در ماجرای  انقلاب فرهنگی در دانشگاه ها بی شک ذهن بنیان گذار حکیم انقلاب قابلیت عبور تمدنی در حدّ و اندازه های تحول در علم را در ظرفیت حرکت عظیم مردمی انقلاب اسلامی میدیدند و بهمین دلیل در آن برهه چنین انتظاری را داشتند.

اما چرا این اتفاق نیفتاد؟

برای پاسخ به این پرسش نیاز داریم به فرآیند تولید علم و حقیقت علم توجه کنیم.

علم تمدن سازِ جدید عصاره ای ست که از دل حل مسأله های متراکم و انبوه مربوط به یک زیست جدید با پشتوانه های جهانبینی و اعتقادی مخصوص به خودش حاصل میشود. بهمین جهت برای تولید علم جدید باید فرصت زندگی جدید و فرصت اندیشیدن به مسأله های تولید شده در اتمسفر جدید و تلاش برای حلّ آن مسأله ها، برای اندیشمندانی که در آن زیست قرار میگیرند فراهم شود.

و طبیعتاً این أمری زمانبر است مخصوصاً وقتی در دل یک زیست و تمدن پرطمطراق و با حضور و سیطره ی نظام علمی کاملا مخالف و متضاد بخواهد رقم بخورد.

علم گوهری نیست که بتواند از تحلیل های صرفاً اندیشه ای و کتابخانه ای جوانه بزند و حیات و زیست بشری را ارتقاء بدهد.

و الگویی که در دوره ی تعطیلی دانشگاه برای تولید علم اسلامی دنبال شد الگویی بود که از تولید علم یک تصور انتزاعی و کتابخانه ای داشت و در نتیجه جریان تولید علوم انسانی را به افرادی محدودِ متدیّن در حوزه و دانشگاه سپرد و طبیعتاً نتیجه ای که انتظار داشت حاصل نشد و بدون فرصت دادن به رصدِ داشته های علمی موجود و تأمین فرصت زیست این علوم، دروازه های دانشگاه بروی علوم انسانی مسموم و دشمن بشری باز شد.

در همین زمان و در همین شرایط اما شاهد هستیم  در جبهه ی جنگ نظامی پس از درک ضعف نیروی نظامی رسمی چون گزینه ی تسلیم مرزهای کشور به دشمن بسته بود مسئولین ناچار شدند گزینه ی دیگری که پیش روی آنها باز بود و آنرا نمیدیدند را ببینند و به آن میدان بدهند و آن گزینه ی حضور مردم بود.

در عرصه ی نظامی حضور مردم و تجربه ی زیستی جوانان مؤمن مردمی در محیط معنوی جبهه توانست در مدت کوتاهی قواعدی را در تجربه ی جنگ نظامی بالا بیاورد و بارز کند که تمام قواعد علوم نظامی رایج دنیا را به چالش بکشد و به سرعت سنگ بنای یک دانش نظامی جدید و متفاوت با ملاحظه ی نقش خدا و ملائکه و ایمان مردم در مؤلفه های جنگ نظامی را پایه گذاری کند و برای همیشه راه بازی کردن در زمین از پیش طراحی شده ی دشمن را برایمان ببندد.

میتوان پیشبینی کرد که اگر چنین بستری برای حضور و نقش آفرینی زیسته ی مردم در جریان تولید علوم انسانی مهیّا شده بود و تجربه و ذهن یک ملت متدیّن و دیندار پشت این حرکت آورده شده بود و مردم فرصتِ فکر کردن و اندیشیدن و رصد و ارائه ی تجربیات خود در مسأله هایی که در آن زندگی دینی میکردند را در بستری #آزاداندیشانه پیدا کرده بودند مسیر تولید علم با سرعتی باور نکردنی طی میشد.

اما چون برخلاف مرزهای نظامی گزینه ی واگذاری عرصه ی علمی کشور به علوم غربی را بسته دیده نشد به فضای حضور مردمی و گفتگو و اندیشه و رصد مسائل زندگی دینی و استخراج قواعد زیست دینی، تن داده نشد.

