#مشخصات_اسلام
#یادداشت_79
#جلسه_321
#محمد_صحرایی
#وحدت_عقل_و_جهل محال است.

انسان یک وجود ربطی و فقری است یعنی دارایی انسان از وجود فقر و نیاز است. یک ظرف است.
این وجود فقری اگر رو به سوی خداوند کند یعنی به موقف فقر و نیاز خود از یکطرف و دارایی و غنا و عظمت باری تعالی از طرف دیگر متوجه شود از صاحب هستی وجود و عقلانیت دریافت میکند و عقل در وجود او تجلّی میشود زیرا وجود و عقل و علم با هم مساوق اند.
اما اگر به این موقف خود متوجه نباشد و اشتغالش به خودش یا غیر وجود(عدمیات) باشد رو به سوی عدم کرده و در کتم عدم فرو میرود و از آنجا که عدم مساوق با جهل است جهل در او متجلّی خواهد شد.

نکته ای که مبتنی بر این تحلیل وجودی به آن می رسیم این است که عقل و جهل هیچگاه در وجود انسان با هم جمع نمیشوند زیرا با هم متضادند و نتیجه ی دو سوی متضاد وجود انسان اند . دو سویه ی متضادی که ناشی از اختیار ذاتی سویه و وجه گزینی(فاقم وجهک للدین…) این وجود محقق میشود.
در روایات هم با همین مضمون داریم که ایمان هیچگاه با کفر جمع نمیشود و مادامیکه انسان اشتغال به گناه دارد روح ایمان از وجود او رخت بر می بندد.

#یادداشت
#جلسه_321
#یادداشت_34
#ایمان_نیک_گفتار
#مشخصات_اسلام

🔰تضاد عقل و جهل در جامعه

شهید مطهری تضاد بین عقل و جهل در وجود مرکب انسانی را به عنوان یکی دیگر از مشخصات اسلام مطرح کردند، حال این پرسش را می توان طرح کرد که آیا درمورد #نحوه_وجود_جامعه هم ی توان مقوله ی تضاد درونی را مطرح کرد ؟
جناب استاد در پاسخ به این پرسش دو معنا از تضاد در جامعه را تصویر کردند:

1️⃣ تبدیل شدن یک حال متضاد به پدیده ی اجتماعی
اگر من به عنوان یک انسان یک حال متضادی دارم و می بینم این حال به دلایل مختلفی مختص به من نبوده و تبدیل به یک ذهنیت مشترک عمومی هم شده است ، اینجا می توان گفت که تضاد به نحو اجتماعی تحقق دارد. یک فرهنگی که در درونش تضاد دارد، هم امام حسین می خواهد و هم آنتالیا، هم سنتی می پسندد و هم مدرن و…

2️⃣ درگیری سلمان ها و ابوجهل ها
شما می شوی سلمان و من هم مسیر ابوجهل را طی میکنم من با شما درگیرم اگر ابوجهل ها با هم یک قشر اجتماعی درست بکنند با سلمان ها تضاد و درگیری اجتماعی دارند.

