تقریری از الگوی حل مسئله توحیدی
#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_102
#جلسه_304
🔰تقریری از الگوی حل مسئله توحیدی
🔴بخش اول
💠کدام تفکر و اندیشه اصلاحی؟!
از آنجا که انقلاب اسلامی ادامه و استمرار نهضت توحیدی انبیاء الوالعزم می باشد، ما انقلاب را چیزی جز بندگی گسترده الهی نباید بدانیم. انقلاب را یک بنده ی خدا و یک مرد الهی رقم زد و چیزی جز بسط توحید نمی خواست. هر چند در این میانه جریانهای لیبرال و توسعه گرا و تکنوکرات نیز هستند که قله آمالشان را ژاپن یا مالزی اسلامی قلمداد کرده اند و یا آنکه خواسته اند سوار بر قطار حرکت جهانی به سردمداری کد خداشوند!!! اینان نیز چون شمار بی شمار یارانی که امام را نفهمیدند با دریافت ضعیف و بدبخت از توحید گمان کردن عبور از شعار توحید راه رسیدن به پیشرفت و حل مشکلات ریز و درشت کشور است. ما بایستی به ذهن خود رسیدگی کنیم که کدام توحید بوده و هست که رهبران این انقلاب مدام شعارش را می‌دهند و کدام انقلابی‌گری است که مطالبه ایشان است. ما به دنبال انقلابی‌گری به چنین معنایی(بسط توحید) هستیم. موسس کبیر انقلاب، امام خمینی ره، همانند انبیاء و اوصیاء چیزی جز اعتلای کلمه توحید نمیخواست.
توحید ابعاد گوناگونی دارد برای تمام ساحات فردی، اجتماعی، تاریخی و تمدنی بشر سخن دارد. در مکتب امام بین انقلابی‌گری و قیام بر سر سجاده فرقی نیست؛ هر دو تنهای تنها بندگی خداست. البته آن قیام اجتماعی امتداد این قیام فردیست و نیز این قیام معنوی روح و روشنایی بخش به آن شورها و حماسه های عزیز تاریخ ساز است. هیچی صفیر فریادی حماسه ساز تر و شررانگیز تر از بانگ الله اکبر نیست! در مکتب امام درد الهی با درد انقلاب از جنس واحد و ارزش یکسان برخوردار است، بلکه اساسا یکیست.
همانگونه که در بعثت نبیّ اکرم لبّ دعوت عبارتست از توحید، در انقلاب اسلامی نیز این چنین است.
توحید به معنای این نیست که عقیده پیدا کنیم که خدا یک است و دو نیست و بتهای چوبین ارزشی ندارند!! و یا آنکه هزار و یک قسم اثبات خداوندی را یاد بگیریم!! توحید صرفا یک باور و یا یک نظریه فلسفی ذهنی بی دخالت در جهت‌گیری انسان و عمل و انتخابش نیست. ما بایستی با تلاشی فراوان تحریف عظیمی که درباره مفهوم توحید در ذهن ما رسوخ کرده برطرف کنیم.
توحید یعنی
عبودیّت خدای متعال به‌صورت انحصاری؛
یعنی پذیرش سلطه خدا و نفی هر سلطه غیر خدایی؛
یعنی رهایی از نظام و رقیب و عامل مسلط دیگر؛
یعنی هواها، هوسها، شهوتها، غضبها بر زندگی انسان حاکم نباشد؛
یعنی دیکتاتوری‌ها، استبدادها، منیّتها اداره‌کننده‌ی زندگی انسان نباشند؛
یعنی منشأ مدیریّت زندگی انسان عبارت باشد از علم الهی و قدرت الهی و رحمت الهی و فیض الهی و هدایت الهی؛
یعنی دگرگون‌سازی و بعثتی در دلهای فروخفته و جانهای بیمار؛
یعنی جامعه توحیدی به وجود آوردن؛
یعنی یک حیات و زندگی توحیدی رقم زدن؛
یعنی اعتراض و تعرّض به تمام محدودیت ها و اسارت ها و کدورت های نحوه زندگانی بشریت امروز و یک هندسه جدید برای شیوه زندگی بشر ارائه کردن؛
این است معنای توحید.
