تفاوت حق و تکلیف

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#سید_ابراهیم_رضوی
#یادداشت_8
#جلسه_345

♦️ تفاوت حق و تکلیف

در تفاوت واژه حق و حکم، به چند مورد می توان اشاره کرد:

1- حق، مفهومی متضایف تکلیف و آن روی سکه تکلیف است.
البته شاید دقیق نباشد که بگوییم حق، نگاه به خود دارد و تکلیف نگاه به دیگران. چراکه این تفاوت در صورتی است که موضوع حق و تکلیف خود انسان باشد. اگر انسان موضوع و ملاک حق و تکلیف را خودش قرار دهد، در این صورت است که حق را نسبت به خود می بیند و تکلیف را در نسبت به غیرخود. درحالیکه اگه موضوع حق و تکلیف را دیگران قرار دهد، حق را نسبت به دیگران می بیند و تکلیف را نسبت اشخاصی غیر صاحب حق. (البته شاید بتوان گفت که واژه حق به صورت مطلق، انصراف به «حق من» دارد که در یادداشت بعدی به علت این انصراف می پردازیم.)

2- حق، در لایه هستی شناسانه است. اما تکلیف، در لایه قانون و فقه شناسانه.

3- حق، گزاره ای توصیفی است. اما تکلیف، گزاره ای تجویزی.

4- با توجه به تفاوت دوم و سوم، حق منشأ و ریشه تکلیف است. یعنی بعد از اینکه یک واقعیت و یک هست (حق)، کشف شد، یک دستور و باید (تکلیف)، تجویز می شود.