🔸مرحوم صفایی نیز به مقوله ی تضاد در جامعه از منظر تربیتی توجه نموده است و به همین اعتبار محیط اجتماعی را به سه دسته تقسیم می کند (انسان در دو فصل، ص: 26) :
🔺1. محیط بسته
گاهى محيط، محيط بسته است و يك فكر بيشتر در آن جريان ندارد. كودك از مادرش از پدرش از برادرش و از تمامى دوستان، چيزى را مى‏شنود كه در مكتب مى‏شنود و از استادانش مى‏شنود.
🔺2. محیط باز (متضاد)
محيط باز، محيط سرشار از تضاد و درگيرى است، محيطى است كه فكرهاى گوناگون با كودك رو به رو مى‏شوند. تو امروز از مادرت چيزى مى‏شنوى، پدر كارمند چيز ديگرى خواهد گفت، برادر دانشجوى تو نيز حرفى دارد. هر كدام از خواهرها و برادرهاى تو حرفى و برنامه‏اى دارند. در مدرسه هم با استادهاى رنگارنگ برخورد مى‏كنى كه هر كدام با قيافه‏اى، پيامبر رسالت‏هاى گوناگون هستند و مى‏خواهند در تنهايى دل تو بساط خود را پهن كنند و مى‏خواهند چيزى را به تو تحميل كنند.
🔺3. محيط متحرّك‏
هنگامى كه جامعه تضادهايش را حل كرد و به حركت پيوند داد، آن وقت امن اجتماعى و تسلط روانى، كار تربيت را ساده‏تر خواهد كرد. فكر مسلط و مذهب مسلط كه در عمل تجربه شده و از درگيرى‏ها سرفراز بيرون آمده، پذيرفته مى‏شود و در اين روحيه‏هاى آماده و تشنه كه از درگيرى‏ها فرسوده و خسته شده‏اند، قرار مى‏گيرد. مگر آن كه در عمل دوباره نارسايى‏ها احساس شود و شكست مكتب سابق نمودار گردد. و يا اين كه تبليغات و وسوسه‏ها با دروغ‏هاى راست و راست‏هاى دروغ و تركيب‏هاى حق و باطل، اين شكست و نارسايى را تبليغ كنند و در روحيه كودك و نوجوان بذربى‏اعتنايى و بى‏تفاوتى و سخن از مطرب و مى‏گو و راز دهر كمتر جو را سبز كنند و او را به همراهى غريزه‏هاى مشتاق و لذّت‏هاى غافل و غفلت‏هاى لذيذ به بسترهاى نرم و خوشى‏هاى كاذب بياورند. و همراه اين لذت‏هاى مخدر آنچه را كه مى‏خواهند، به او تزريق كنند و آنچه را كه نمى‏خواهند، در او بسوزانند.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مهدی_اعلایی
#یادداشت_51
#جلسه_321
.
تضاد درونی انسان، خواست خدا
.
اگر بپذیریم که انسان در زندگی خود، به دنبال لذت بیشتر است و انسان را، موجودی لذت طلب بدانیم، می ببینیم که خداوند دو نوع میل در درون انسان قرار داده. دقت در نوع چینش این دو میل، نشان از اراده الهی از وجود جدی این چالش در وجود انسان است.
خداوند یک سری امیال زود دست یافتنی، اما سطحی و با لذت کم در وجود انسان قرار داده و از طرفی دیگر، امیالی دیر دست یافتنی، اما عمیق و فوق العاده لذت بخش، در طرف دیگر.
.
اگر یک دسته از این امیال، سه ویژگی زود دست یافتنی، عمیق و لذت بسیار زیاد را، با هم داشت، مسلما انسان همین دسته لذت ها را انتخاب می کرد.
.
اما خداوند اراده کرده که انسان آزاد باشد و با اختیار خود، در این تضاد درونی، درگیر باشد. اساسا عیار انسان ها در این درگیری مشخص می شود و این انسان است که باید انتخاب کند کدام یک از این دو دسته لذت را بر می گزیند!؟! لحظه به لحظه زندگی انسان، انتخاب بین این دو نوع لذت است.
.
با این نگاه اگر به انسان بنگری، می توانی در حوزه های مختلف محصولات متنوعی برداشت کنی. مثلا در حوزه تربیت فرزند، اگر درون فرزندت نهادینه کنی که اگر لذت های سطحی و زودگذر عبور کردی، به لذت های عمیق و ماندگار می رسی، آنگاه گام بسیار بزرگی در تربیت او برداشته ای …

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مجتبی_امیری
#جلسه_320

🤔🤔توبه مشخصات اسلام یا مختصات انسان؟!

🙏إلهی ألْبَسَتْنی الخَطایا ثَوْبَ مَذَلَّتی

🍀توبه یعنی چه؟ریشه توبه در کدام ویژگی انسان است؟ آیا این ویژگی ریشه در مشخصات اسلام دارد یا در مشخصات انسان؟

🌿توبه یکی از مختصات انسان نسبت به حیوانات است، یعنی انسان بسیاری ممیزات و کمالات و استعدادهای عالی دارد که هیچ کدام از آنها در حیوانات وجود ندارد. یکی از این استعدادهای عالی در انسان مسئله توبه است.

