#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_206
#جلسه_299

💠 خطر برخورد تکفیری با سرمایه هایی مثل شهید مطهری

دغدغه #خلوص_گرایی در شیعه (که شبیه دغدغه #سلفی_گری در اهل سنت است) همیشه منجر به شکل گیری جریاناتی شده است که بخشی از سرمایه ها و میراث تاریخی ما که نوابغ و علمای نورانی ما پدید آوردند، را به طور کل نفی کنند و بخواهند با اندک سرمایه ای که برای خود نگه می دارند مشکلات جامعه اسلامی (شیعی) را حل کنند.
تاریخ معاصر پر است از این جریانات؛ مکتب تفکیک، انجمن حجتیه، فرهنگستان علوم اسلامی، مرحوم صفائی حائری، بخش عمده جریان سنتی حوزه و …

نکته مهمی که در رفتارشناسی این جریانات رخ می دهد این است که به شدت جریان مقابل خود را مورد طعن و رد و حتی تکفیر قرار می دهند. (حالا اینجا چون عقل اهل بیت در معارف روایی ما هست، معمولا به غلظت سلفی گری در اهل سنت نمی شود)

وجه ممیزه همه این جریانات نا دیده گرفتن و کنار گذشتن بخشی از سرمایه هاست که معمولاً میراث حکمی و عرفانی اولین گزینه برای کنار گذاشتن است. طرح های اصلاحی این بزرگواران معمولاً با صفر کردن بخشی از سرمایه های عظیم در اختیارشان است و معمولاً هم طرح های پخته و کارآمدی ندارند.

این روحیه که در خون همه مذهبی ها هست، گاهی می آید و اینقدر خُرد و ریز می شود که بسیار درون گفتمانی و حتی درون گروهی می شود؛ ما عادت داریم که با پیدا کردن یک سرمایه ارزشمند، ارزشمندی دیگر سرمایه ها را نفی کنیم؛ با اندک اختلافی در مبانی و حتی سلیقه ها سریع او را یک اسلام می کنیم و خودمان که اسلام ناب هستیم!
اندیشه های آیت الله خامنه ای یکی از راقی ترین اندیشه های معاصر است بلاشک و آثاری که از ایشان منتشر شده قطعاً طعمی دارد که حتی آثار امام هم این طعم را نداشته؛ اگر این بخواهد منجر به این نکته بشود که ما به راحتی دامنکش و بی اعتنا نسبت به میراث اندیشمندانی چون شهید مطهری و آیت الله مصباح و …. عبور کنیم؛ قطعا غلط است. میراثی که این هم قطعاً یکی از راقی ترین فهم های معاصر است و طعم های آن در مباحث آقا غائب است؛ تازه با این همه تأکیدی که امام و ثم آقا بر شهید مطهری و بعد آقا با شهید مطهری زمان خواندن آیت الله مصباح در مورد رجوع به اندیشه این عزیزان دارند؛ اگر اندیشه این بزرگواران اندک تفاوتی با آقا دارد که نباید کلاً از سپهر اندیشه ای جوانان مؤمن انقلابی حذفشان کنیم.

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#محمد_حسن_زاده
#یادداشت_108
#جلسه_299

✨حاکمیت مجازی:

❇️فضای مجازی به بخشی از زندگی میلیون ها انسان تبدیل شده و خودش را از فضای دوم جامعه، به فضایی هم تراز فضای حقیقی رسانده و کم کم دارد گوی سبقت را می رباید و تبدیل به فضای اول انسان ها میشود.
امروزه فضای مجازی قوانین،گویش، سبک کسب و کار، فرهنگ، نوع روابط اجتماعی، آموزش و هزاران بعد دیگر خود را بر میلیون ها انسان تحمیل میکند.

❇️«لا اله الا الله» به ما میگوید شما اجازه ندارید از هیچ چیز و از هیچ کس غیر از خداوند متعال، اطاعت کنید. هرچیزی که به انسان ها دستور میدهد و مطاع قرار میگرد، باید از خدا باشد. توحید یعنی نفی عبودیت غیر خدا. قانون، فرهنگ، آداب و رسوم، حاکم، نظامات اجتماعی و غیره و غیره باید خدایی باشند. قانون خدایی، فرهنگ خدایی و…..
🔸چون تنها فرمانروای مطلق هستی خداوند متعال است.