زیست مردم چون انبوهی از تجربه های انباشته از سالیان دراز را در دل خود ذخیره دارد به کوتاه شدن این مسیر طولانی کمک زیادی میکرد و گام بلندی در شکلگیری نطفه ی علوم مختلف برمیداشت.

الگوی مشارکت مردم در تولید علم الگوی #آزاداندیشی است که در اتمسفر آن فارغ از سیطره ی علوم مختلف و تنها برای حلّ مسائل برخواسته از زندگی ایمانی، راه گفتگو را باز کرده و بدون هیچ تفاخر و تمسخری از تجربه و فهم و تحلیل عمومی مردمی که در اتمسفر دینی زندگی کرده و تجربه اندوخته اند استفاده میکند و راه خودش را  برای ساخت تمدنی نوین در پیش میگیرد.

مثلا اندوخته ی تجربه ی مردم در بازار چیزی بعنوان روزی حلال و تفاوت زیادش با درآمد حرام را در آثار و نتایج درک کرده است. یا اثر دشت اول از انسان مؤمن و خوش روزی را درک کرده و به آن باور دارد

یا مثلا تجربه ی مردم دیندار این است که اولین مواجهه ی روزانه شان اگر با انسان بی نماز باشد اثرات نامطلوبی در طول روز خواهند دید

اینها و بینهایت تجربه ی زیسته ای در حیات مردم دیندار وجود دارد که هرگز دست علوم انسانی غربی به فهم و درک و تحلیل آنها نمیرسد…

بسم الله الرحمن الرحیم

انقلاب علمی، واجب فراموش شده

انقلاب فرهنگی در بازه سال های 1359 تا 1362 در ایران رقم خورد و دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، ظرف تحقق این انقلاب بودند.

اهداف انقلاب فرهنگی را می توان در سه عنوان مشخص کرد.

1-پاکسازی دانشگاه ها از گروهک های نظامی و سیاسی و بازگشت محیط علمی به دانشگاه ها

2-پاکسازی دانشگاه ها از اساتید و یا دانشجویان مخالف نظام و یا غرب گرا و طاغوتی

3-تولید علوم اسلامی برای تمامی رشته ها خصوصا حوزه علوم انسانی

اما در نسبت با این اهداف دو نکته را باید مورد توجه قرار داد یکی میزان تحقق آن ها و دیگری جنس آن ها می باشد. دو هدف اول تا حد قابل قبولی توانست محقق شود و محیط علمی به دانشگاه بازگردانده شد و گروهک های نظامی و سیاسی از دانشگاه اخراج شدند و از طرف دیگر اساتید و دانشجویانی مخالف نظام که از عناصر و یا طرفداران رژیم طاغوتی و غرب گرا در دانشگاه بودند اخراج شدند. اما هدف سوم چه ؟ انقلاب فرهنگی جز آن که بتواند تعدادی دروس عمومی مانند اندیشه اسلامی و تاریخ انقلاب و … را به فضای علمی دانشگاه وارد کند کار دیگری نتوانست انجام دهد و این مسئله نیازمند توجه جدی است که چرا این هدف از انقلاب فرهنگی که مهمترین آن اهداف است، نمی تواند خود را به نتیجه مطلوب نزدیک کند.

به نظر می رسد که پاسخ این سوال در نکته دومی که باید بدان بپردازیم نهفته است و آن جنس این اهداف می باشد. دو هدف اول از جنس اهداف فرهنگی می باشند و تحقق آن ها به زمان طولانی احتیاج ندارد اما هدف سوم که به تعبیری هدف غایی و اصلی انقلاب فرهنگی می باشد، از جنس فکری و علمی است. واحد تولید علم قرن می باشد و این یک ساده لوحی است که فکر شود با یک سال و دو سال و یا چند سال می توان تولید علم اسلامی محقق شود. اگر به این نکته توجه شود پاسخ سوال مشخص می شود. اساسا تغییر فرهنگ بسیار راحت تر از تغییر علم و فکر است و چیزی که در انقلاب فرهنگی رقم خورد همان تغییر فرهنگ ایجاد شده و رسوب کرده در دانشگاه ها بود که با پاکسازی دانشگاه ها از گروهک ها نظامی و سیاسی و اساتید و دانشجویان طاغوتی تا حد خوبی محقق شد و محیط علمی و انقلابی به دانشگاه ها هدیه شد. اما هدف سوم از جنس انقلاب علمی می باشد و اساسا انقلاب علمی در یک یا دو سال محقق نخواهد شد، چرا که علم یک پشتوانه قوی دارد که تغییر و یا تولید آن به شدت زمان بر است و این همان نکته ای بود که در ابتدای انقلاب فرهنگی بدان توجه نشده بود.

