در رابطه با آیه تومنون ببعض الکتب و تکفرون ببعض ….

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_انسان_شناختی
#حمزه_وطن_فدا
#یادداشت_7
#جلسه_107
در رابطه با آیه تومنون ببعض الکتب و تکفرون ببعض ….

❓#سوال
چرا یک عده دچار این وضعیت “تومنون ببعض الکتب و تکفرون ببعض” میشوند؟ چرا دچار التقاط میشوند ، چرا بخشی از کتاب را معتقد و عامل میشوند و بخشی دیگر را به پشت سر می اندازند.

⭕️ #جواب
قرآن خود در آیه بعد به این سوال پاسخ میدهد و چهره این افراد را بیشتر اشکار میسازد:
أُوْلَئكَ الَّذِينَ اشْترََوُاْ الْحَيَوةَ الدُّنْيَا بِالاَْخِرَةِ فَلَا يخَُفَّفُ عَنهُْمُ الْعَذَابُ وَ لَا هُمْ يُنصَرُونَ(86)

اینها همان اهل دنیا هستند که آخرت را به دنیا فروخته اند
آنها که به ظاهر دین دارند اما از دین نه اطاعت و رضایت الهی ، نه نجات در دنیا و آخرت، نه عبودیت و بندگی، بلکه دنیا را میخواهند، خود را میخواهند و لذا هر جا قرآن با هوای آن ها همخوان بود آن را میپذیرند و هر جا مخالف هوای ایشان بود آن را به پشت می اندازند.
یعنی حتی ایمانشان به آن ایاتی که ایمان دارند یا خود را مومن به آن معرفی میکنند هم نه ایمانی است بر اساس عبودیت بلکه کاملا بر اساس #منافع است ، اما گویی خود این #منافع ایجاب میکند در جامعه دین دار یکسره خود را خارج از دین و انضباط دینی معرفی نکنند بلکه یا ویرایش دین را پیشه خود سازند یا به انتخاب گری در مفاد کتاب دست بزنند و میگویند نومن ببعض

❓#سوال
با این اوصاف ایا استناد مولف در این سرفصل به این ایات درست است؟

⭕️ #جواب

▫️با توجه به مفهومی که مولف در این سر فصل به دنبال ان هستند که عبارت از فاصله ذهن و عمل است،
اگر منظور ایمان توحیدی و عمل غیر توحیدی باشد نمیتوان به این ایه استناد کرد.
چرا که انجا که هم دیگر را به قتل میرسانند نه این گونه است که ایمانشان به چیزی است و عملشان به سویی دیگر میرود.

▫️اما اگر منظور ذهن غیر توحیدی و عمل توحیدی باشد شاید بتوان استنادی را تصویر کرد
چرا که ان وقت که اسرایشان را به فدیه آزاد میکنند و عملی را مطابق کتاب انجام میدهند هم نه به ان جهت است که به مفاد کتاب ایمان دارند بلکه به جهت #منافعی است که در این عمل هست و آن ها را #منافقانه به تمسک به ان ایات وا میدارد.

در رابطه با آیه تومنون ببعض الکتب و تکفرون ببعض ….

شأن نزول و تفسیر اجمالی آیه مورد بحث :
تفسیر #نور / محسن #قرائتی / ج1ص153

➖خداوند در اين آيه، بنى اسرائيل را سرزنش مى‏كند كه على رغم پيمان و ميثاقى كه داشتيد، همديگر را كشتيد و يكديگر را از سرزمين‏هايتان بيرون كرديد. شما موظّف بوديد يك جامعه‏ى متّحد بر اساس روابط صحيح خانوادگى و رسيدگى به محرومان تشكيل دهيد، ولى به جاى آن در گناه و تجاوز به حقوق ديگران، يكديگر را يارى و حمايت نموديد و در جامعه، هرج و مرج و تفرقه و خونريزى را رواج داديد. با حمايت شما، حاكمان ظالم جرأت قتل و تبعيد پيدا كردند و عجيب اينكه شما به حكم تورات، اگر در اين درگيرى‏ها اسيرى داشته باشيد با پرداخت فديه آزادش مى‏نماييد، در حالى كه حكم تورات را در تحريم قتل و تبعيد، گوش نمى‏دهيد.
حاضريد همديگر را بدست خود بكشيد، ولى حاضر نيستيد اسير يكديگر باشيد! اگر اسارت توهين است، كشتن از آن بدتر است،
و اگر فديه دادن و آزاد كردن اسيران، فرمان تورات است، نهى از قتل و تبعيد هم فرمان خداوند است! آرى،
➖شما تسليم فرمان خداوند نيستيد، بلكه آيات الهى را هر جا مطابق ميل و سليقه‏ى خودتان باشد مى‏پذيريد و هر كجا نباشد، زير بار نمى‏رويد.
اين آيه نسبت به خطر #التقاط، هشدار مى‏دهد كه چگونه افرادى بخشى از دين را مى‏پذيرند و قسمت ديگر آن را رها مى‏كنند. مسلمانانى كه به #احكام_فردى عمل مى‏كنند، ولى نسبت به #مسائل_اجتماعى بى‏تفاوتند، بايد در انتظار خوارى و ذلّت دنيا و عذاب قيامت باشند. اى بسا كسانى كه شرايط و احكام نماز و روزه را مراعات مى‏كنند، ولى در شرايط و وظايف حاكم و حكومت، متعهّد نيستند.
.