🔰همانطور که باید انقلاب میکردیم و در فضای حقیقی خود را از تحت اطاعتِ حکومتِ طاغوتی خارج میکردیم و حکومت الهی تشکیل می دادیم، سرانجام روزی در فضای مجازی هم باید انقلاب کنیم و از تحت قوانین و تسلط طاغوت خارج شویم و الا نمیتوانیم به پیشرفت و تمدن توحیدی که سعادت تمام بشیریت است برسیم. مومن اجازه ندارد خود را عبد و اسیر خدا خدا کند.

🔹پ.ن1: فراموش نکنیم که میخواهند فضای مجازی را به عرصه ی حکمرانی آینده تبدیل کنند. پس نمیتوان به سادگی از کنار آن گذشت و نظرات ناپخته داد.
🔹پ.ن2: هرچند در نوع اقدامات و سبک اطلاع رسانی به مردم انتقادات جدی وجود دارد لکن اصل این کار ضروری است و قابل خدشه نیست.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#دانش_سکولار
#اندیشه_جهادی
#محمد_هادی_جوهری
#یادداشت_98
#جلسه_298

🔰دانشی سکولار و اندیشه ای جهادی🔰

در باب تفاوت اندیشه شهید مطهری و حضرت آقا سخن های بسیاری بیان شده است یکی از این تفاوت ها طبع دانشی و اندیشه ای حضرت آقا است.
با تمام احترامی که برای حضرت علامه شهید مطهری قائل می شویم اما شاید بتوان این گونه ادعا نمود که شهید مطهری در قل و زنجیر دانش سکولار قرار گرفته است و لذا همین سبب تمایل افراد با طبع ها و سلیقه های متفاوت به او شده است.
اما حضرت اقا به سبب اندیشه ای جهادی و مبارزه جو توانایی گفت و گو با فهم های متفاوت و صلح طلب و سکولار را ندارد.
افرادی که به دنبال قیام باشند فرقی نمی کند که قیام آنان اسلامی باشد و یا مارکسیستی ولی اندیشه سید علی خامنه ای آنان را بیشتر سیراب می کند تا اندیشه شهید مطهری.
و افرادی که به دنبال فهم و باور های کم عمل و بی عمل باشند، کلام شهید مطهری را بسیار دلنشین تر می دانند.
شاید این به دلیل مواجه شهید مطهری با فضای آکادمیک دانشگاهی باشد. و جبرا برای تعامل اندیشه ای دست به این جنس از اندیشه و فهم زده است.
پ ن :
1-میان اندیشه افراد و مشی اجتماعی آن ها تفاوت می باشد لذا این تقریر های صلح طلبانه از شهید مطهری لزوما به معنای عدم مبارزه جو بودن شهید در مشی اجتماعی نیست.
2-یادداشت در رادیکال ترین و سخت گیرانه ترین حالت نوشته شده است.
3-این ادعا در صدد بیان یک روح کلی از فهم و اندیشه این دو استاد بزرگوار می باشد لذا به دنبال اثبات تک گزاره ای نمی باشد.
4-این یادداشت فقط یک ادعای اولیه می باشد و بیش از این ارزش دیگری ندارد.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_203
#جلسه_298

