
آیا اخلاقا مجازیم یک عمل با ظاهر مستکبرانه را مستکبرانه قلمداد کنیم و واکنش متناسب با آن را داشته باشیم؟
آیا 70 بار ظن نیک بردن، در اینجا جا دارد؟
