ملاک ها و متغیرهای تعیین حکم آزادی عقیده، بیان و عمل

???? ملاک ها و متغیرهای تعیین حکم آزادی عقیده، بیان و عمل????

#سید_ابراهیم_رضوی
#آزاداندیشی
#یادداشت 104

با توجه به یادداشت قبل، مهمترین ملاک برای تعیین حکم عقیده و بیان و عمل، آزاداندیشی و حق گرایی است.
اما به نظر می رسد، پارامتر و متغیرهای دیگری نیز برای تعیین دقیق حکم عقیده باطل، بیان باطل و عمل باطل نیز هست.

اولین پارامتر، درجه اهمیت آن موضوع است. یعنی اگر فردی از روی اندیشیدن، عقیده ای را برمیگزیند و یا اصلا اعتقادی به اندیشه ندارد و در مسأله ای، عقیده ای خلاف نظر اسلام را بر می گزیند. در این حال اگر آن مسأله، در مورد اصل وجود خدا و اصول دین باشد، اسلام سختگیرتر و ممنوعیتش بیشتر است و لذا حکم اعدام را برای مرتد جعل می کند. اما اگر موضوع، یک فرع مهم مثل نماز یا جهاد، باشد، کمتر و اگر موضوع یک فرع جزئی تر مثل حجاب باشد، بازهم سختگیری اش کمتر است. علت آن هم این است که حرکت هایی که مخالف نظر اسلام است، هرچه در لایه های پایین تر باشد، مفسده و آسیب اجتماعی اش کمتر است و هرچه در لایه های بالاتر و اساسی تر باشد، مفسده آن بیشتر است.

یکی دیگر از متغیرهای تعیین حکم، جایگاه و قدرت نظام اسلامی در جهان و در مقایسه با دیگر باورها و تمدن ها است. هرچه جامعه اسلامی در خطر بیشتری از جهت فکری فرهنگی باشد، آزادی بیان باید محدود باشد و هرچه قدرت بیان و تبلیغی اسلام بیشتر باشد، بیان آزادتر می تواند باشد.

متغیر دیگر، این است که ارتداد در جامعه، به عنوان یک اتفاق واقعی فکری اتفاق می افتد یا به عنوان یک طرح دشمنی جبهه باطل علیه جبهه حق؟ اگر آزادی بیان، ترفندی برای جدل و بازی های رسانه ای باشد، بیشتر باید با آن مقابله کرد و هرچه کمتر، کمتر.
شاید در صدر اسلام، ارتداد مخصوصا ارتداد ملی اینگونه بوده است. یعنی بعضی از کفار مسلمان می شدند و سپس از دین برمیگشتند تا موجب وهم و ضعف دین شود. و قبح ارتداد در جامعه ریخته شود.