💠 شهید مطهری در افق حکمی و امام خامنه ای در افق کلامی

از مقایسه محتواهایی که توسط رهبری و شهید مطهری ارائه شده است، به وضوح دیده می شود که افق ورودی که شهید مطهری به مباحث اندیشه اسلامی دارند یک افق فلسفی آن هم در سطح راقی ترین ورژن فلسفه یعنی حکمت متعالیه است؛ اما به سرفصل ها و محتواهایی که آیت الله خامنه ای در مباحث اندیشه ای ارائه می دهند نگاه که می کنیم به وضوح در افق کلامی بسته شده است؛ حتی کلامی که ایشان در آن افق مباحثشان شکل می گیرد کلام فلسفی ای نیست که بعد از خواجه نصیر شکل گرفته است؛ کلام با اشراب یک سری نگاه های راهبردی از فضای فقه و فضای انقلابیگری که در بخش محتوایی آن واقعاً تأثیر جدی ای از اندیشمندان جهان اسلام مثل سید قطب گرفته است، مختصات محتواهایی است که رهبری در برهه نزدیک به انقلاب و اوایل انقلاب دارند ارائه می دهند.
حتی ایشان در مهم ترین اثر آن دوره شان یعنی طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن سرفصل هایی که می زنند دقیقاً همان سرفصل های کلام مرسوم حوزه است؛ فقط ذیل این سرفصل ها همان نگاه های راهبردی از فضای فقه و نگاه های اجتماعی از فضای انقلابیگری باعث اشراب برخی محتواهای بسیار جذابی شده است.
بخش های معارفی امام خمینی که افق فلسفی را هم رد کرده و در افق عرفانی بسته شده است، را ایشان شاگردی نکرده اند و ظاهرا بیشتر استفاده هایی که از ایشان داشتند در دورانی بود که امام فقه و اصول ارائه می فرمودند؛ تحصیلات حکمی آیت الله خامنه ای هم یک تحصیلات پر و پیمانی نبوده، لا اقل در حدی نبوده که شخصیت محتوایی ایشان را متأثر کند.
اما شهید مطهری شاگرد امام است در افق معرفتی و این جفاست که شهید مطهری را شاگرد علامه طباطبایی بدانیم و بس؛ شهید مطهری بحث های فلسفی را بیشتر شاگردی امام را کرده تا علامه!

در این نوشته در صدد ارزش داوری نبودم، هر چند که بوی داوری می داد؛ واقعاً نمی خواهم بگویم افق کلامی با اشراب نگاه های راهبردی فقهی و نگاه های اجتماعی انقلابی افق بدی است؛ می خواهم بگویم متوجه این دو افق متفاوت و تفاوت های آن ها باشیم.

در یادداشت دیگری به احتیاج به هردو و خطر برخورد تکفیری با سرمایه ها خواهم پرداخت ان شاء الله.

#یادداشت
#جلسه_298
#یادداشت_86
#حمیدرضاشب_بویی
#مقایسه_دو_عقلانیت_ذیل_تفسیر_یک_آیه

در یادداشت قبل به تفاوت دو عقلانیت از حیث مصداق(سید علی خامنه ای و شهید مطهری اشاره شد) بحسب امر استاد گرامی که فرمودند که متن کتاب را هم میبایست ذکر میکردم قدری به برداشت های این دو عزیز می پردازم:

رهبر انقلاب در ص 25 تفسیر سوره ممتحنه ذیل آیه شریفه «قَدْ كٰانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرٰاهِيمَ وَ الَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قٰالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنّٰا بُرَآؤُا مِنْكُمْ وَ مِمّٰا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللّٰهِ كَفَرْنٰا بِكُمْ وَ بَدٰا بَيْنَنٰا وَ بَيْنَكُمُ الْعَدٰاوَةُ وَ الْبَغْضٰاءُ أَبَداً حَتّٰى تُؤْمِنُوا بِاللّٰهِ وَحْدَه» می فرمایند:
«هركسى كه با اسلام ما و با مكتب ما دشمن است و دشمنى ميكند، با او بايد ما صف‌بندى و دشمنى داشته باشيم؛ غير از اين نميشود؛ وَالّا ما اگر بخواهيم از مكتبمان دفاع كنيم امّا با دشمنان اين مكتب مقابله و صف‌بندى نداشته باشيم، اين دفاع، دفاع جدّى‌اى نيست، و به شوخى نزديك‌تر است. امّا به آن كسانى كه مكتب را قبول ندارند ولى دشمنى هم با آن نميكنند، خصومتى هم نميكنند، ضربه‌اى هم نميزنند، ما ميتوانيم راحت محبّت كنيم، كه آياتِ بعد اين را تصريح خواهد كرد. پس بنابراين، ابراهيم يك چنين حرفى را زد و حرف ابراهيم طبعاً با عمل همراه است. و بعد گفت «كَفَرْنٰا بِكُمْ‌» ، ما كفر مى‌ورزيم به شما؛ يعنى منكر شما هستيم، شما را قبول نداريم، افكار شما را قبول نداريم؛ اين را صريحاً به آنها بيان كرد. «وَ بَدٰا بَيْنَنٰا وَ بَيْنَكُمُ الْعَدٰاوَةُ وَ الْبَغْضٰاءُ أَبَداً» ؛ علاوه‌ى بر اينكه ما از شما بيزار هستيم، جدا هستيم، شما را قبول نداريم، دشمنىِ آشكار هم با شما داريم؛ صريحاً اعلام دشمنى و جنگ كرد با آنها. «وَ بَدٰا» ، آشكار شد بين ما و بين شما عداوت، دشمنى و بغضاء – يعنى كين‌ورزى – «أَبَداً» ، تا آخر؛»

