اراده خود فرد یعنی چه؟
بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#محمد_حسن_زاده
#مشخصاتـاسلام
#یادداشت_112
#جلسه_307
✨ اراده خود فرد یعنی چه؟
🖌« در نظام علت و معلولی، اراده
○ اگر معلول است و علت دارد که دیگر اراده شما نیست بلکه حاصل همان علت هاست.
○ اگر علت ندارد که نظام علی و معلولی به هم میریزد»
🔰به نظر می رسد پاسخ این بحث را باید در معنای «اراده» و معنای «خود » جست و جو کرد. یعنی در واقع اراده را چه تعریف میکنیم؟
🔸اینکه اراده را چه معنا میکنیم و آن را چگونه مترتب بر سایر علت ها و آخرین جزء علت تامه می پنداریم در این بحث نقش تعیین کننده ای دارد.
🔸اراده در فلسفه و كلام به صورت‌هاى گوناگونى تعریف شده است:
ـحالتى كه پس از تصور منافع و مصالح براى فاعل حاصل مى‌شود
ـصفتى كه صاحبش را به یكى از دو طرف مقدور سوق مى‌دهد
ـصفتى كه به واسطه آن، از دو طرفِ ممكن یك طرف همراه با علم و شعور ترجیح داده مى‌شود
ـعلمى كه سبب صدور فعل مى‌شود بدون آن‌كه این صدور از روى كراهت و جبر باشد
ـصفتى كه اقتضاى صاحبش را بالفعل و تأثیر او را تمام مى‌كند كه در حق تعالى عبارت از علم عنایى یعنى علم به نظام احسن است و در انسان، غیر از علم به شمار مى‌رود
ـداعی؛یعنی علم به مصلحت موجود در فعل
ـمیلى كه در پى اعتقاد منفعت حاصل مى‌شود
ـشوق مؤكّدى كه به دنبال ادراك امر ملائم پدید مى‌آید، چه ادراك یقینى باشد و چه ظنّى یا تخیّلى
ـشوق به برطرف كردن نقصى كه شخص در وجود خود مى‌بیند
ـقصدى كه به دنبال جزمِ حاصل از ادراك تصورى و تصدیقى پدید مى‌آید
ـعزم راسخى كه پس از مقدمات فعل، یعنى تصور و تصدیق و میل و جزم و عزم پدید مى‌آید
ـمعنایى منافى با كراهت و اضطرار دانسته‌اند
🔹از طرفی «خود» را چه معنا میکنیم؟
اگر گفتیم علائق، روحیات، استعداد ها، عقل و … من در اراده ی من تاثیر گذاشته و فلان چیز را اراده کرده ام، اینها غیر از من است؟
اگر اینها را غیر از «خود» بدانیم و در پاسخش بگوییم این اراده ی تو نیست بلکه اراده علائقت است، پس اصلا خود او کیست؟ چیزی غیر از تمام اینها؟ او دقیقا چیست که میخواهد اراده کند؟
توجه در معنا خود می تواند ما را به این نکته برساند که معلول بودن اراده منافی این نیست که اراده به خود فرد نسبت داده شود.
.