مع الاسف نه تنها در ابتدای انقلاب فرهنگی به این نکته توجه نشد حتی در ادامه مسیر این مسئله از دستور کار نهادهای حاکمیتی مسئول در مقابل دانشگاه و علوم خارج شد و عملا تغییر علوم و تولید علوم انسانی اسلامی به فراموشی سپرده شد هدفی که اگر از همان موقع تا به امروز بدان می پرداختند شاید وضعیت علوم اسلامی در زمان ما این مقدار ناراحت کننده نبود و نکته دردناک دیگر این که عدم توجه به تولید علوم انسانی اسلامی نه تنها خود یک مصیبت و داغی برای جمهوری اسلامی می باشد بلکه نبود آن باعث شده است که همان انقلاب فرهنگی که در ابتدای انقلاب اسلامی رقم خورد نیز از بین برود و نه تنها دانشگاه ها به دست فکر و اندیشه غرب گرا بیفتد بلکه حتی سکان داری وزارت خانه های کشور نیز به دست همان اندیشه و فکر بیفتد و کشور با همان اندیشه اداره شود، چیزی که به خوبی در اعتراف نامه سعید حجاریان در دادگاه سال 88 بیان شده است.

چیزی که حیات امروز جمهوری اسلامی بدان احتیاج دارد احیای انقلاب فرهنگی نیست بلکه یک انقلاب علمی است اما باید به این نکته توجه کرد که انقلاب علمی واحد زمانی اش روز و ماه و یک سال و دو سال نیست و نیازمند زمان است. اما باید شروع شود و هر روزی که این مسیر دیرتر طی شود خسارت بیشتری به کشور وارد می شود.

انقلاب علمی یک واجب فراموش شده است که رگ حیات و بقای جمهوری اسلامی می باشد.

برای گفتمان ساختن یک اندیشه در میان نخبگان فرهنگی چه مسیری را باید پیمود ؟
پاسخ های متعدد میتوان به این پرسش داد که همه انها در یک طیف قرار می گیرند.
بک سر طیف، نخبگی نخبگان فرهنگی را مطفهومی نفس الامری میداند و آن ها را دارای صلاحیت هایی میشمارد که سبب میشود تا برای گفتمان سازی با او، همه اندیشه را ارائه کنیم .
در کمال ناباوری سر دیگر طیف، که نخبگی این نخبگان را کاملا اصطلاحی و غیر واقعی میداند، دوشاخه دارد !
برخی قائل اند باید همه چیز را برای آنها توضیح داد تا درک کنند و همراه شوند.
برخی هم قائل اند اینها بدون توجیه و توضیح همراه میشوند.
پس تا کنون سه نظریه در این باب ایجاد شد :
1- باید با فرهیختگان و نخبگان وارد گفتگو شد. ممکن است این گفتگو حتی اندیشه ما را ویرایش بزند. ( در حلقه قائل ندارد )
2- باید یک پروژه برای توضیح مقدماتی که ما را به آزاداندیشی ( یا هر موضوعی ) رسانده است راه بیندازیم تا طرف مقابل اصطلاحا لنگ بیاندازد. ( برادر م.پ )
3- مخاطب فرهیخته ما دو دسته است. دسته اول بدون مقدمات همراه میشود و ما همین ها را میخواهیم. دسته دوم نیاز به مقدمات دارد، اما مقدمات ما را از ریل گفتمانسازی گفتمان منتخب یا آزاداندیشی خارج میکند و به ریل ایده مادر وارد میکند. ( برادر ح.خ )

درباره نظر سوم : به نظر می رسد دسته اول از کمیت و کیفیت بالایی برخوردار نباشد و معقول نباشد که صرفا روی این دسته سرمایه گذاری شود. توجیه و توضیح برای دسته دوم هم لزوما به معنای خروج از این ریل گفتمان منتخب نیست. بلکه میتواند یک پروژه و یک ریل موازی با آن ایجاد شود. اگر بلحاظ نیروی انسانی و پشتیبانی مشکلی وجود نداشته باشد، اولویت با راه انداختن هر دو پروژه است.

