گفتمان سازی، راهبرد رشد جامعه امروزی؟!
گفتمان سازی، راهبرد جامعه امروزی
اگر به سیره و متون دینی توجه کنیم، شواهدی می یابیم که تربیت مورد نظر دین، تربیتی عمل گرا بوده و چه بسا شاید به این نتیجه برسیم که راهبرد دین برای تربیت و اصلاح انسان ها، اصلاح سبک زندگی بوده است. البته تفکر و اندیشیدن و گفتگو هم یکی از سفارش های دین و یکی از بخش های سبک زندگی انسان است اما این نه به این معناست که راهبرد دین برای تربیت، پرداختن مستقیم بر روی اندیشه و فکر مردم می باشد بلکه راهبرد اصلاح سبک زندگی در تمام ساحات انسانی (از جمله عبادت، تلاش و کار، تغذیه و خواب، صله رحم و رسیدگی به برادران دینی، کسب حلال و برآوردن نیازهای اقتصادی خود و مردم، اخلاق و مردم داری و دیگر امور) است که یکی از این ساحات تفکر، اندیشیدن و گفتگو است.
از توصیه های ائمه در تعامل اجتماعی با مردم و تربیت فرزند در کودکی و نوجوانی و دیگر توصیه ها این برداشت می شود.
اما شاید بتوان گفت این راهبرد مختص به زمان گذشته که اندیشه ها به کمال نرسیده اند، باشد. شاید امروزه که مسائل عمیق فکری و اندیشه ای مطرح شده است (چه از جانب غرب و شرق و چه از جانب اسلام)، ایجاب کند که امروزه سبک زندگی نمی تواند راهبرد ما باشد بلکه امروزه راهبرد، گفتمان سازی برای اندیشه سازی است.
مردم و جامعه همانند انسانی است که اگر از ابتدا در خانواده و محیط مسلمین به دنیا می آمد و با مسأله ها و سبک زندگی غربی ذهنش خراب نمی شد، می توانستیم به راحتی با عمل و سبک زندگی اسلامی او را به سمت کمالات سوق دهیم اما اگر این انسان ذهنش خراب و دچار شبهه شود، دیگر نمی توان بدون اقناع ذهن او، او را با پیشنهاد عمل و سبک زندگی رشد داد.
لذا اگر امروز را با تمام عقبه تاریخی و تحولاتی که در آن رخ داده است ببینیم، چه بسا بتوان گفت که امروزه راهبرد هدایت و رشد متفاوت شده. حتی اصلاح سبک زندگی خودش یک امری است که بدون گفتمان سازی میان مردم، محقق نمی شود. یعنی اگر هم راهبرد اصلی هدایت و رشد جامعه، سبک زندگی باشد، راهبرد این راهبرد، گفتمان سازی است.
#تأملات