🍀اگر با دقت به مسئله توبه نگاه میکنیم متوجه می شویم این ویژه ریشه در فطرت انسان دارد و از این جهت که همه انسان ها مخلوق خداوند هستند و فطرت از ارکان وجودی هر انسانی است که خداوند آن را وسیله تقرب و هدایت به کمالات انسانی قرار داده است و به همین جهت توبه را با یک واسطه میتوان از مختصات انسان دانست که البته اسلام به عنوان یک دین فطری برای سعادت بشری به این نعمت الهی برای بازگشت به فطرت امتیاز ویژه ای قائل شده است و لذا از جهت دیگر میتوان گفت: توجه دادن به استعداد توبه از مشخصات اسلام است

🌿«توبه» عبارت است از یک نوع انقلاب درونی، نوعی قیام، نوعی انقلاب از ناحیه خود انسان. این جهت، از مختصات انسان است. گیاه تغییر مسیر می‏دهد ولی علیه خودش قیام نمی‏کند، نمی‏تواند قیام بکند، این استعداد را ندارد. در انسان استعداد شگفت‏انگیزتری هست و آن اینکه از درون خویش بر علیه خودش قیام می‏کند. توبه یعنی آن قیام درونی، اینکه مقامات عالی وجود انسان علیه مقامات دانی وجود او که زمام امور این کشور داخلی را در دست گرفته‏اند، یک مرتبه انقلاب می‏کنند، همه اینها را می‏گیرند و به زندان می‏اندازند و خودشان با قوا و جنود و لشکریان زمام امور را در دست می‏گیرند. این حالت و شکل در حیوان و نبات وجود ندارد.

#يادداشت
#مشخصات_اسلام
#عقيل_رضانسب
#يادداشت_241
#جلسه_320

💠 سهل کردن مفاهیم دینی و خطر سکولاریسم!

تبیین مفاهیم دینی بسیار ظریف و حساس است، به عبارتی مفاهیم دینی مثل شمشیر دو دو لب می ماند؛ از هر طرفی که افراط یا تفریطی صورت بگیرد ممکن است کار را خراب کند.
از طرف دیگر چون بیشتر مفاهیم دینی در لایه مصادیق دارای شدت و ضعف هستند، یعنی از مصادیق بسیار سهل تا مصادیق بسیار سخت گیرانه را شامل می شوند، اینکه به چه صورتی بیان شود که به نفع مصادیق سهل یا سخت تمام نشود کار را دشوار تر می کند.

وقتی حقیقت توبه را قیام عیله خود و بازگشت از راه اشتباهی که در آن هستیم معنا کنیم، بعد که وارد مصادیق شویم بگوییم که هم برگشت از کفر است و هم برگشت از گناه و هم برگشت از هر نوع باطلی و هم برگشت از هر نوع توجه به غیر حقی انگار داریم به مراتب کار را سخت تر و سخت تر می کنیم، برخی بیانات دینی هم تقویت کننده این نگاه سخت گیرانه است، مثل حکمت 417 نهج البلاغه که می گوید:
«وَ قَالَ (عليه السلام) لِقَائِلٍ قَالَ بِحَضْرَتِهِ “أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ”: ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ، أَ تَدْرِي مَا الِاسْتِغْفَارُ؟ الِاسْتِغْفَارُ دَرَجَةُ الْعِلِّيِّينَ وَ هُوَ اسْمٌ وَاقِعٌ عَلَى سِتَّةِ مَعَانٍ: أَوَّلُهَا النَّدَمُ عَلَى مَا مَضَى، وَ الثَّانِي الْعَزْمُ عَلَى تَرْكِ الْعَوْدِ إِلَيْهِ أَبَداً، وَ الثَّالِثُ أَنْ تُؤَدِّيَ إِلَى الْمَخْلُوقِينَ حُقُوقَهُمْ حَتَّى تَلْقَى اللَّهَ أَمْلَسَ لَيْسَ عَلَيْكَ تَبِعَةٌ، وَ الرَّابِعُ أَنْ تَعْمِدَ إِلَى كُلِّ فَرِيضَةٍ عَلَيْكَ ضَيَّعْتَهَا فَتُؤَدِّيَ حَقَّهَا، وَ الْخَامِسُ أَنْ تَعْمِدَ إِلَى اللَّحْمِ الَّذِي نَبَتَ عَلَى السُّحْتِ فَتُذِيبَهُ بِالْأَحْزَانِ حَتَّى تُلْصِقَ الْجِلْدَ بِالْعَظْمِ وَ يَنْشَأَ بَيْنَهُمَا لَحْمٌ جَدِيدٌ، وَ السَّادِسُ أَنْ تُذِيقَ الْجِسْمَ أَلَمَ الطَّاعَةِ كَمَا أَذَقْتَهُ حَلَاوَةَ الْمَعْصِيَةِ؛ فَعِنْدَ ذَلِكَ تَقُولُ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ.» نهج البلاغة (للصبحي صالح)، ص: 550-549