درباره نظر دوم : عملیات، مطلوب است و در توضیحاتی که درباره نظر سوم گفته شد، واضح شد که احتمالا ممکن هم باشد. اما مسئله در باورداشت و نگاه ما نسبت به مخاطب فرهیخته، نخبه یا با تجربه خودمان است. به نظر می رسد اینکه با این عقیده وارد گفتگو شویم که او را آچمز کنیم و هر اندیشه ای که تا کنون جمع کرده را دور بریزیم و آنقدر اندیشه مان را در ذهنش بریزیم تا دستانش را بالا ببرد و آزاداندیشی را بپذیرد، اولا 180 درجه مخالف آزاداندیشی است و ثانیا مخاطب نه انقدر پرت است که این باورداشت ما را نفهمد و نه آنقدر منفعل است که این باورداشت ما را قبول کند و سر بسپارد …

در نهایت فکر میکنم طبق مبانی آزاداندیشانه ای که به آن معتقدیم و طبق برداشت ها و تجربه هایی که از صحنه وجود دارد، شایسته و بایسته است که این ورود مقدماتی به آزاداندیشی لااقل برای بخشی از مخاطبان اجرا شود. اما در این مسیر باید استعداد عملیاتی مجموعه را نیز سنجید و به هیچ وجه نگذاشت اصل گفتمان آزاداندیشی حتی برای مدتی کوتاه کنار گذاشته شود.

تحلیلی در باب این پیشنهاد دوراندیشانه برادر پیمانجو به ذهنم میرسد که حسب وظیفه در زیر یادداشت میکنم.
آیا انجام رساندن یک کار به نحو تام و کامل و بدون نقص، مستلزم تخصص در آن کار است ؟ به نظر می رسد اینطور نباشد ! اگر اینگونه بود، باید فقط متخصصان علوم تربیتی مادران خوبی میشدند.
یک تفاوت جدی میان صنعت و دانایی وجود دارد. ما زمانی که به یک مصنوع نیاز داریم، به سراغ صنعتگر میرویم و مصنوع را از او خریداری میکنیم یا از او میخواهیم که تعمیرش کند. در این فرایند ممکن است من هیچ چیزی از آن صنعت نفهمم و کار را کاملا به صنعتگر بسپارم! ضرب المثل ریش و قیچی دست تو هم، حکایت از ماهیت صنعتی اصلاح ریش دارد ! در این موارد متخصص اوست و تنها او میتواند کار را به اصطلاح از آب در بیاورد.
اما مواردی هستند که صنعتی نیستند. بنده نام این سنخ مسائل را مفهومی میگذارم. در این موارد نمیشود مفهوم را از تولید کننده گرفت و برد و استفاده نمود. بلکه باید آن مفهوم را فهمید. در این موارد متخصص اوست اما اینطور نیست که فقط او بتواند کار را از آب در بیاورد. بلکه حجم زیادی از تخصص ان متخصص صرف همین میشود که چگونه کاری کند که مراجعان غیر متخصصش، با یک فهم مختصر و در حد خودشان بتوانند کار را به خوبی از آب در بیاورند.
مثلا شدنی نیست که مشاور خانواده خودش وارد عمل شود و به جای زن یا مرد با همسرش صحبت کند…
یا متخصص تربیت کودک نمیتواند همه کودکان جامعه اطرافش را خودش تربیت کند.
یا از همه اینها بالاتر ، پیامبر نمیتواند خودش بیاید و دستورات اسلام را به جای من اجرا کند تا من به سعادت برسم ! او مرا در جبهه حق میخواهد و دوست دارد که من تکالیف شارع را امتثال کنم و در عین حال رشد و ارتقا نیز داشته باشم.
–
از توضیحات بالا واضح شد که ترجمه مفاهیم عالی به شکلی کاربردی و قابل درک، یک عملیات تخصصی است که اهمیتش از فهم این مفاهیم عالی کمتر نیست. این مرحله و این عملیات را میتوان به داروسازی تشبیه کرد که تک تک مواد معدنی مورد نیاز بدن بیمار را شناسایی میکند و ان را در قالب یک کپسول نیم سانتی متری جا میکند و از بیمار میخواهد که هر چند ساعت آن را بخورد.
–
تشبیه این کار به داروسازی، یک بار دیگر ما را به تشبیه ابتدایی خود از متکلم راهنمایی میکند. کار متکلم هم دقیقا همین بود.
قرار بود متکلم انقلابی همه مواد مورد نیاز مخاطب را ( که در کلام انقلابی ، جبهه انقلاب است ) شناسایی کند و تغذیه مناسب را برای او تولید کند و رساندن این تغذیه را به لایه های تبلیغی واگذار کند.
–
مطالبی که تا اینجا گفته شد نتیجه میدهد که باز کردن باب چگونگی رسید نبه آزاداندیشی و جایگاه آن در ایده اصلاحی و پشتیبان های نظری آن برای مخاطب، نه تنها درست نیست، بلکه اصلا با فلسفه کلام انقلابی منافات دارد ! چرا که متکلم قرار بود تغذیه مناسب به صجنه برساند نه اینکه یک یک مواد تشکیل دهنده را به مخاطب معرفی کند !
–
به نظرم جناب آقای پیمانجو یک مشکل را در هنگام سرو تغذیه معرفتی برای جبهه انقلاب شهود کرده اند !
ایشان دیده اند که غذایی که متکلم انقلابی با همه تلاش ها و تهیه مواد اولیه ناب و تازه ، تهیه کرده است، بدون اینکه چشیده شود ، توسط مشتری پس زده میشود. مشتری دوباره شروع میکند برای خودش سوسیس سرخ میکند و همچنان با تغذیه ضعیف و مضر امید دارد که جبهه را پیش ببرد.
پیشنهاد ایشان این است که برای جلوگیری از چالش پدید آمده و بی اعتمادی ها بیاییم باب آشنایی مخاطب با پشتیبان های نظری را باز کنیم.
این پیشنهاد را یک بار میتوان به عنوان یک حرکت اورژانسی و مقطعی نگاه کرد.
یک بار هم میتوان به عنوان یک پیشنهاد ریشه ای به آن نگاه کرد و آن را فتح بابی در راستای عمومی کردن و امتداد عمومی بخشیدن به کلام انقلابی تلقی کرد.

