حقیقت اکل ما بالباطل و چرایی ممنوعیت آن در اسلام

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#سید_ابراهیم_رضوی
#یادداشت_18
#جلسه_355
#تقریر یا #باز_تقریر

💠حقیقت اکل ما بالباطل و چرایی ممنوعیت آن در اسلام💠

🔸یکی از اصول مهم اقتصادی از نظر اسلامی که شهید مطهری در این اصل به آن اشاره می کند، اصالت خیر در مبادلات (یعنی ممنوعیت اکل مال به باطل) است.
در اینکه حقیقت ممنوعیت اکل مال به باطل چیست، بعضی از محققین اقتصاد اسلامی مانند مرحوم فرج نژاد می گویند، اقتصاد در صورتی موجب توسعه عدالت می شود که در تولید، ارزش افزوده ایجاد کند. یعنی یک نیاز واقعی مردم را حل کند و به متناسب با آن، دستمزد دریافت کند.

🔸با این نگاه به اقتصاد، پدیده هایی چون قمار، دلالی، ربا و کارهایی از این قبیل تماما از مصادیق اکل مال به باطل محسوب می شوند. چراکه قماربازی که در قمار، سود میکند، در ازای سودش هیچ ارزش افزوده ای در جامعه ایجاد نکرده است. همچنین بسیاری از انواع دلالی و ایجاد بازهای کاذب، هیچ ارزش افزوده ای به جامعه تزریق نمی کند. علاوه بر اینکه خود عادت مردم به تأمین سرمایه از اینگونه راه ها، به همین مسأله دامن می زند که این نوع مردم از چرخه تولید کنندگان ارزش افزوده در جامعه خارج شده و تلاش اقتصادی خود را در چیزی صرف می کنند که برای جامعه سودی ندارد.

🔸از این نکته می توان اینگونه استفاده کرد که هر کاری که نتیجه آن، خروج مردم از چرخه تولید ارزش افزوده و اکل مال به باطل است، مانع پیشرفت و رشد در زمینه اقتصاد است. بنابراین شاید بتوان گفت، برگزاری مسابقات وسیع و اهدای جوایز بزرگ توسط ذی نفعان علی الخصوص بانکها، گرچه برای ذی نفعان توجیه اقتصادی دارد و حتی بطور موقت برای بعضی از مردم نیز سودمند باشد اما با نگاه برآیندی، این کار از مصادیق موانع پشرفت اقتصادی جامعه است زیرا بعد از تکرار این اتفاق، مردم این جامعه توقع و عادت می کنند که از طریق راه هایی که ارزش افزوده در آنها وجود ندارد، به سرمایه برسند. چیزی که امروزه تا حدی جامعه به آن دچار است. اینکه اکثر مردم عادت کرده اند که از راه هایی بدون زحمت یعنی بدون ارائه تولید یا خدمت قابل توجه، سرمایه دار بشوند.