بررسی تولید ثروت از نگاه و رویکرد تربیتی

#یادداشت
#مقام_مردم
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_80
#جلسه_277

🔰بررسی تولید ثروت از نگاه و رویکرد تربیتی

یکی از رویکردهای تربیتی که بعضا مشاهده می شود رویکرد تربیتی با حذف محیط ابتلا و خطر می باشد. این رویکرد تربیتی بر حذف عوامل غفلت زا و سوق دهنده به سوی گناه و زشتی ها و پلشتی ها دارد.

شاید در یک حالتی این رویکرد مطلوب باشد. اما در حالت افراطی آن تبدیل به انزوا و عزلت از حیات اجتماعی گشته که بررسی این پدیده نیازمند بستر مناسب خویش می باشد.
بر همین اساس تا مدتی حضور در عرصه سیاست وهن محسوب میشد تا از گناه و خطرات این عرصه پیشگیری شود.
همین مقوله در باب فضای اقتصادی جاری بوده و هست.

رویکرد دیگر دعوت به حضور در شئون حیات اجتماعی کرده اما با تاکید بر تغذیه اعتقادی و معنوی سعی در حفظ شخص در حیات اجتماعی خویش دارد.

به نظر میرسد حضرت امام ره بر این رویکرد تاکید بیشتری داشته اند. ایشان اینچنین می فرمایند:

«پسرم! نه گوشه‏گيرى صوفيانه دليل پيوستن به حق است، و نه ورود در جامعه و تشكيل حكومت، شاهد گسستن از حق. ميزان در اعمال، انگيزه‏هاى آنها است. چه بسا عابد و زاهدى كه گرفتار دام ابليس است و آن دام‏گستر، با آنچه مناسب او است چون خودبينى و خودخواهى و غرور و عُجْب و بزرگ‏بينى و تحقير خلق اللَّه و شرك خفىّ و امثال آنها، او را از حق دور و به شرك مى‏كشاند. و چه بسا متصدى امور حكومت كه با انگيزه الهى به معدن قرب حق نائل مى‏شود، چون داود نبى و سليمان پيامبر- عليهما السلام- و بالاتر و والاتر چون نبى اكرم- صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم- و خليفه بر حقّش على بن ابي طالب- عليه السلام- و چون حضرت مهدى- ارواحنا لِمَقْدَمِه الفداء- در عصر حكومت جهانى‏اش. پس ميزان عرفان و حرمان، انگيزه است. هر قدر انگيزه‏ها به نور فطرت نزديكتر باشند و از حُجب حتّى حُجب نور وارسته‏تر، به مبدأ نور وابسته‏ترند تا آنجا كه سخن از وابستگى نيز كفر است.
پسرم! از زير بار مسئوليت انسانى كه خدمت به حق در صورت خدمت به خلق است شانه خالى مكن كه تاخت و تاز شيطان در اين ميدان، كمتر از ميدان تاخت و تاز در بين مسئولين و دست‏اندركاران نيست و دست و پا براى به دست آوردن مقام هر چه باشد- چه مقام معنوى و چه مادى- مزن به عذر آنكه مى‏خواهم به معارف الهى نزديك شوم يا خدمت به عباد اللَّه نمايم؛ كه توجه به آن از شيطان است چه رسد كه كوشش براى به دست آوردن آن. يكتا موعظه خدا را با دل و جان بشنو، با تمام توان بپذير و در آن خط سير نما: قُلْ انَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّه مَثْنى‏ وَ فُرادى‏. «2»».

فلذا همچنان که ایجاد شد ضروریست با تبیین و تدارک یک منظومه عقاید اقتصادی مکتب امامی با راه را برای حضور پرشور متدینین انقلابی در یک حیات انقلابی اقتصادی مترقی فراهم آوریم.

جوهره مکتب امام رابطه دین و دنیاست. انقلاب اسلامی در پی آنست که دین مهندس و پیشوای دنیا باشد. یکی از این عرصه ها عرصه اقتصادی است.
قارونها امامت و پیشوایی تولید ثروت را در دست گرفته اند و این نتیجه ای جز دولة بین الاغنیاء نداشته است.
در حالیکه یکی از اصلها مورد مطالبه شریعت این است که ثروت در بین ثروتمندان دست به دست نشود.
شریعت به دنبال جامعه بی طبقه توحیدی است. شریعت به دنبال این است که جنگ فقر و غنا را به نفع مستضعفین و با زمین زدن قارونها و طواغیت اقتصادی پایان ببخشد. طواغیتی که بر قله استثمار و استعمار اقتصادی مستضعفین ایستاده و روز به روز قله خویش را مرتفع تر می سازند اما نمی دانند که ید الله فوق ایدیهم…

سازوکارهای اقتصادی چنانچه حرص و طمع را در جامعه رونق ببخشند نتیجه اش چیزی جز بازتولید انسان منفعت خواه اقتصادی نیست. این را کسانی که در کشورهای غربی خاصه آمریکا زیسته اند به خوبی درک و لمس نموده اند.(خواندن خاطره ای از حبیب الله بابایی در این زمینه کمک کننده است)
آنجا همه چیز با دلار محاسبه می گردد. همه چیز دائر مدار منفعت است. منفعتی که در گرو ضرر و زیان دیگریست.

از این زاویه مکتب امام داعیه دار آنست که نه تنها نبایست از عرصه اقتصادی و تولید ثروت چشم پوشید بلکه بایستی مستضعفان قیام کرده و از این عرصه نیز با قیام لله خویش عبور کنند.
خود را در گرداب دلبستگی دنیا بیندازند اما با کشتی توحید، موحدانه از این گرداب خویش را نجات داده و به حال سبکباری ساحل قرب الهی برسند. دلبستگی دنیا مذموم است اما تولید ثروت برای اعتلای کلمه الله مذموم نبوده بلکه ممدوح است.
حرص و طمع برای متاع دنیا ناپسند است اما حرص و طمع برای بسط حیات طیبه موحدانه بسیار مقبول و مطلوب است.
حرکت در صراط مستقیم یعنی از همه مشوبات جنود جهل بری جستن و خود را به جنود عقل مجهز ساختن و به مقصود و مقصد قرب الهی رسیدن.