خطری که در این تقریر بسیار سختگیرانه و بیان فرد اعلای یک مفهوم وجود دارد این است که آن مفهوم را از دسترس عموم خارج کند و تبدیل به امری کند که فقط افراد خیلی خاص می توانند چنین کاری را انجام بدهند و لذا عملاً توبه حقیقت توبه که بازگشت از مسیر اشتباه و خلاف شرع است را با همین سخت گیری به محاق ببریم.

از طرف دیگر نیز بیان مفاهیم دینی به صورت بسیار حداقلی بیان کردن و فرد حداقلی آن را به جامعه نشان دادن علی رغم اینکه به نظر می رسد وصول به این مفهوم را بسیار سهل می کند و از این به بعد باید مدام اتفاق بیفتد، ممکن است باعث شود که حقیقت آن از میان برود.
مثلا در همین مثال توبه اگر بگوییم چون حقیقت توبه یعنی بازگشت به خدا و شما هر کار خیری که انجام بدهید آن کار یعنی بازگشت به خدا پس همین که بلند می شوی نماز می خوانی یعنی داری توبه می کنی، همین که یک صدقه می دهی یعنی داری توبه می کنی و … اولاً باعث می شود که مفاهیم دینی کاملاً در هم قاتی شوند، و دیگر مرز دعا و توکل و ایثار و … با توبه روشن نباشد، ثانیاً باعث سبک گرفتن و جدی نگرفتن آن حقیقت دینی توسط افراد می شود.
به نظر می رسد که برخی افراد و جریاناتی که به تساهل و تسامح در دینداری کشیده شده اند و عملاً خروجی دعوت دینی آن ها به جای توسعه دینداری دارد به توسعه سکولاریسم با ظاهر نسبتاً مذهبی کشیده می شود، از همین نقطه آسیب خورده اند. یعنی خواسته اند که آن تقریرهای سخت گیرانه را رقیق کنند تا دور از دسترس جامعه نباشد، نمی دانستند که از یک سطحی بیشتر که رقیق کنی حرف تو با حرف بقیه قاتی می شود و مفاهیم دینی با هم مرزهایشان به هم می ریزد و ذهن جامعه غیرت دینی اش را نسبت به مفاهیم دینی از دست می دهد؛ و لذا خروجی کارشان بیشتر به بی تفاوتی در برابر دینداری سفت و محکم و تبدیل شدن افراد به موجوداتی که ممکن است یک سری خوبی های حداقلی را داشته باشند ولی چون مدام با تقریرهای رقیق شده مواجه بودند، بسیار شل و سطحی دیندار هستند.
اینکه دین برای حقایق مختلف مناسک مختلف طراحی کرده است، برای همین است که این مناسک متعدد بروزات و ظواهری برای آن حقایق باشد؛ معمولاً کسانی که مفاهیم دینی را رقیق می کنند با مناسک خوب نیستند، دلیلش هم همین است که یک میلی به باطنی گری آن هم از نوع بی توجهی یا کم توجهی به ظواهر دارند؛ در حالی که باطن اگر نیاید و خود را در یک چهره ظاهری جاری نکند بسیار مستعد انحراف است.
البته که تأکید بیش از حد بر ظاهر نیز ممکن است جامعه را از باطن محروم کند.
.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مهدی_اعلایی
#یادداشت_50
#جلسه_320

