جامعیت دین

#محمد_امامی
#مشخصات_اسلام
#نگاه_ما_به_منابع
#یادداشت_68
#جلسه_338

?پیش از آن که نظریه ای در جامعیت دین انتخاب کنیم، و با آن رویکرد به سنجش قلمرو گستری نظریه های مختلف بپردازیم، باید درباره قابلیت منابع شناختی چون قرآن و روایات و عقل کهه دین آن ها را به ارمغان آورده و یا به دنبال تایید آن هست بحث کنیم …

قرآن به عنوان پیامی جاودانه و منبع که شکی در اصل صدور آن نیست، دریچه کلامی الهی به علم الهی است، اما بناست چه مقدار عطش آدمی را سیراب کند، ایا بمثابه قانون اساسی است که چارچوب های زندگی را تعیین می کند یا نقشه راهی است که براساس آن می‌توان قدم به قدم به سعادت رسید.

این بحث از همان اوایل دوران غیبت نقل محافل کلامی اسلام بود، سید مرتضی در رسائل الشریف ج ۱ صفحه 317 این گونه می نویسد:

فان قيل لنا: هذه مكابرة، لأنا نعلم أن الحوادث غير متناهية، فأحكامها اذن غير متناهية، و نصوص القرآن محصورة متناهية، و ما تروونه عن أئمتكم عليهم السلام الغالب عليه بل أكثره و جمهوره الورود من طريق الآحاد التي‏ لا يوجب علما، و عندكم خاصة أن العمل تابع للعلم دون الظن.

و فيكم من يتجاوز هذه الغاية فيقول: ان اخبار الآحاد مستحيل في العقول أن يتعبد اللَّه تعالى بالعمل بها. و لو كانت أيضا هذه الاخبار أو بعضها متواترا، لكانت أيضا محصورة متناهية، فكيف يستفاد منها العلم بأحكام الحوادث «1» لا تتناهى.

قلنا: نصوص القرآن و ان كانت متناهية، فقد تدل ما يتناهى في نفسه على حكم حوادث لا تتناهى.
ألا ترى أن النص إذا ورد بأنه لا يرث مع الوالدين و الولد أحد من الوارث «2» الا الزوج و الزوجة. فقد دل هذا النص و هو محصور على ما لا ينحصر من الاحكام، لانه يدل على نفي ميراث كل نسيب أو قريب بعدا من «3» ذكرناه و هم لا يتناهون.