تفاوت میان عملیات گفتمان سازی برای آزاد اندیشی با خود آزاداندیشی

? تفاوت میان عملیات گفتمان سازی برای آزاد اندیشی با خود آزاداندیشی?

?خود آزاداندیشی، هدف و مطلوب است و لذا می توانیم بگوییم این ضرورت در اندیشه اجتماعی اسلام است. اما عملیات گفتمان سازی برای تحقق بستری اجتماعی برای آزاداندیش کردن مردم، یک عملیات و راهبرد است. لذا باید به وزن زمان و مکانی آن توجه شود تا بتوانیم بگوییم این عملیات، وزن راهبردی دارد. و کرسی های آزاداندیشی یک ایده و روشی برای این عملیات است.
?با این تفکیک احتمال دارد در یک زمان، آزاداندیشی از جهت مطلوبیت اجتماعی، مطلوبیت داشته باشد ولی از نظر راهبردی مطلوبیت نداشته باشد. چه بسا در یک زمانی، آزاداندیشی ولو اینکه ذاتا مطلوب است ولی در آن زمان، فرصت مناسبی برای شروع و دمیدن در آن مطلوب نباشد.
اساسا با نگاه راهبردی، میان مطلوبیت های اجتماعی نیز باید انتخاب کرد. صرف اینکه امری مطلوب است، دلیل نمی شود بدون توجه به عنصر زمان و مکان دست به اقدام برای تحقق آن زد.
?چنانچه در حوزه تربیت، مطلوبیت و اهداف متعددی وجود دارد. مثلا هدف تربیت هم رساندن متربی به تفکر است هم کنترل ذهن و هم مطالعه و علم آموزی هم ترک بعضی از عادت ها و هم نماز خواندن و …. اما در مقام اجراء، نمی توان به سمت همه این اهداف اقدام کرد. بلکه باید با نگاه راهبردی، نقطه شروع را انتخاب کرد. چه هدفی که از دیگر اهداف مهمتر و اصلی تر است، نقطه شروع حساب نشود. چه بسا نقطه شروع، درمان مریضی های جسمی یا ترک بعضی از عادات باشد.

?حال در بحث آزاداندیشی، به نظر می رسد فرمایشات حضرت آقا ناظر به عملیات است نه مطلوبیت ذاتی آزاداندیشی. با توجه به توضیحاتی که داده شد، نباید فکر کرد که چون آزاداندیشی، مطلوبی ذاتی است، پس همیشه انتخاب راهبردی است. بر این اساس، اینکه حضرت آقا چندسالی است از آزاداندیشی سخنی نگفته اند، این احتمال را تقویت می کند که احتمالا ایشان، آزاداندیشی را نقطه شروع نمی داند. چه بسا برای تحقق آزاداندیشی، باید مطلوبی دیگر محقق شود تا بعد از آن بتوان به سراغ پروژه آزاداندیشی رفت.
?البته این امر دیگر، شاید انتظار ایشان برای دیدن نخبگی لازم در میان جبهه انقلاب است. یعنی آقا منتظرند تا افرادی نخبه ظهور پیدا کنند که جامعه عمل به این خواسته ایشان به تن کنند. لذا تا وقتی این افراد ظهور پیدا نکنند، ایشان خواسته خودشان را دوباره مطرح نمی کنند. زیرا طرح خواسته ای در زمانی که دریافت کننده ای برای آن نیست، ذبح آن خواسته است و این خودش حرکتی غیرراهبردی است.
?در هرصورت به نظر می رسد این حلقه باید علت عدم تکرار آزاداندیشی در کلام حضرت آقا را پیدا کند و در صدد پر کردن آن خلأ بربیاید تا شرایط را برای طرح این خواسته، فراهم آورد.

برای دیدن بازخورد استاد فلاح کلیک‌رنجه فرمایید!

«این نوشته از این جهت برای بازخورددهی انتخاب شده که دو بحث جاری میان دوستان را همزمان پوشش داده است، یکی نسبت گفتمان سازی و آزاداندیشی و دیگری مقطعی بودن یا نبودن اهمیت آزاداندیشی در دیدگاه حضرت آقا و سرّ نوسان تاکید ایشان»

• الف.
“صرف اینکه امری مطلوب است، دلیل نمی شود بدون توجه به عنصر زمان و مکان دست به اقدام برای تحقق آن زد”

کاملاً درست است.

• ب.
“نقطۀ شروع کجا است؟”

ضروری ترین مواضع حاجت انقلاب اسلامی.
این را اندیشه و منطق و شناخت صحنه مشخص می کند.

• ج.
“در بحث آزاداندیشی، به نظر می رسد فرمایشات حضرت آقا ناظر به عملیات است نه مطلوبیت ذاتی آزاداندیشی”

• د. رویان، یک الهام راهبردی
وقتی که رویان روئید و خود را به حضرت آقا معرفی کرد ایشان پشت آن نتیجه ایستاد و تلاش کرد جایگاه خوبی به آن مؤسسه در زمینه های مختلف بدهد.
مرتب از آن کار یاد کرد و … تا توانست از این رویش استفاده های تبلیغی و گفتمانی و بیش از آن کرد.
این در حالی بود که تحقیق «سلولهای بنیادی» توصیۀ خود حضرت آقا نبود بلکه تشخیص درست یکی از نخبگان انقلابی بود و پایش ایستاده بود و راه را باز کرده بود.
اینجا هم باید از این مدل تبعیّت کنیم نه مدل منفعل و کل بر دوش ولیّ که حضرت آقا نگفته یا گفته ولی کم گفته و … مواردی از این دست.

• هـ. ناآمادگی جبهه و تغییر عملیات
“شاید انتظار ایشان برای دیدن نخبگی لازم در میان جبهه انقلاب است”

صد در صد این برداشت درست است. وقتی که موضوع را مطرح کرده و تئوریزه کرده و بارها و بارها به زبانهای مختلف تکرار کرده و حتی گلایه هم کرده و در خفا و عیان پیگیر موضوع شده و نهایتاً از نفس افتاده نمی شود گفت، خوب معلوم شد که دیگر نیاز برطرف شده است.
این چه منطقی است؟!!!

• و. انتظار بی جا
“در هرصورت به نظر می رسد این حلقه باید علت عدم تکرار آزاداندیشی در کلام حضرت آقا را پیدا کند و در صدد پر کردن آن خلأ بربیاید تا شرایط را برای طرح این خواسته، فراهم آورد”

این توصیه از سر عدم انس با مغزای این مطلوب تمدنی است.
اگر این فاصله ها طی شود و جمعی فرهیخته با مغزای این خواسته انس بگیرند، متوجه می شوند که انتظار هیچ توجیهی ندارد.

بابت این یادداشت هوشمندانه از برادر رضوی تشکر می کنم!
◈