کارمندی از منظر اسلام
استخدام کردن اشخاص به عنوان کارمند و کارگر مسأله ای است، که گرچه پس از ظهور مدرنیته گسترش پیدا کرده، ولی نظیر آن، در تراث اسلامی، اجیر کردن دیگران است. درواقع کارفرما، کارمند یا کارگر را برای انجام دادن کاری که مد نظر دارد، اجیر می کند.
اما نظر اسلام درمورد اجیر شدن که به معنای امروزی آن می شود کارمند یا کارگر دیگری شدن، چیست؟
از امام عليه السلام در مورد شخصى كه داراى شغل تجارت است ، ولى اگر اجير شود همان ميزان درآمد تجارى را از اجير شدن به دست مى آورد ، سؤال مى شود . ايشان مى فرمايد : چنين شخصى ، تجارت را پيشه كند و اجير نشود ؛ چون روزىِ اجير ، محدود است .
در این روایت، حضرت می فرمایند روزی اجیر محدود است . اما چرا حضرت چنین می فرمایند، درحالیکه اجیر شدن در فرض سوال ، درآمد یکسانی با استقلال در تجارت دارد ؟!
آنچه به نظر می رسد ، اینست که روزی در اینجا صرفا میزان مبلغی که شخص کسب می کند ، نیست؛ بلکه منظور حاصل کار این شخص است و منظور از محدود بودن روزی اجیر اینست که حاصل کار اجیر محدود و کم است .
شرع ، مايل است كه شخص در سود كار ، شريك باشد و از مزاياى درآمد كار ، بهره ببرد . از اين رو ، شيوه مطلوب اسلام استقلال در كار و يا مشاركت در قالب عقودی مثل مضاربه ، مساقات و مزارعه است، که در همه آنها شخص در میزان سود یا ضرر کاملا شریک است.
در يكى از روايات آمده كه اجاره، جايز است ، اگر شخص به قدر طاقت خود كار كند و خيرخواه صاحب كار باشد .
اما چنین مسأله ای با روح نظام اداری و کار با حقوق ثابت منافات دارد و معمولاً كارگران نمى توانند کار را با انگیزه کامل برای صاحب کار انجام دهند ؛ چرا که شخص می بیند چه با سرعت و دقت کار را انجام دهد و چه با کاهلی و بی میلی، درآمدی که کسب می کند، تفاوتی ندارد. در صورتى افراد ، انگيزه بالايى براى كار كردن دارند كه از منافع كار نيز بهره مند شوند و احساس كنند كه دارند براى خودشان كار مى كنند .