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#محمد_حسین_خانی
#یادداشت181
#آزاداندیشی_و_الگو_اسلامی_ایرانی_پیشرفت

پرداختن به مبحث آزاداندیشی امری بسیار ضروری و مهم است و در اندیشه رهبر معظم انقلاب نیز جای پررنگی دارد.
و امروز ضربه های که از خلا این مهم به فرهنگ ما زده شده را می توانیم ببینیم
عدم گفتکو و مفاهمه در بین مردم بین نخبگان، بین حوزه و دانشگاه، دربین حوزویان و…
وعلت این ضعف نپرداختن به مسله آزاداندیشی است
اما
اینکه ما در بحث حل مسئله و الگو های حل مسئله اگر سهم و جایگاه مولفه های حل مسئله را خوب احصاء نکنیم و ارزش گذاری نکنیم می بینیم که به یک اصل با اولویت سوم دارد جایگاه بحث را به اندازه اولویت اول می پردازد و این یعنی راه را غلط رفتن
از سال 90 حضرت آقا به عنوان پرچمدار پیشرفت الگوی حل مسله را ایجاد و تحقق پروژه ای به نام:
الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
اگر ما بخواهیم در دست فرمان حل مسئله رهبری باشیم باید این الگو را به خوبی فهم کنیم و در پی مشخص کردن سهم خود در این کلان پروژه باشیم
حال اگر ما آزاداندیشی را در این پروژه سهمش را مشخص کردیم پرداختن به این موضوع هم در راستای الگوی حل مسئله ج ا اهستیم والا پرداختن بیشتر و مهم تر کردن این موضوع یعنی ایجاد یک الگوی حل مسئله که در عرض الگوی رهبری هست و باعث اختلاف و تضعیف نیرو های انقلابی و گفتمانی در حل مسئله است
به نظر بنده آزاداندیشی به این اندازه که ما به آن می پردازیم در الگو سهم ندارد .
ان شاء الله در یادداشت بعدی به الگو ایرانی اسلامی پیشرفت می پردازیم و نقش آزادانیشی را مشخص کنیم

