توحید از دیدگاه خط مشی اجتماعی

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_خط_مشی_اجتماعی
#احمد_قوی
#یادداشت_7
#جلسه_140

مقدمه:
ما در ادبیات دینی با معارفی در لایه های مختلف روبرو هستیم و همانطور که استاد فرمودند بیان گزاره های یک لایه در جایی که نیاز مخاطب چیز دیگری است بر خلاف حکمت و نگاه تعالی بخش دین است. لذا در قرآن کریم که کتاب هدایت و راهبری است به وضوح دیده می شود که به سطوح مختلف معارف با ضرایب و پژواک متفاوتی پرداخته است.
اما در مورد ادعای توصیفی بودن این متن چند نکته به ذهن می رسد:
” چنان نيست كه انسان دارنده بتواند نعيم اين جهان را كه دستاورد تلاش هزاران پديده و عنصر اين جهان است تباه و نابود سازد يا بى استفاده و مهمل بگذارد يا در راهى بجز تعالى انسان بكار برد آنچه در دست انسان است اگر چه براى اوست ولى داده و بخشوده خداست پس بايد در راهى بكار رود كه خدا معين كرده است و در واقع :
درراه طبيعى و اصلى اش در راهى كه براى آن آفريده شده است صرف آن و بهره جوئى از آن در هر جهت ديگر منحرف كردن آن است از جهت طبيعى اش ( فساد) نقش انسان در اين بارانداز نعمت هاى رنگارنگ خدا بكار گرفتن و بهره بردن درست آن است و قبلا البته زنده كردن و به كمال رساندنش.”

۱. اگرچه که برخی جملات این عبارت قابلیت برداشت دوگانه را دارد. اما برای ظهور گیری از متن باید به سیاق مقام بیان و … توجه کرد.
اینکه گفته شود عبارت “چنان نیست که انسان بتواند” ظهور در توصیف دارد به شدت محل خدشه است. چرا که اساسا ظهور یک کلام و حجیت آن در مقام مراد جدی متکلم و پس از توجه به همه قرائن لفظی و حاای شکل میگیرد و نه در مرتبه مدلول تصوری!
۲. در ما نحن فیه نیز واضح است که متکلم (بویژه با فهمی که از دغدغه ایشان برای تالیف این متن داریم) در مقام بیان توحید افعالی و صیرورت تکوینی عالم به سمت کمال نیستند بلکه در مقام بیان ضرورت توحید تشریعی قرار دارنر . استفاده از جملات خبری در مقام انشا نیز امری متداول است.