عقل؛ سراج یا صراط؟

#امید_فشندی
#یادداشت_213
#جلسه_360
#مشخصات_اسلام
#بازتقریر

? عقل؛ سراج یا صراط؟

ارسال رسل و انزال كتب را در كتاب‌های عقاید از آغاز تعلیمش، در مدار #ضرورت طرح و تبیین می‌كنند؛ یعنی چون نیاز ضروری به هدایت داریم و هیچ راهی جز وحی و نبوت نیست، پس ….

از همین تقریرهاست كه تقابل عقل و وحی شكل زاییده می‌شود؛ وحی قرار است عجز و ناتوانی عقل در هدایت و حل مسائل انسانی را جبران كند.

اما آیا در فضایی غیر از ضرورت صفر و یك ریاضی نمی‌شود نسبت هم‌دلانه‌ای میان عقل و وحی برقرار كرد؟
مثل نسبت مادر با كودكی كه تازه می‌خواهد زبان باز كند؟
یا مثل باغبان و دانه‌ها؟

برخی بزرگان عقل را سراج و وحی و شریعت را صراط می‌نامند؛ كه یعنی حركت در متن شریعت است و عقل هم چراغ.

اما چرا عقل صراط نباشد و شریعت چراغ؟
این به واقعیت نزدیك‌تر نیست؟
حتی بیش از این؛ عقل خود مسیر و مسافر و نور راه است، اما وحی و شریعت روغن این چراغ است كه عقل را منوّر می‌كند.

اصلا تفاوت ساده‌ای نیست!