ما در حال حاضر به دنبال پیشرفت ایران هستیم و معتقدیم با پیشرفت ایران، محور مقاومت زنده تر، با امید تر و با نشاط تر می شود. آنچه الآن باید دغدغه اصلی ما باشد، همانگونه که دغدغه اصلی حضرت آقاست، پیشرفت ایران است. لذا باید توجه داشته باشیم و تلاش کنیم که مقدات پیشرفت ایران را فراهم کنیم.
همانگونه که حضرت آقا در بیانیه گام دوم می فرمایند، اراده ملی جان مایه پیشرفت همه جانبه و حقیقی است. اگر به دنبال پیشرفت همه جانبه و حقیقی هستیم، باید اراده ملی را برانگیزانیم؛ تا اراده ملی برانگیخته نشود، اگر پیشرفتی هم رقم بخورد، یا همه جانبه نیست و یا صوری است. برای برانگیختن اراده ملی نیز، نیاز به آگاهی عمومی و ملی داریم.
باید مردم آگاه شوند، تا عزم و اراده کنند برای پیشرفت ایران اسلامی و اگر می خواهیم مردم قیام کنند، باید مردم را آگاه کنیم.
مقدمه آگاهی مردم، آزاداندیشی است. مردم باید بتوانند آزادانه بیاندیشند و آگاهانه تصمیمات اجتماعی بگیرند. در فضایی که آزاداندیشی حاکم باشد، اندیشه های مختلف مطرح می شود و آگاهی عمومی رقم می خورد.
وقتی فرهنگ آزاداندیشی در جامعه گسترش پیدا کرد، رشد اجتماعی رقم می خورد و رشد اجتماعی باعث می شود که مردم حقیقتاً سالار شوند.
آزاداندیشی موجب می شود جامعه فکور به سمت حق برود و حق طلب باشد. جامعه ای که حق طلب باشد و خود را فدایی حق بداند، دیگر اسیر سیطره اصحاب قدرت و ثروت نمی شود و زمام امور خود را به دست می گیرد. چنین مردمی که فکور هستند و به دنبال حقیقت هستند، سالار امور خود هستند و پیشرفت حقیقی را رقم می زنند.
پس اگر به دنبال تحقق حقیقی مردم سالاری هستیم، باید فرهنگ و گفتمان آزاداندیشی بر جامعه حاکم شود.

در مرحله ای که می خواهیم مفاد گفتمانی را مشخص و تألیف کنیم، دومورد از کارهایی که لازم است انجام شود، یکی تعیین معنای دقیق تر «رهبر» و دیگری تعیین نوع ارتباط رهبران در هر لایه با یکدیگر است.
ما در 4 لایه رهبر تعریف می کنیم ؛ رهبران علمی ، رهبران فکری ، رهبران فرهنگی و رهبران تبلیغی ؛ اما به نظر می رسد رهبر در این 4 لایه به نحو اشتراک لفظی استفاده می شود. (یا حداقل نیاز است معنای رهبر در این 4 لایه دقیق تر و واضح تر شود.)
منظور از رهبر کیست؟ کسی که سررشته داری می کند؟ کسی که هدایت می کند؟ یا … ؟
مؤلفه هایی که باعث می شود کسی رهبر باشد، چیست؟
مسأله بعدی این است که این رهبران به چه نحو با همدیگر در ارتباط هستند؟ چگونه دغدغه یکدیگر را متوجه می شوند و از همدیگر پشتیبانی می کنند؟ و … .
رهبر علمی همانگونه رهبری می کند، که رهبر تبلیغی رهبری می کند؟ مؤلفه و شیوه رهبری این 4 دسته رهبر متفاوت است؟ چه تفاوت هایی دارد؟
در این یادداشت صرفاً خواستم ابهام هایی طرح کنم، که مشخص شود در تعریف رهبر برای تألیف مفاد گفتمانی نیاز است کمی دقیق تر شویم.