رهبری در سیره اهل بیت علیهم اسلام

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت156
#محمد_حسین_خانی
#یادداشت159
#ایده_فرهنگی_مادر
#رهبری_در_کلام_اهل_بیت

ویژگی های رهبری در کلام اهل بیت علیهم السلام:

1️⃣سختی مدیریت:

امام علی ـ علیه السلام ـ فرمودند:
«مدیر مانند ستون وسط آسیاب باید ساکن، استوار و محکم باشد تا تشکیلات به درستی حول محور آن طی طریق کند.»

2️⃣دغدغه دنیا و آخرت:

امام رضا علیه السلام ـ فرمودند:
«در مطالعه احوال بشر هیچ گروه یا ملیتی را نمی یابیم که در زندگی موفق باشد مگر به وجود مدیر و سرپرستی که امور مادی و معنوی آنان را مدیریت کنم.»

3️⃣کف نفس و مهذب بودن:

پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله :
«من احسن فیما بینه و بین الله کفاه الله ما بینه و بین الناس.»
«هر کس میان خود و خدا را اصلاح و نیکو گرداند، خداوند میان او و مردم را اصلاح کند.»

4️⃣سعه صدر:

امیر الامومنین می فرمایند:
«آلة الریاسة سعة الصدر.»
«ابزار سروری، شکیبایی در تحمل نامرادی هاست.»

5️⃣غمخوار امت بودن :

پیامبر اکرم :
«لعلک باخع نفسک الا یکونوا مؤمنین»

6️⃣بی توجهی به اصول،عدم شایسته سالاری و جزئی نگری:

مولای متقیان امام علی ـ علیه السلام ـ فرمودند:

«یُستدلّ علی ادبار الدُّول بأربع: تضییع الاصول و التمسک بالفروع و تقدیم الاراذل و تأخیر الافاضل.»
«چهار چیز باعث سرنگونی دولت هاست: نادیده گرفتن اصول، و توجه به جزئیات، پیش انداختن افراد ناشایست و منزوی کردن انسان های فاضل و کاردان.»

6️⃣نظم:

الامور مرهونة باوقاتها.»
«کارها در گرو وقت و زمان (به خصوص) خودشان می باشد.»

7️⃣مشورت:

«هیچ قومی مشورت نکردند، جز آن که به بهترین امور هدایت شدند.»
امام هشتم ـ علیه السلام ـ نیز فرموده اند:
«ان رسول الله ـ صلی اللّه علیه وآله ـ کان یستشیر اصحابه ثم یعزم علی ما یرید.»
«پیامبر خداـ صلی الله علیه و آله ـ همواره با یاران خویش رایزنی می کردند، سپس تصمیم خود را عملی می ساختند.»
بدیهی است اقدام به مشورت در بررسی و مطالعه جوانب کار است، اما پس از مشورت، برای تصویب و اجرا، اراده واحدی تصمیم گیری می کند، و گرنه موجب هرج و مرج می شود. بیان قرآن کریم هم مؤید همین معناست:
«و شاورهم فی الامر فاذا عزمت فتوکل علی الله»
«با آنان مشورت کن؛ سپس هنگامی که تصمیم گرفتی پس بر خداوند توکل کن.»

8️⃣وفای به عهد:

امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرمودند: رسول خدا ـ صلی اللّه علیه وآله ـ با مردی قرار گذاشت که در کنار صخره معینی در انتظار آن مرد بماند تا وی برگردد.
امام فرمود: شدت گرمای آفتاب پیامبر را در آنجا آزار می داد. اصحاب از حضرت خواستند: چه می شود به سایه منتقل شوید تا آن مرد بیاید. پاسخ فرمود: وعده گاه ما همین جاست و باید همین جا بمانم تا بیاید.
امام علی ـ علیه السلام ـ در مورد پیامبر فرموده است:
«کان اوفی الناس بذمة.»
«از همه مردم نسبت به آنچه تعهد می کرد، وفادارتر بود.»

9️⃣جذب حداکثری:

پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله فرمود:

بهترین مدیران و فرمانروایان کسانی هستند که استعدادها و سلیقه های گوناگون را در زیر چتر مدیریت گرد آورند، و بد ترین مدیران کسانی هستند که مجموعه همسو و هماهنگ را متفرّق سازند.

0️⃣1️⃣مردم سالاری:

حضرت علی علیه السلام به مالک اشتر می فرماید:

ای مالک! مبادا در تماس خود با مردم، مدیریت حجابی گردد و بیش از اندازه خویش را از آنان پنهان بداری زیرا دوری و فاصله مدیران جامعه، از مردم نوعی نامهربانی و بی اطلاعی نسبت به امور مدیریت است، و این چهره پنهان داشتن مدیران در حجاب مدیریت، آن ها را از جریانات امور دور نگه می دارد و در نتیجه، بینش و برداشت را از کارها آنچنان تغییر می دهد که بزرگ در نظر آنان کوچک و کوچک، بزرگ و کار نیک، زشت و کار زشت، نیک جلوه می کند و بالاخره حق و باطل به یکدیگر آمیخته می شود.

1️⃣1️⃣پنج ویژگی مدیر:

پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله فرمود:

فرمانروا و مدیر جامعه باید پنج خصلت داشته باشد:

1. گردآوری مالیّات از طریق حقّ و عدل.

2. خرج کردن بوجه عمومی در طریق حق و عدل

3. و این که مردم را بر کارهای نیک پشتیبان باشد.

4. و باید کاری نکند که مردم را به برافروختگی و تندی بکشاند که در این صورت نابود خواهند شد

5. و کار امروزشان را به فردا نیندازد

2️⃣1️⃣جهاد تبین:

حضرت علی علیه السلام مالک اشتر را مورد خطاب قرار می دهد و می فرماید:

ای مالک! هرگاه مردم حرکتهای تو را گویای خدمت ندانستند و نسبت به تو گمان ستمگری بردند، به ابهام زدایی برخیز و با منطق روشن، دلیل خود را از انجام آن کار بیان کن و گمان های آن ها را در مورد خود تعدیل و تصحیح نما زیرا ابهام زدایی علاوه بر این که گامی است در جهت خودسازی و عدالت، نمایانگر دوستی و محبّت به رعیّت نیز می باشد، و توجه داشته باش که بیان این گونه عذرها، نه تنها لطمه ای به مدیریّت تو نمی زند؛ بلکه با رفع ابهام و بیان حقیقت، بدگمانی ها را از بین می بری و به موفقیتی که خواستاری می رسی.

باید سجد شکر بجا آوریم که در عصری زندگی می کنیم که خداوند رهبری را برای ما قرار داده که ویژگی های رهبری طبق سیره اهل بیت را داراست.