تربیت حکیم یا دانشمند؟
?تربیت حکیم یا دانشمند؟?
? یکی از ثمرات این نگاه به حکمت و علم و عقل، اصالت دادن به حکمت در مقابل علم و سواد است. بر این اساس، هدف دستگاه های آموزشی و پرورشی، تربیت حکیم است نه دانشمند و دانا. زیرا آن چیزی که موجب رستگاری بشر می شود، حکمت است که علمِ محکمِ برآمده از عمل است نه صرف سواد که چیزی جز سیاهی نیست. چنانچه در روایات صریحا آمده است که علم بدون عمل، حجاب و وبال گردن است؛ چیزی بر انسان نمی افزاید مگر کفر و بعد از خداوند.
در روايتى آمده كه: «شخصى نزد امام زين العابدين(عليه السلام) آمد و از حضرت درباره مسائلى سؤال كرد و حضرت پاسخ گفتند. سپس خواست از مثل همان مسائل سؤال كند. حضرت فرمودند: مَكتُوبٌ فِى الاِنجِيلِ: لَاتَطلُبُوا علِمَ مَا لَاتَعلَمُونَ وَ لَمَّا تَعمَلُوا بِمَا عَلِمتُم فَاِنّ العِلمَ اِذَا لَم يَعمَل بِهِ لَم يَزَدْ صَاحِبَه اِلَّا كُفْراً وَ لَم يَزْدَد مِنَ اللَّهِ تَعَالَى اِلَّا بُعْداً؛ در انجيل نوشته شده كه دانستن آنچه نمى دانيد را طلب نكنيد، در حالى كه هنوز به آنچه مى دانيد عمل نكرده ايد؛ زيرا علم هنگامى كه به آن عمل نشود، صاحبش را غير از كفر نمى افزايد و به غير از دورى از خداوند چيزى زياد نمى كند.
در روايتى از رسول اكرم(صلی الله علیه و آله) آمده: كُلُّ عِلمٍ وَبَالٌ عَلَى صَاحِبِهِ اِلَّا مَن عَمِلَ بِهِ؛ (هر علمى موجب وخامت و بدعاقبتى صاحبش می شود؛ مگر علمي كه به آن عمل كند).
? با این نگاه است که می توان توصیه بسیاری از علمای تربیت مبنی بر تقدم تزکیه بر تعلیم را فهمید. بنابر نظر برخی قبل از تعلیم، ابتدا باید ذهن و قلب را از رذایل و پلیدی ها زدود و بعد به دانش افزایی پرداخت. هرچند در حین تعلیم نیز باید همیشه متوجه تزکیه و پاکسازی قلب از اوساخ و زشتی ها بود.
