#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_خط_مشی_اجتماعی
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_30
#جلسه_133

نسبت #مواسات و #پیشرفت

در یادداشت پیشین سعی کردم قدری حول محل نزاع بچرخم هر چند که جهت بالندگی بحث بیش از این بایستی خرج کرد. لکن حسب تلاش های متنوع رفقا به همین مقدار اکتفا میکنم.

یک زاویه مسئله این است که بالغایة ما به دنبال چه هستیم وقتی میگوییم مسئله ما فقر زدایی است با وقتی که میگوییم مسئله ما پیشرفت است ما دو گونه مسئله داریم تعریف میکنیم.

#روایت_مسئله بسیار حائز اهمیت است؛ اینکه چه چیزی را نهایتا میخواهیم تحصیل کنیم و چه چیزی را نهایتا میخواهیم محقق سازیم.

روایت فقر زدایی از چالش و معضل در واقعیت پاسخ خیریه ای ای نیز خواهد داشت پاسخی که صدقه دهنده از روی ترحّم و نه احترام
رویکرد صدقه دادن آن هم به صورت ترحمی و یا به تعبیری رویکرد خیریه ای از آنجا که باعث خشکاندن عزم در جامعه می شود و جوهره انسانیت را به تعبیری تضعیف میکند اصلا مطلوب نیست.

به نظرم بایستی پدیده ها را بر مدار #عزم و #اراده ارزیابی کرد. اگر امر و پدیده ای را به گونه ای با آن مواجه شدیم که زمینه ساز اثاره عزم و اراده گردید مطلوبیت دارد و اگر این محقق نشد اصلا مطلوبیت ندارد.

حتی پیش از پاسخ روایت مسئله ما بایستی به گونه ای باشد که این مقوله را در خود انعکاس دهد وقتی ما مسئله را فقر زدایی تقریر میکنیم تا وقتی که مسئله را پیشرفت تقریر میکنیم ما دو رویکرد در تعریف مسئله در پیش گرفته ایم و روایت مسئله به صورت بندی پیشرفت به اثاره عزم و اراده کمک بیشتر و بهتری میدهد.

اگر عزم و اراده را جوهره انسانیت قلمداد کردیم این مسئله را نباید از نظرگاه خویش دور بداریم و کاملا بایستی بر تمام افعال عقلی و قلبی و جوارحی ما حاکمیت داشته باشد.

حال در این میان مواسات امری است بر آمده از اخوت و در جهت اثاره عزم و اراده جمعی.

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_خط_مشی_اجتماعی
#حمزه_وطن_فدا
#یادداشت_21
#جلسه_133

ادامه ای بر یادداشت قبل #یادداشت_20

💠غفلت از نگاه راهبردی و تربیتی به شریعت

سوال #یادداشت_قبل ( #یادداشت_20) این بود که :
❓چرا از اخوت با این همه زیبایی و اقتدار دوریم و به آن نمیرسیم
⬅️پاسخی که مطرح شد به طور خلاصه این بود که مشکل این است که ما در فضای فکری امروز و دیروزمان این پدیده اخوت را به سان بسیار دیگر از پدیده ها کمتر شناخته ایم ، کمتر پیرامون نقش و کارکرد و هویت آن فکر کرده ایم ، نسبت هایش با سایر پدیده ها را کمتر کاویده ایم و طبیعی است که بدین سبب کمتر آن را نشانه گرفته ایم و کمتر به سوی آن سوق یافته ایم .

❓حال سوال این است ، خود این غفلت ، خود این ناشناختگی از کجا آب میخورد و معلول چیست ؟

⬅️به نظر میرسد همه چیز به نوع نسبتی که در فضای فکری و فرهنگی خود با شریعت اسلامی برقرار کرده ایم بر میگردد و ضعف هایی که در نگاه به شریعت محیط های علمی و عمومی اسلامی را در بر گرفته ، ما را به ان نقطه نا مبارک رسانده است.
⬅️حقیقت آن است که شریعت ابزاری است برای تحقق حیات طیبه فردی و اجتماعی انسانی
آن طور که حضرت امام خمینی در کتاب ولایت فقیه تبیین میکنند ، شریعت اسلامی ابزار دست ولیّ حق است که با استفاده از این ابزار و امکانات ، اهداف عالیه انسانی را به دست انسان ها در محیط انسانی محقق سازد.
با این وصف هر عنصری از شریعت بناست در شخصیت فرد و جامعه اسلامی نقشی را بر عهده بگیرد و اثری را بر جای گذارد
⬅️در دوره ای که شاهراه وحی باز است ، پیامبر در مقام راهبری جامعه به صورتی مستقیم به آموزه ها و پیشنهادات خدای متعال تمسک میکند و مبتنی بر آن جامعه و افراد آن را به پیش میراند، ائمه معصومین نیز مستظهر به علم الهی ، کارکرد عناصر شریعت را میشناسند و از رمز و راز و نسبت و تناسب ایشان آگاه هستند لذا به راحتی تبیین میکنند که مثلا اکنون وقت جهاد نیست ، اکنون وقت علم است ، یا اکنون وقت تمرکز بر امر به معروف است ، اکنون وقت تقیه و صبوری است ، اکنون وقت شهادت است یا اکنون وقت مناظره و مباحثه است. اکنون باید حج را نیمه کاره گذاشت و اکنون باید ….