گزاره ۲۰ :
توبه از آن مباحثی است، که خیلی جذاب است؛ لذا، خیلی ها به آن می پردازند و درمورد آن صحبت می کنند. طبیعتا، هرکسی هم، متناسب با آنچه در ذهن دارد، توبه را تعریف می کند و احساس نمی کند باید به معارف و مبانی دین مراجعه کند و فهم عمیقی از توبه کسب کند. بنده در این یادداشت، بخشی از فرمایشات استاد را، به بیان خود تقریر می کنم :
اگر بخواهیم به جای توبه، یک کلمه دیگر بگذاریم که حقیقت توبه را بیان کند، می توانیم از کلمه «بازگشت» استفاده کنیم. انسان تائب، عزم بر بازگشت دارد. می خواهد از آنچه تا کنون در پیش گرفته بود، برگردد. در بازگشت، نکته جالبی هم وجود دارد، که نشان می دهد انسان ها با گناه، از آن مقام و جایگاهی که داشتند، دور شدند و با توبه به آن مقام، بازمی‌گردند.
توبه، یک حال است و زمانی حاصل می شود، که میل انسان به ارتکاب مجدد گناه و ادامه اعمال گذشته خود نباشد. لذا، کسی که هنوز میل به انجام گناه دارد، ولی ذکر استغفار بر زبان می آورد، هنوز تائب محسوب نمی شود.
تائب، از آنجایی که میل به بازگشت از راهی که رفته دارد، به دنبال اصلاح است و هر آنچه برای جبران گذشته نیاز است، حاضر است انجام دهد و تمام وجودش، پر از حس شرمندگی و غلط کردم است.
تائب، بسیار به رحمت خدا امیدوار است؛ ولی در عین حال، از اعمال گذشته خود، بسیار شرمسار و لذا، هم سر تا پا امید است و هم بسیار شرمسار.
باید توجه داشت که توبه در اصل، یک مناسک نیست، که مراحلی داشته باشد و شرایطی و … ؛ بله، برای توبه بهتر، اعمال و آدابی ذکر شده؛ اما آنچه ستون خیمه توبه است، میل و حالت قبلی انسان است؛ لذا توبه همیشه به ناله زدن و گریه کردن و نماز توبه خواندن و فلان تعداد ذکر استغفار گفتن و … نیست؛ همین که انسان بلند شود و نماز یومیه خود را هم بخواند، می تواند توبه باشد. البته، اگر با این حال باشد و نه از روی عادت …
یکی دیگر از مباحثی که ذیل توبه علاقه مند هستم به آن بپردازم، استقبال بی نظیر خداوند از شخص تائب است. که اکنون حال و فرصت آن نیست …

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#محمد_حسن_زاده
#مشخصاتـاسلام
#یادداشت_121
#جلسه_320

#توبه
#نظام_محاسباتی_موحد

در یادداشت های قبلی اشاره شد که نظام محاسباتی موحد متفاوت است و این تفاوت در حوادث مختلف زندگی او نقش خود را نشان خواهد داد. یکی از این تفاوت ها در مسئله نگاه به سعادت و پیروزی بود که مومن چه چیز را پیروزی و چه چیز را شکست میداند که در یادداشت قبل توضیح داده شد.
تفاوت دیگر موحد در عکس العمل او هنگام پیروزی هاست. موحد وقتی پیروز می شود، پیروزی را از خود نمی بیند، بلکه از جانب خداوند متعال می بیند و نقش خود را تنها وسیله و علت معده آن نتیجه می داند. لذا علکس العمل او در هنگام پیروزی ها نیز رقص و پایکوبی و….. نیست. بلکه در هنگام پیروزی نیز خداوند را ستایش میکند و از اعمال خود توبه میکند. درست است که عمل صالح انجام داده است و در مسیر الهی جهاد کرده است لکن باز هم توبه میکند. توبه از این که مبادا در مسیر کوتاهی کرده باشد. توبه از اینکه مبادا غفلتی انجام داده باشد. توبه از اینکه مبادا می توانسته بهتر و بیشتر کار کند ولی نکرده است.
این حس باعث می شود که دائما در اعمال خود نهایت دقت و محاسبه را داشته باشد و از هیچ تلاشی فروگذار نکند
.