شهید مطهری در تفسیر سوره ممتحنه در کتاب آشنایی با قرآن(6) اینگونه بحث می فرمایند: «در باره ابراهيم عليه السلام آمده است: «قَدْ كانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْراهِيمَ» يك تأسّىِ نيكى و يك اسوه نيكى در وجود ابراهيم براى شما هست يعنى در وجود ابراهيم هم الگويى [وجود دارد،] منتها اين مربوط به خصوصِ همين مسأله ولاءِ دشمنان [است.] يك الگويى در وجود ابراهيم و همراهان ابراهيم براى شما مسلمين هست. مگر آنها چه كرده‏اند؟ «إِذْ قالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآؤُا مِنْكُمْ». آنها هم با قوم خودشان بودند و با همه آنها صله قوم و خويشى داشتند؛ آن يكى پسر عمويش مى‏شد، آن يكى پسر خاله‏اش، آن يكى نوه عمه‏اش، او برادر زنش و …. ابراهيم و همراهان ابراهيم كه- به تعبير عوامانه- از پاى بته بلند نشده بودند، آنها هم مردمى بودند كه فاميل و قوم و خويش و دوستان داشتند، ولى به خاطر ايمانشان و اينكه قومشان با اينها ستيزه كردند بكلى از آنها بريدند، گفتند ما از شما تبرّى مى‏جوييم.
حال از اينجا ما به كلمه «تولّى‏ و تبرّى‏» [مى‏رسيم‏] كه فقط پوسته‏اش براى ما مانده و معنايش هيچ باقى نمانده است و به غلط هم «تولّى‏ و تبرّى‏» به كار مى‏بريم. تولّى و تبرّى يعنى پيوند دوستى با دوستان خدا برقرار كردن و پيوند بيزارى با دشمنان خدا برقرار كردن. «إِذْ قالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآؤُا مِنْكُمْ» به قومشان گفتند ما از شما تبرّى مى‏جوييم، هم از شما و هم از معبودهاى شما (آن معبودها سمبل مسلك و عقيده و ايمان شماست)، يعنى از شما و از فكر و عقيده و راه شما تبرّى مى‏جوييم. «كَفَرْنا بِكُمْ» (اين تعبير جالب است و در قرآن مكرر آمده است) تنها شما كافر نيستيد، ما هم كافريم؛ شما كافريد به آنچه ما ايمان داريم، ما هم كافريم به شما و به عقيده و مسلك شما (گفتيم در مفهوم «كفر» ستيزه كردن و مبارزه و مخالفت كردن عملى خوابيده است) يعنى به شدت با شما و با عقيده شما مبارزه خواهيم كرد.
اين كه مى‏گويند كلمه «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ*» جمعى است ميان نفى و اثبات، سخن درستى است. «لا إِلهَ*» نفى و انكار است، كفرِ به غير خداست؛ «إِلَّا اللَّهَ*» اثبات ايمان به خداست، كه در «آيةالكرسى» اين‏طور مى‏خوانيم: «لا إِكْراهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى‏» «1». تنها نفرمود:
«مَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ»؛ قبل از ايمان به اللَّه، كفر به طاغوت را ذكر كرد: «فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى‏».

