آزاداندیشی مدلی برای تعاون در فرهنگ
بسم الله الرحمن الرحیم
- يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿۲﴾اى كسانى كه ايمان آورده ايد حرمت شعاير خدا و ماه حرام و قربانى بى نشان و قربانيهاى گردنبنددار و راهيان بيت الحرام را كه فضل و خشنودى پروردگار خود را مىطلبند نگه داريد و چون از احرام بيرون آمديد [مى توانيد] شكار كنيد و البته نبايد كينه توزى گروهى كه شما را از مسجد الحرام باز داشتند شما را به تعدى وادارد و در نيكوكارى و پرهيزگارى با يكديگر همكارى كنيد و در گناه و تعدى دستيار هم نشويد و از خدا پروا كنيد كه خدا سخت كيفر است (۲)
- خداوند در آیه دوم سوره مائده می فرمایند که یکدیگر را همراهی کنید در البر و تقوا. تعاون یعنی مشارکت اجتماعی، و تعاون بر البر یعنی مشارکت اجتماعی بر یک امر نیک و حسن.
- از این آیه می توان این گونه برداشت کرد که تعاون و مشارکت اجتماعی فی نفسه برای شارع اهمیت دارد. شهید بهشتی از این بحث استفاده می کنند و سعی می کنند تعاون و مشارکت اجتماعی را در نظام واره های اقتصادی و سیاسی در جامعه پیاده کنند.
- ایشان مدل شرکت های تعاونی را در اقتصاد برای تعاون در اقتصاد و مدل حزب و تحزب را برای تعاون و مشارکت اجتماعی در امر سیاست پیشنهاد می کنند. مشارکت اجتماعی یعنی مردم خودشان مستقیما در امور دخالت کرده و اثرگذاری داشته باشند.
- اما حال سوال این است که این مدل تعاون و مشارکت اجتماعی در امر فرهنگ به چه نحوی می باشد؟
- یعنی دخالت و اثرگذاری مستقیم مردم در امر فرهنگ چه مدل و تعینی در خارج دارد؟ شاید بتوان این گونه ادعا کرد که آزاد اندیشی به عنوان یک پدیده اجتماعی ، بتواند تعین تعاون در فرهنگ باشد چرا که اساسا در مقوله آزاد اندیشی، محیط برای مشارکت همه مردم فراهم می شود و این اندیشه ها به مرور فرهنگ جامعه را می سازد. اما این که پدیده آزاد اندیشی را چگونه طراحی کنیم که به ولنگاری فرهنگی و فسادهایی که در آزاداندیشی غربی منجر نشود خود اول ماجرا می باشد.