در رابطه با آیه تومنون ببعض الکتب و تکفرون ببعض ….

❗️#ادعا
در این متن در پاسخ به پرسش از چرایی #خزی در دنیا نسبت به کسانی که به بعض کتاب ایمان آورده اند ، ادعا شده است که حالت نومن ببعض و نکفر ببعض در جامعه به معنای آشفتگی گفتمانی است و این اشفتگی گفتمانی ، جامعه را به سرگردانی و سکون و در نیتیجه به خواری میرساند.

⭕️جواب:
اما با دقتی بیشتر به نظرم آمد این برداشت از آیه اساسا درست نیست

آیه نمیگوید که بخشی از یک جامعه به آیاتی ایمان دارد و بخشی دیگر به ایاتی دیگر
بحث سر پاره های گوناگون یک جامعه نیست ، آیه درباره دو فاعل یا دو نیروی متضاد در جامعه صحبت نمی کند که هر یک به ایاتی تمسک کرده اند و لذا هر یک جامعه را به سمتی میکشند
بلکه بحث سر این است که خود یک جامعه در عین حال که به ایاتی معتقد است از ایات دیگری صرف نظر میکند
بحث سر یک فاعل و یک جامعه است که به بخشی از ایات تمسک میکند و بخشی دیگر را رها میکند .

میگوید جامعه یا شخصی که به برخی آیات اعتقاد دارد و عمل میکند و به برخی ایات اعتقاد ندارد و عمل نمی کند دچار خزی در دنیا و عذاب اخرت میشود.

لذا باید بیشتر این بحث را ذیل بحث #التقاط و #اندیشه_التقاطی و خسارات التقاط فهم و تبیین نمود

از این رو این سوال کماکان باقی است که چرا جامعه ای که موصوف به وصف تومنون ببعض الکتاب و تکفرون ببعض است چرا دچار خزی دنیوی میشود؟

❓یکی از سوالات که ذهن را به خود مشغول میکند این است چرا در حالت نومن ببعض و نکفر ببعض باید دچار #خزی در دنیا و آخرت گردید
عذاب آخرت روشن است اما خزی در دنیا با چه تحلیلی رخ میدهد؟

?جدا از بحث و توجه تفسیری که ذیل این آیه باید داشت
به نظر میرسد از زاویه جامعه شناختی میتوان این خزی را این گونه تحلیل نمود که :
اساسا جامعه ای که دچار آشفتگی نظری باشد ، دچار #اشفتگی_گفتمانی باشد ، جامعه ای پاره پاره خواهد شد که هر سمت جامعه به سویی کشیده خواهد شد و این نا همسویی و خنثی سازی بردارهای اجتماعی جامعه را به سکون و ایستایی خواهد کشید. جامعه ای که میان راه های متضاد سرگردان میشود.

?همان طور که در شخصیت فردی انسانی ، مادامیکه کل دین مورد نظر قرار نگیرد ثمرات دین داری ظهور نخواهد کرد.

فردی که هم اهل نماز و روزه و دیانت است هم به وقتش اهل فرار از جهاد یا دچار تنبلی و رخوت و شهوت است
فردی که هم اهل رانت و سوء استفاده است هم اهل دعا و انفاق و خیرات
هم دل در گرو محبت امام حسین دارد هم نمیتواند از جذابیت های زندگی و توسعه با مدل بنی امیه دل بکند
این فرد و این جامعه روی صلاح را نخواهد دید
چون در هیچ یک از دو طرف نمیتواند حرکت کند
نه یک امام حسینی کامل است که دل از دنیا بشوید و یکباره رو به سوی حیات ایثاری بکند
نه میتواند وارد یک زندگی یزیدی گرگی شود و در آن خود را کامل کند

?و لذا در مقام دنیوی چه بسا از جوامعی که دچار کفر محض هستند عقب بیفتد چون آنها اگر چه کافر ولی در کفر خود دارای وحدت و انسجامند و انسجام و انتظام به عنوان یکی از نوامیس هستی ، اثرات خود را در مانایی و ثمر دهی نشان خواهد داد.

▪️#موید:
حضرت امام پیشرفت ایران را جدا از کلمه توحید ، متکی به وحدت کلمه میدانستند و آن را رمز بقای این انقلاب معرفی میکردند.

▪️#تجویز:
اگر ایران میخواهد روی پیشرفت و حرکت را به خود ببیند باید از این حالت دو گانگی و چند گانگی شدید در مقام توصیف و تجویز خارج شود.
این حالت که رهبری یک چیز میگوید و رییس جمهور چیز دیگر
روحانیت یک چیز میگوید روشنفکری چیز دیگر
بخشی از مردم چیزی بگویند و بخشی دیگر چیزی دیگر
ما را در وضعیت چه کنم چه کنم نگه خواهد داشت
چیزی شبیه #چهارراه_سرگردان