گزارشی از مقاله عمل صالح در قرآن اثر شهید صدر

در این مقاله شهید به دنبال تبیین جایگاه و نقش این عنصر به عنوان ارزش اقتصادی نیست، که در بازار اقتصادی همچون سایر کالا ها به فروش می رود، شهید به دنبال تبیین ارزش کار از جنبه انسانی و اخلاقی است.

چند پرسش اساسی محور این مقاله است :
۱. چه کار انسانی شایستگی دارد که مورد پسند و احترام واقع شود؟
۲. معیارهایی که باید در کشف ارزش یک کار و میزان اهمیت و احترام آن از نظر اخلاقی و معنوی مبنا قرار بگیرد چیست؟

شهید قبل از بیان نگاه اسلام به کار،از دیدگاه سرمایه داری و مارکسیسم به کار می نگرد،

🛑نظام سرمایه داری

نظام سرمایه داری با اصالت دادن به منافع حیاتی جامعه و مناسبات اجتماعی، هر فعل یا عملی که برای جامعه منفعت به ارمغان بیاورد را ارزشمند می داند. فارغ از انگیزه ها و نیت های پشت عمل. هر کاری که آزادی دیگران را در جامعه به خطر نیاندازد، و سود بیشتری برای جامعه داشته باشد شریف است.

در این نظام نیت های خیرخواهانه به قهقرا می رود، خیرین با نیت ها درست ارزش کمتری از تاجرینی دارند که با انگیزه و احساسات پلید وارد معامله می شوند. کار زمانی ارزش دارد که جنبه عملی بیشتری داشته باشد.

🛑 نظام مارکسیستی با اصالت دادن به مبارزه طبقاتی و این که هیچ گاه طبقه قدیم توان باقی ماندن در طول تاریخ را ندارد و لاجرم به دست طبقه جدید نابود می شود،ارزش کار را به تقویت طبقه جدید و خرد کردن طبقه قدیم می داند. بنابراین مصلحت طبقه جدید معیار و میزان ارزش کار قرار می گیرد.

🛑شهید صدر در پایان جمع بندی از ارزش کار در اسلام می گوید:

اسلام با اصالت دادن به نفوس انسانی و بنای جامعه ای که تجلی جنبه های درخشان انسان باشد، به انگیزه ها و مقدمات و چارچوب های عمل بها بیشتری می دهد. و عملی را صالح و به نفع جامعه می داند که از امیال نیک و نیت های پاک سرچشمه می گیرد.نه عملی که به طاهر بزرگ اما در نیت دچار انحراف است.

لذا براساس منطق قرآن کریم در سوره توبه آیه ۱۹ خداوند جهاد در راه خودش را از کلید داری خانه مکه بالا تر می داند.

و همچنین انگیزه های فراوانی برای اعمالی چون صدقه پنهان و کتمان برخی از نیکی ها قرار داده است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
| کانون اندیشه کلامی |
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
@andishekalami