بحث ترکیب در لسان فلسفی

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#محمد_حسن_زاده
#مشخصاتـاسلام
#یادداشت_123
#جلسه_333

به نظر می رسد بحث ترکیب در لسان فلسفی ما از نوعی فقر ادبیاتی یا تشتت ادبیاتی رنج می برد و هنوز این بحث به درجه متقنی از رشد نرسید. لذا هرکسی از زاویه ای موضوع را مورد بررسی قرار میدهد و یکی از اسامی مورد اعتبار خود را به مصداق مرکب خارجی نسبت میدهد.

استاد امینی نژاد مرکب را از سه حیث تقسیم بندی کرده اند. در تقسیم دوم ایشان مرکب را به انضمامی و اتحادی تقسیم نموده اند. مرکب انضمامی را تعریف کرده اند به مرکبی که در آن اجزا باهم ترکیب می شوند لکن ذات اجزا به نحو به شرط لا در کل موجود باشد و در مقابل آن ترکیب اتحادی را قرار داده اند. مرکب اعتباری را نیز به سه نوع صناعی، اعتباری و طبیعی بالعرض تقسیم کرده اند.

جامعه انسانی قطعا یک ترکیب انضمامی است که در آن اجزا در عین ترکیب، به نحو به شرط لا در کل وجود دارند. حال محل بحث این است که جامعه مرکب انضمامی صناعی است، مثل ماشین؛ یا مرکب انضمامی اعتباری است، مثل ترکیب انسان و درخت؛ یا مرکب انضمامی طبیعی بالعرض است مثل بدن یک حیوان.

علامه هر سه نوع ترکیب انضمامی را اعتباری میداند. لکن میتوان با ظرایفی اشکالاتی به این دیدگاه وارد کرد و بعضی از انواع (مثلا طبیعی بالعرض یا صناعی) را حقیقت دانست.

جامعه قطعا از نوع دوم، یعنی اعتباری نیست. از بین ترکیب انصمامی صناعی و ترکیب انضمامی طبیعی بالعرض، مرکب جامعه بیشتر به مرکب انضمامی صناعی است.