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#محمد_حسین_خانی
#یادداشت_102
#جلسه_319
#فطرت

🔰فطرت خود راه را پیدا می کند

دین اسلام به عنوان کامل ترین دین الهی تمام ابعاد زندگی بشری را در نظر گرفته و با توجه جهان شمولی این شریعت ودیعه ای را در نهان انسان ها قرار داده به اسم #فطرت
فطرت مثل یک نرم افزار هوشمند است فقط باید این فطرت را دست نخورده بگذرایم واگر احیانا غبارآلود شده یک غبار رویی بکنیم
این نرم افزار خود به سرور اصلی و منبع وجود متصل می شود و گام به گام به سمت سعادت انسان را هدایت می کند
نام این را شریعت پیامبر درونی می گذارد یعنی مثل پیامبر کارش هدایت است فقط با یکسری از شرایط

🔰فطرت میزان است
کار دیگر این نرم افزار قضاوت کردن است با صرف شنیدن یک گزاره ما آن را تلقی به قبول نمی کنیم و فطرت طراز این گزار را مشخص می کند و صدق و کذبش را معلوم می کند

اما سوالی که هست این است که آیا فطرت به تنهایی کفایت می کند یا باید همراه با چیز دیگر کار هدایت را انجام دهد؟؟؟

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#مهدی_اعلایی
#یادداشت_49
#جلسه_319

گزاره ۱۹ :
اگر فطرت انسانی را جدی بگیریم، در موارد زیادی در نظر گرفتن فطرت انسانی بر دین شناسی ما تاثیر خواهد داشت؛ چرا که ما معتقدیم اسلام دینی فطری است. پس در مواردی که به ظاهر استنباط ما از دین با آنچه ذات پاک انسان تقاضای آن را دارد متفاوت است، به نظر اشکالی وجود دارد؛ یا در جانب طلب درونی انسان و یا در جانب فهم صحیح دین. ما معمولاً به حکم تعبد، حکم به مخلوط بودن فطرت با شوائب و ناخالص شدن آن، به دلیل آلوده شدن به گناه می کنیم و بر حکم دینی پافشاری می کنیم؛ ولی جا دارد که در مواردی هم، به استنباط خود شک کنیم و مجدداً مقدمات خود را مورد بررسی قرار دهیم. نمی گویم باید همه احکام دینی از جانب مردم مورد پسند واقع شود؛ ولی لااقل جا دارد که به اجتهاد خود شک کرده و یک بار دیگر، مراحل استنباط را مرور کنیم. شاید حکم صحیح به گونه ای دیگر باشد، که با مقتضای میل درونی. انسان سازگارتر باشد.

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#محمد_حسن_زاده
#مشخصاتـاسلام
#یادداشت_120
#جلسه_319

• اگر روحانیت در جایگاه انبیا قرار دارد و کار ویژه خود را کار انبیا قرار داده است، باید تسلط خوبی بر شناخت فطرت انسان ها و ویژگی های آن و چگونگی زنده کردن فطرت و زدون گرد و غبار نشسته بر آن داشته باشد.
مگر نه این است که انبیا برای انبعاث بشر و زدودن غفلت های نشسته بر فطرت انسان و زنده کردن دفینه های عقول او و بازگشت انسان به شخصیت حقیقی اش برانگیخته شده اند؟
خیلی حیف است که در مورد این دارایی عظیم انسانی بسیار کم می دانیم و همان کمی را هم که بلدیم و مباحثه میکنیم، در فعالیت های اجتماعی ما حضور ندارد.
به نظر میرسد با تمرکز بر فطرت انسانی میشود تمامی فعالیت ها و خدماتی را که به جامعه تقدیم میکنیم، ویرایش کنیم. از فعالیت های فرهنگی و تربیتی گرفته تا فعالیت های اقتصادی و سیاسی.
چگونه می توان سبک کار فرهنگی را به نحوی طراحی کرد که با فطرت انسان ها ارتباط بگیرد؟
چگونه میتوان برای تربیت انسان، فطرت او را بیدار کرد؟
چگونه میتوان اقتصاد را به وسیله زنده کردن ویژگی های فطری انسان شکوفا کرد و رفاه همگانی پدید آورد؟
چگونه میتوان به وسیله تمرکز بر فطرت مولفه های قدرت و همراهی مردم با حاکمیت را تقویت کرد؟
و…….