«هيچ مفهوم ديگرى را به غیر توحید را نمي‌توان نشان داد كه در سراسر تاريخ بدين اندازه به كار رهاسازى انسان از آسیبها و دردهای گوناگون و مبشر نجات بشریت باشد. در ميان واژه‌هاى مذهبى و غير مذهبى، كمتر واژه‌اى را مي‌توان يافت كه تا اين حد، پُربار از مفاهيم انقلابى و سازنده و ناظر به ابعاد گوناگون زندگى اجتماعى و تاريخى انسان باشد. تصادفى نبوده است كه همۀ دعوت‌های مصلحانه و نهضت‌هاى الهى در طول تاريخ، با اعلان يگانگى خدا و ربوبيت و الوهيت انحصارى او، آغاز مي‌گرديده است. توحيد ـ بر خلاف برداشت عاميانۀ رايج كه آن را صرفا يك نظريۀ فلسفى و ذهنى تلقى مي‌كند ـ يك نظريۀ زيربنائى در مورد انسان و جهان، و نيز يك دكترين اجتماعى و اقتصادى و سياسى است.»(روح توحید نفی عبودیت غیر خدا، سید علی خامنه ای)
گمان نکنیم توحید هیچ ربطی به آسیبهای اجتماعی امروز ندارد و هیچ گونه درمانی نمی تواند ارائه کند. سقف فکر ما کوتاه است که نمی توانیم توحید را درمانگر اعتیاد و حلاّل مفاسد اخلاقی ببنیم. این ضعف فکر ماست که نمی توانیم اعتلای روز افزون نهاد خانواده را پرتو توحید جستجو کنیم. این ناتوانی ماست که نمی توانیم مشکل فقر را با حضور توحید در عرصه ذهن و فعلمان حل کنیم.
تفکر توحیدی یعنی ارائه توحید فراتر از یک نظریه ذهنی و انتزاعی صرف؛ یعنی ارائه توحید همراه با امتداد اجتماعی – فرهنگی آن؛ یعنی طرح توحید با تاکید بر جنبه درمانگری آن در زندگی بشریت.
لبّ کلام: پیشرفت از اویی و پیشرفت به سوی اویی نهضت توحیدی امت ایران و حل بحران های ریز و درشت امروز در گرو تفکر و اندیشه توحیدی است.
🔴بخش دوم
💠اکسیر اعظم تفکر توحیدی برای اصلاح و حل بحرانها
نه تنها این توحید است که ما را رهنمون به
بعثت و رستاخیزی در جانهای بیمار،
کشت یک طوفان اجتماعی علیه تمام نابسامانی ها،
تغییر نهاد روانی جامعه،
تغییر بنیانهای اجتماعی، فرهنگ، سیاسی و اقتصادی موجود،
ترسیم هندسه نوینی از زیستن
و به طور کلی اصلاح وضع تمام شئونات حیات بشری می‌کند بلکه از ما می‌خواهد مشی مصلحانه و مجاهدانه برای سامان ویژه زندگی مؤمنان و مستضعفان در پی بگیریم.
به عبارت دیگر در پرتو و سایه سار توحید بوده است که مصلحان اصیل توحیدی تربیت شده اند. اکنون نیز از آنجا که انقلاب اسلامی برای بسط توحید و اعتلای کلمه توحید با قیام امت ایران تاکنون مستمرا ادامه داشته است. اکنون نیز ضروریست ما اصلاح هر وضعیت نابهنجار و هر آسیب اجتماعی را از اکسیر اعظم توحید بخواهیم.
می شود به سراغ تفکرات مادی گرایانه و پیشنهادهای زرق و برق دار غربی و شرقی رفت، می شود هم از خوان گسترده توحید نیاز خود را بر طرف کرد.
حتی خود مقوله اصلاح را بایستی در ذیل توحید بفهمیم؛ وقتی ما برای راه حل آسیبهای اجتماعی گوناگون سراغ نسخه های غیر دینی واضحی همچون اسناد توسعه پایدار شامل سند 2030 می رویم، در حقیقت عرصه را برای بسط توحید تنگ کرده ایم و بلکه سلطه غیر خدا را بر ابعادی از زندگی انسانها رقم زده ایم! در این وضعیت است که به حق مصداق آیه يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا گشته ایم. این توهم خود مصلح پنداری آنچنان جدیست که حتی در برابر نهیب‌ها و انذارهای خیرخواهان برای پرهیز از افساد خود را مصلحان واقعی و حقیقی معرفی میکنند.
«وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ لاَ تُفْسِدُواْ فِی الأَرْضِ قَالُواْ إِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ. أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَـکِن لاَّ یَشْعُرُونَ»
چون به آنها گفته شود: در روى زمین فساد نکنید گویند: جز این نیست که ما اصلاح گریم. آگاه باش که آنها فسادگرانند و لکن نمىفهمند.
اما اصلاح واقعی را بایستی در مدار توحید جست. اصلاح توحید را بایست از امام مصلحان، حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام آموخت:
«مَنْ أَصْلَحَ مَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ اللَّهِ أَصْلَحَ اللَّهُ مَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ النَّاسِ وَ مَنْ أَصْلَحَ أَمْرَ آخِرَتِهِ أَصْلَحَ اللَّهُ لَهُ دُنْيَاهُ»
این روایت را میتوان فردی قرائت کرد. میتوان کاملا جمعی و با رویکرد اجتماعی نیز قرائت نمود. یعنی اگر کسی جمع و جامعه ای بخواهد با جامعه بین المللی رابطه اش را سامان ببخشد بایستی رابطه اش با خدای خویش را سامان ببخشد.
حال مراد از آن «ما» ی موصوله چیست؟ مراد از آن «ما» ی موصوله همه زاد و توشه ای است که راحل و سالک الی الله در رحیل و سلوک خویش به همراه دارد؛ در دعای شب مبعث میخوانیم:
«…وقد علمت أن زاد الراحل إليك عزم إرادة يختارك بها ويصير بها…»
یعنی یک امت برای اصلاح رابطه خویش با دیگر امم نیاز دارد تا اراده اش را اراده ای الهی کند. بایستی #قیام_لله کند. اگر برای خدا قیام کرد. اگر اراده ملی که تنها زاد و توشه اش برای خروج از ولایت طاغوت و اصلاح رابطه اش با خدای خویش است را سمت و سویی الهی داد این ملت دیگر شکست نخواهد خورد.
“فلذا است که اراده ملی توحیدی جان مایه پیشرفت از اویی و به سوی اویی است.”
به تعبیر دیگر حضرت امیر علیه السلام می فرمایند اصلاح تمامی امور را بایستی در اصلاح رابطه بنده با خدای خودش جستجو کرد. اگر ما بتوانیم هم نظام فکری هم نظام عواطف و گرایشات و هم نظام رفتاری انسانها را بر مدار توحید سامان بدهیم به یقین ما اینچنین دچار آسیبهای اجتماعی گوناگون نخواهیم بود. به عبارت دیگر حضرت امیر علیه السلام می فرمایند اگر میخواهید امور دنیایی شما سامان بگیرد، چالشهای زندگی شما در این دنیا حل شود این را بایستی در اصلاح امر آخرت افراد جستجو کرد و نیز صد البته اصلاح امر آخرت از اصلاح فکر و اندیشه انسانها آغاز می‌شود.
🔴بخش سوم
💠جایگاه گفتمان سازی اندیشه توحیدی در اصلاح و تحوّل اجتماعی
❓یک اشکال: آیا اکنون زمان گفتمان است؟ تفکر توحیدی چه نسبتی می تواند با رفع و حل آسیبهای اجتماعی داشته باشد؟
یه به تعبیری دیگر ممکن است این سوال و شبهه در ذهن عده ای جولان کند که:
❓«بابا ما کلی زور زدیم جمعیّت را جمع کرده ایم که برویم به داد مردم برسیم و به آنها نان بدهیم و … شما این وسط می گویید برویم با آنها حرف بزنیم و از اندیشه توحیدی بگوییم؟!!»
اما پاسخ ما چیست؟!
💠قیام لله
ما می گوییم خود این مصلحان باید به نام خدا قیام کنند؛ اصلاح واقعی از بن مایه و جوهره قیام لله برخوردار است. و قیام لله برونداد و بروز حیات اعتقادی قویم و غنی یک شخص است.
