حكومت عقل‌گرایی و اراده‌محوری بر تمام گزاره‌های مكتب اسلام
#امید_فشندی
#یادداشت_214
#جلسه_361
#مشخصات_اسلام
#بازتقریر
? حكومت عقل‌گرایی و اراده‌محوری بر تمام گزاره‌های مكتب اسلام
یكی از تفاوت‌های #اصول_عملیه با #قواعد_فقهیه این است كه اولی در تمام ابواب فقهی جاری می‌شود اما دومی در ابواب خاصی. توجهی كه استاد مطهری می‌خواهد در باب دو مشخصه‌ی #عقل‌گرایی و #اراده‌محوری در منظومه‌ی معارف اسلامی بدهد، ظاهرا از نوع اول است.
نفرموده كه اسلام عقل‌گرا و اراده‌محور است، كه هست؛ بلكه فرموده ما قواعد درجه دومی در اسلام داریم كه نقش نگهبانی از حفظ حریم عقل و اراده را برعهده دارند، با موانع عقل و اراده برخورد می‌كنند، با هرآنچه ضدّ عقل و اراده است ضدّیت دارند.
بر این اساس؛ این توجه بیشتر ناظر به ساخت و سامان و نسبت درونی گزاره‌های معارف و احكام اسلامی است، یعنی در فهم آن‌ها، در اصل و فرع كردن آن‌ها، در تقدم و تأخر آن‌ها، در تزاحم و تنجّز میان آن‌ها، آن‌هایی مورد قبول و مبنای اقدام قرار می‌گیرد كه ضد عقل و اراده نباشد.
و دیگر اینكه این یك اصل پیشینی است نه پسینی؛ یعنی خود عقل و اراده – كه فهم اجمالی عمومی نسبت به آن داریم – مبنای فهم از اسلام است، نه اینكه چون اسلام را كامل و دین خاتم بدانیم، بگوییم هر آنچه اكنون به‌عنوان اسلام مطرح است هیچ منافات و ضدّیتی با عقل و اراده ندارد. (اشعری‌گری)
#خلاصه اینكه اصل عدم ضدّیت با عقل و اراده، #حكومت دارد بر تمام گزاره‌های اسلامی.
22 آذر 1400