اين است كه هر مؤمنى شرط مؤمن بودنش كافر بودن هم هست و اين نكته اساسى است در آنچه كه در اين آيه در مورد ولاء كفار نداشتن آمده است. (عرض كرديم مى‏خواهيم اينها را تا آخر بخوانيم بعد بيشتر در باره فلسفه اين مطلب بحث كنيم.) اين در واقع همان مطلب را مى‏خواهد بگويد كه براى مردم مسلمان و جامعه اسلامى تنها جنبه اثباتى كافى نيست. در مسيحيت ادعا مى‏كنند كه فقط جنبه اثباتى هست و اساساً هيچ عنصرى از كفر و انكار وجود ندارد. ولى اسلام دين تولّى و تبرّى است، دين نفى و اثبات با يكديگر است، دينى است كه حتى نفيش تقدم دارد بر اثباتش؛ به قول علماى اخلاق «تخليه» تقدم دارد بر «تحليه»؛ يعنى اول بريدن از غير او، بعد به او پيوند كردن.»

کافی است قدری به آهنگ و روح تفسیری حاکم بر نگاه این دو عزیز با دقت بنگریم در همین دو ایه دو حس و معنای متفاوت در تفسیر منتقل می شود به این معنا که در تفسیر اول یک نگاهی که کاملا به میدان و زمین نشسته است و حس قیام و مبارزه را منتقل کرده اما در تفسیر دوم یک نگاه برآمده از منطق و عقلانیتی که در بیرون از قرآن، یعنی دروس عقلی سعی می کند آیات را بشکافد و بحث های خود را ذیل این آیات به تطبیق بگذارد.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مهدی_اعلایی
#یادداشت_42
#جلسه_298

دلیل اقبال به شهید مطهری و رهبری

درباره اینکه تفاوت اندیشه شهید مطهری و امام خامنه‌ای چیست، بنده توان اظهار نظر ندارم؛ ولی به نظر می رسد تفاوت اقبال به کتب شهید مطهری و امام خامنه‌ای بسته به نوع شخصیت و علاقه مندی های مخاطب باشد.
از مهم ترین شاخصه های کتب شهید مطهری، ارایه نظام وار معارف اسلامی است.
اما از مهم ترین شاخصه کتب رهبری، کاربردی و عملیاتی بودن معارف مطرح شده در کتاب ایشان است.
به عبارت دیگر، کتب شهید مطهری بیشتر کتب مبنایی محسوب می شود، اما کتب رهبری اینگونه نیست.
لذا کسانی که به مباحث نظام وار نظری و مطالعه در زمینه مبانی علاقه مند هستند، بیشتر گرایش به کتب استاد شهید دارند؛ اما کسانی که اهل عملیات های میدانی هستند و علاقه‌ ای به مباحث نظری و مطالعه عمیق در زمینه مبانی ندارند، بیشتر جذب کتبی مثل طرح کلی می شوند.
لذا، شاید بتوان گفت کتاب طرح کلی باب میل نیروهای فعال انقلابی است، نه به سبب خاص بودن کتاب! بلکه به دلیل اینکه نوع مخاطب کتاب، بیشتر گرایش عمل گرا دارند.
و همینطور، میل بیشتر دانشجویان به کتب شهید مطهری؛ چرا که جوان دانشجو علاقه مند به بحث در زمینه مبانی و دریافت نظام معارف اسلامی است.

پ.ن : این نکته فی البداهه به نظرم رسید. کمی خام است و جای پخته تر شدن و قوی تر شدن، دارد. ممکن است در استخدام الفاظ اشتباه کرده باشم و منظور را، دقیق منتقل نکرده باشم.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_200
#جلسه_297

💠 تقریر وجودی از رابط بودن ما سوی الله

گزاره اول از 26 گزاره بخش جهانی بینی کتاب مشخصات اسلام این است که «جهان، ماهيت ” از اويی ” دارد،» در تببین این جمله شهید مطهری می فرماید:
«جهان ماهيت ” از اويی” دارد، يعنی به تمام واقعيتش انتساب به حق است، واقعيتش و اضافه و نسبتش به حق يكی است.»

این گزاره در افق فلسفه صدرایی و تحلیلی که از علیت ارائه داده است می باشد؛ در راقی ترین سطح از تحلیل صدرایی از علیت به اینجا می رسیم که همه ما سوی الله عین ربط به الله است، یعنی در کل عالم فقط یک وجود مستقل داریم و بقیه موجودات همه رابط هستند. یک وجود فی نفسه داریم و همه موجودات دیگر فی غیره هستند.