💠اعتقاد توحیدی قویم و غنی
ما می گوییم باید قیام از زیرساخت اعتقادی نیرومندی برخوردار باشد تا پس از مدتی به «چپ اسلامی» و یا «راست انقلابی» نرسیم و اینقدر راحت به ولایت فقیه در حد یک نخبۀ اجتماعی نگاه نکنیم و به آن بی اعتنایی نورزیم؛ بی اعتنایی به ولایت فقیه ناشی از فقدان برخورداری از یک حیات اعتقادی غنی و متقن می باشد.
💠اتحاد ضامن بقای حرکتهای ما
ما می گوییم آنچه ضامن بقای حرکتهای ماست اتحاد است و متحد جانهای مردان خداست؛ وجانهای مردان خدا به واسطه اندیشه و معرفت توحیدی است که واقعا متحد می شوند و اساسا اتحاد واقعی تنها و تنها در بستر تفکر توحیدی محقق می شود.
◀️در جستجوی توحید
اگر در دین اسلام خدمت به خلق مرتبت بالایی دارد و جهاد و امر به معروف و … هر کدام جایگاه رفیعی دارند ولی نماز ستون دین است زیرا نماز عهده دار «اندیشه توحیدی» است.
💠آسیب بی اعتنایی به اعتقاد و اندیشه
ما وقتی به عنصر اندیشه و اعتقاد بی اعتنایی کردیم، از منظر اسلامی و انقلابی به جمود و التقاط کشیده شدیم.
و بلای التقاط چیزی نیست که به سهولت درمان شود و بلای جمود چیزی نیست که از فرصت عمر چیزی برای خدمت متناسب با نیاز باقی بگذارد.
💠ضرورت روشنفکری اسلامی و درک عمق بیان رهبری
روشنفکری اسلامی غیر از روشنفکریهای موجود است. روشنفکری اسلامی در گرو «اندیشه توحیدی» است.
شاهد زیبا و قاطع آن هم خود رهبری است. خود ایشان هم تصریح می کنند که ریزشها معلول بی ریشه‌گیهاست. خود ایشان می گویند که ریشۀ افکار و طرحهای من در همان «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» و در «روح توحید نفی عبودیت غیر خدا» است. حضرت آقا علت حضور در منطقه را نه سلطه جویی بلکه تسلط فکر توحیدی بر ما می داند.
چه کسی فهمید که حضرت آقا چه می گوید؟!
نحوۀ تعامل حضرت آقا با مسائل داخلی متأثر از نگاه توحیدی ایشان است. دوباره سالهای سال تلاش نکنیم و پس از مدتی «انحراف» درو کنیم و همه چیز را خراب کنیم و به روز اولش برگردانیم یا بدتر از اولش کنیم. سالهای سال تلاش نکنیم و پس از مدتی به خاطر ورودهای متنوع مسائل اجتماعی از حرارت بیافتیم و شور و تحرکی در وجود خود نیابیم.
💠مزایای تفکر توحیدی
◀️شور مداوم
آنها که حرارتهای خود را از اندیشه توحیدی می گیرند در هیچ حادثه ای خاموش نمی شوند زیرا که دست هیچ حادثه ای به این کانون حرارت نمی رسد.
◀️آزاد کردن سرمایه فطری مردم
«خدا درمان است»
این سخن نخبگان اسلامی در طول تاریخ است.
این سخن برجسته و تابناک مکتب امام است.
برای آن که گرفتاران آسیبهای اجتماعی را به ساحت قیام و درمان برسانیم باید بتوانیم از نجوای توحید استفاده کنیم، نجوایی که جان را بیدار می کند و راه درست را نشان ما می دهد و انواع و اصناف امیدها را در ما به وجود می آورد. مردم ایران بسیار متدین هستند. این را کسانی می گویند که دور دنیا را گشته اند.
این سرمایۀ دیانت در دست نام و یاد و سرود الهی و توحیدی است.
با نغمۀ توحید سرمایه های فطری آزاد می شود و در اختیار صالحان و مصلحان و حرکتهای اصلاحی قرار می گیرد.
