فقه شیعه

فقه شیعه اساسا یک فقه اجتماعی است.اگر بخواهیم دقیق تر بیان کنیم دین اسلام یک دین اجتماعی است.این بدین معنا نیست که مفاهیم آن به اجتماع هم تعلق می گیرد بلکه شکل گیری این مفاهیم برای اجتماع است.یعنی دین برای جامعه آمده است نه فرد و این متفاوت با دینی است که برای فرد می آید ولی جامعه را در نظر می گیرد.شاید این تقریر درست تر باشد که دین برای جامعه آمده است و فرد را هم در نظر می گیرد .مثلا می بینیم که قرآن برای تمامی مردم نازل شده است و به تمامی افراد می گوید افلا تعقلون یا افلا یتدبرون و یا ….
مخاطب قرآن فقها و یا عالمان و یا اندیشمندان نیستند.مخاطب قرآن مردم هستند چرا که تعقلون و یتدبرون و یفهمون و غیره برای مردم نازل شده است نه برای اشخاص خاص جامعه.
لذا به نظر می رسد دین و دین داری برای مردم نازل شده است و مظهری از دین پیاده شدن فقه خدواند بر روی زمین است لذا ما می توانیم در بستر جامعه و مردم فقه را درک کنیم و اینگونه نیست که برویم در کتب فقه برداشت کنیم و آن را فقه اجتماعی بنامیم بدون آن که بستر آن را مهیا کرده باشیم.