در بحث وجود رابط یک تقریر دیگری که معمولا جناب علامه که به این بحث مرحله مستقلی در آثار خود (بدایه و نهایه) اختصاص داده؛ نیز ارائه می شود که فی غیره و رابط فقط آن جایی است که استقلال مفهومی هم وجود ندارد، مثلاً زیدٌ قائمٌ (زید ایستاده است) زید و قیام به واسطه یک رابط (ضمیر هو در عربی یا کلمه است در فارسی) به هم مرتبط شده اند، این رابط مندک در دو طرف است؛ در مقابل این فی غیره، فی نفسه قرار دارد که هر چیزی که استقلال مفهومی دارد اینجا قرار می گیرد که ذیل آن همه وجودات لنفسه و لغیره و بنفسه و بغیره قرار می گیرند؛ یعنی چه استقلال حلولی داشته باشد (جوهر) چه نداشته باشد (عرض) و چه استقلال وجودی داشته باشد (علت) و چه نداشته باشد (معلول) همه فی نفسه هستند.

اما واقع قضیه این است که این نگاه علامه یک نگاه مفهومی و یا ماهوی است و اگر بخواهیم وجودی تحلیل کنیم، و تحلیل نهایی صدرا مبنی بر عین ربط شدن همه معالیل را بپذیریم باید یک وجود فی نفسه و مستقل بیشتر نداشته باشیم و آن هم حضرت حق است و بقیه وجودات (معالیل) همه بشوند فی غیره و رابط.
بله جواهر اگر با برش ماهوی نگاه شوند و از حیث احتیاج به محل نگاه شوند، استقلال حلولی (لنفسه) دارند؛ اما وجود جوهر که خود جوهر نیست، یک وجود رابط است، یعنی عین ربط به حضرت حق است؛ همچنین اعراض که غیر مستقل حلولی (لغیره) هستند، محتاج به محل اند ماهیتاً، اما وجود اعراض یک وجود رابط است.

اگر بحث را در این افق راقی صدرایی ببندیم، کاملا فضا مستعد می شود که وارد افق عرفانی بشویم؛ زیرا وجودی که وجوداً عین ربط است و به بیان شهید مطهری «واقعيتش و اضافه و نسبتش به حق يكی است.» حقیقتاً دیگر مصداق بالذات وجود نیست بلکه همانطور که ماهیت بالعرض وجود تقرر دارد؛ وجودمعالیل نیز که ما تا حالا او را مصداق بالذات وجود و موجود می دانستیم، مصداق بالعرض و التبع و المجاز وجود است و تنها وجود بالذات وجود حق است و اگر این را گفتیم، همان جمله معروف صدرا می شود که «رجعت العلیه الی التشأن» و باید افزود و «رجعت الاصالة الوجود و وحدة سریانی الوجود الی وحدة الشخصیه»!

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#اسلام
#فلسفه_اسلام
#عقلانیت_قرآنی
#محمد_هادی_جوهری
#یادداشت_96
#جلسه_297

🔰مشخصات اسلام و یا مشخصات فلسفی اسلام ؟!🔰

در باب عقلانیت گفته شد که انواع مختلفی دارد، عقلانیت فلسفی، عرفانی و علمی قرآنی و … حال سوال این است که بیان مشخصات اسلام نیازمند استفاده از چه عقلانیتی می باشد؟!
وقتی سخن از اسلام به میان می آید و قرار است که مشخصات اسلام بیان شود باید قید اسلام را به صورت دقیق مشخص کرد تا بتوان مشخصات آن را بیان کرد.
اسلام دین تنزل یافته توسط حضرت رسول ( ص ) و ائمه معصومین علیهم السلام می باشد فلذا حد و مرز گزاره ها، جنس گزاره ها و … را باید از همین منبع استخراج نمود.
مسئله ای که در بیان مشخصات اسلام نهفته هست عدم توجه به قران و روایات و استفاده از ادبیات و عقلانیت قرآنی و روایی برای بیان مشخصات اسلام است.
علی الظاهر بیان مشخصات اسلام بیشتر از این که از عقلانیت قرآنی بهره برده باشد وام دار عقلانیت فلسفی می باشد و شاید بتوان این معضل را ضعف اندیشه کلامی شیعی دانست که در طول تاریخ خود آمیختگی آن با فلسفه زیاد بوده و سبب التقاط عقلانیت قرانی و روایی و عقلانیت فلسفی در کلام شیعی شده است.
و شاید بتوان این گونه ادعا کرد که مشخصات اسلام بیش از آن که مشخصات اسلام باشد یک مشخصات فلسفی از اسلام هست چرا که وام دار منبع فلسفه اسلامی هست تا وام دار خود اسلام. مشخصات هر شی بر اساس عقل آن شی باید تقریر شود و این خلا در مشخصات اسلام مشهود می باشد.

