استاد بزگوار سطوح فهم دینی را به 4 دسته زیر تقسیم کرده اند:
1.فهم محترم
2.فهم معتبر
3.فهم معیار
4.فهم رسمی

جمع فخیم حلقه اندیشه کلامی ابهاماتی را حول این تقسیم بندی ارائه نمودند. یکی از این ابهامات نسبت فهم رسمی و معیار بود که ادعا میشد عملا فهم رسمی و معیار یکی هستند و تفکیک آنها معنا ندارد.

لکن توجه به چند نکته می تواند این ابهام را رفع نماید:
اولا این ابهام وجود دارد که فهم معیار، از چه نظر معیار است؟ در نظر علمای حوزوی معیار است؟ یا از جهت پذیرش محیط علمی حوزه معیار است؟ یا از جهت استقبال اجتماعی معیار است؟‌ یا از جهت پذیرش حکومت معیار است؟
روشن است که تنها در صورت آخر همراهی فهم معیار و فهم رسمی بسیار زیاد خواهد. و در بقیه فروض این این همراهی وجود ندارد.

ثانیا اگر فرض کنیم که فهم معیار همان فهم حاکم و ولی فقیه است( صورت های دیگر هم قابل تصور است) باز هم بین فهم معیار و فهم رسمی فاصله است و عملا دو فهم جدا از هم هستند. چون حاکم در همه شئون حکومت به نحو انفرادی اعمال فهم و اراده نمیکند و افراد کثیری در حکومت دخیل هستند. اگر فهم معیار به نحو مطلوبی در ذهن این افراد نقش نبسته باشد،‌عملا در فضای تقیین مطابق فهم های دیگر عمل خواهند کرد و عملا فهم رسمی دیگری شکل خواهد گرفت. مثلا رهبری شئونی را به مجلس و یا به شورای نگهبان تفویض کرده است. اگر افراد این دو نهاد نتوانسته باشند ارتباط خوبی با قرائت رهبری از اسلام و حکومت بگیرند،‌ برآیند قانون گذاری آنها از فهم معیار فاصله خواهد داشت.

ثالثا به فرض پذیرش اینکه در عمل در بسیاری از موارد فهم رسمی و فهم معیار یکی باشند، لکن باز هم این انطباق به نحو صد در صد نیست و مواردی وجود دارد که فهم رسمی از فهم معیار فاصله دارد. لذا همین موارد اندک صحت این تقسیم و لزوم تفکیک این دو فهم از یکدیگر را می رساند.

🌹