#امید_فشندی
#یادداشت_176
#جلسه_297
#مشخصات_اسلام

🔰 مشخصه‌نویسی؛ ذهنیت‌ها و زمینه‌ها

مشخصاتی كه یك اندیشمند برای دین و آیینی برمی‌شمارد، هم از پیش‌فرض‌های معرفتی و ساخت شخصیتی او متأثر است، هم از نیازها و اقتضائات و ذهن و زبان زمین و زمانه‌ی وی اثر می‌پذیرد.

خب توجه به تمایز دین و معرفت دینی چیز تازه‌ای نیست، اما بیشتر در پی توجه به این مهم هستم كه مشخصه‌نویسان را نمی‌شود با یك قلم راند، باید به موقف فكری و اجتماعی ایشان و این‌كه برای كه و در پاسخ به چه پرسشی به سوی اسلام رفته‌اند، توجه ویژه نشان داد.

#متكلم_انقلابی صرفا به كشف حقیقت اسلام از متن كتاب و سنت و تراث قناعت نمی‌كند، بلكه طوری می‌گوید – و حتی می‌فهمد – كه فهمیده شود!

اینكه اسلام به‌عنوان دین آخرالزمان و جاویدان است یعنی چه؟ یعنی گزاره‌های آیاتی و روایاتی آن تا پایان تاریخ پاسخگوی نیازهاست؟ یا اینكه منبعی برای كشف است و بلكه سازوكاری برای اتصال به منبع است؟

جای تعجب نیست اگر بگوییم كه متكلم انقلابی از رهگذر زیست اجتماعی و دم‌خوری با حیات اجتماعی مردم، با عطش‌ها و پرسش‌های بیشتر و نوشونده‌تری به محضر قرآن و شریعت می‌رسد تا از آن #استنطاق كند و آن را به سخن آورد.

هین سخن تازه بگو تا دو جهان تازه شود…

4 مرداد 1400

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مهدی_اعلایی
#یادداشت_41
#جلسه_297

نقش پیش فرض ها در نگاه انسان به مفاهیم اسلامی:
یکی از مسائل و دغدغه هایی که چند سال است در ذهن بنده مطرح است، نقش پیش فرض ها در فهم اسلام است.
اولا این موضوع، به نظر قابل انکار نیست و اینکه شهید مطهری مشخصات اسلام را به گونه ای می نویسد که تاثیرات فلسفی، عرفانی و … ایشان در جای جای آن مشاهده می شود، شاهد بر این مدعاست.
ثانیا به نظر، سخن کسانی که می گویند انسان باید در استنباط احکام و معارف اسلامی، تمام پیش فرض ها را از ذهن خود پاک کند، قابل اجرا نیست و عملا چنین کاری شدنی نیست.
لذا، نقش پیش فرض ها، اهمیت زیادی دارد و این نقش، قابل انکار نبوده و نمی توان آن را در نظر نگرفت.
این پیش فرض ها، علومی که می آموزیم، سخنانی که از اساتید و سایرین می شنویم، افرادی که با آنها معاشرت می کنیم، اتمسفری که در آن رشد می کنیم و حتی اتفاقاتی که در زندگی ما رخ می دهد را، شامل می شود.
برخی از این موارد، عادتا قابل پیش بینی و پیشگیری نیست. اما مواردی که می توان معین و مشخص نمود، باید به آن توجه شود.
با این نکته، باید توجه کرد که علمی که یاد می گیریم، یا حتی یاد نمی گیریم، درواقع زمینه های اسلام شناسی ما را فراهم می کند.
سخن آخر اینکه، دغدغه هر شخص و مسائل و موضوعاتی که برای او مطرح است نیز، در نوع نگاه او به اسلام متفاوت است.