❓حال در دوره ای که دست ما از وحی و همچنین از علم الهی لدنی کوتاه است ، این عقلانیت را باید از کجا تامین کرد ، عقلانیتی که تکلیف فعل خرد و کلان فرد و جامعه را مشخص سازد ؟
⬅️روشن است که عالمان دین به عنوان خلفا و وارثان انبیاء و اوصیا باید به این عقلانیت مجهز باشند تا بتوانند جامعه اسلامی را به سوی آن حیات طیبه رهبری کنند.
یعنی باید از کارکرد هر یک از این احکام و عناصر شریعت مطلع باشند تا بتوانند برای اداره و رهبری امت به درستی از هر یک از آنها بهره مند گردند
بدانند کی باید روی چه امری تاکید کرد و کی باید امری را سهل تر گرفت یا حتی پنهان نمود.
کدام امر برای کدام جامعه ممکن است ، کدام امر نقش علت دارد و کدام امر نقش معلول ، کدام امر مقدم است و کدام امر موخر، کدام امر اصلی است و کدام امر فرعی

🔷⬅️اما متاسفانه آنچه رخ داده است ، نوعی قدسی گرایی افراطی است که با مفاد شریعت صرفا از زاویه قدسیت برخورد نموده و از باب اینکه همه ابواب و احکام و خرد و کلان شریعت از جانب خدای متعال است و همه آنها مورد امر و خطاب ، لذا در هر یک از اینها مکلف باید رضایت الهی را صرفا دنبال کند و لزومی به اطلاع از مفاد و واقعیت و کارکرد تک تک عناصر شرعی لازم نیست.
مکلف به قدر وسع و یسر باید به احکام الهی عمل کند و در این عمل نیت خالص داشته باشد و رضایت الهی را دنبال کند و اگر چنانچه فرد و جامعه عمل به احکام شریعت را دنبال کنند ، به خودی خود ، تمام آن اهداف محقق خواهد شد،
یعنی اگر چه ما به شکل تفصیلی نمیدانیم هر پدیده شرعی در صدد چیست یا کدام هدف را دنبال میکند ، اما این را میدانیم که احکام تابع مصالح و مفاسد بوده ، لذا عمل به آن ، خود به خود تحقق حیاط طیبه فردی و اجتماعی را رقم میزند.

🔷⬅️متاسفانه این نگاه که توامان تهی از رویکرد معرفتی و تربیتی و راهبردی است نگاه رایج حوزه های علمیه بوده است و از این رو هم و غم غالب محیط علمی وارثان انبیاء صرف اصول لفظی و عقلی برای درک درست دلالت های متنی و کشف حلال و حرام و مستحب و مکروه شده است و با همین الگوی مفهومی ناقص احکام خمسه ، مکلفین را راهنمایی کرده اند.
یا اگر به شکل غیر غالبی ، رویکرد معرفتی و حقیقت گرایانه دنبال شده است ، یا به جهت نبود رویکرد تربیتی صرفا از زاویه هستی شناسانه و انسان شناسانه کلان به آن پرداخته شده است یا اگر توامان رویکرد تربیتی بوده است ، تنها متعرض فضای فردی بوده اند و به حوزه اجتماعی آن نپرداخته اند.

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_خط_مشی_اجتماعی
#احمد_قوی
#یادداشت_3
#جلسه_133
چرا شیعه به سمت گفتمان جامع حرکت نکرده است؟
نمی دانم این استقرا چقدر تام است ولی به گمان من وقتی یک جوان حزب اللهی با هزار امید و آرزو پایش را داخل حوزه میگذارد اولین چیزی که به صورت خیلی جدی آزارش میدهد عدم فهم جامع از دین و روح کلی شریعت است!
همین زاویه نگاه می تواند ما را به بازخوانی انتقادی تراث سوق بدهد. و همواره این سوال پیش روی ما باشد که چرا در تراث ما این مساله حیاتی مغفول واقع شده؟
از ضعف و قوت های احتمالی که بگذریم شاید یکی از عوامل موثر بر این پدیده این بوده باشد که شیعه همواره دغدغه استناد به متن داشته و تا جای ممکن از “رای” (تحلیل های شخصی) پرهیز میکرده. تا جایی که یکی از نوامیس هویتی فقه امامیه همین مساله است.
جناب کشی در رجال ماجرایی را نقل میکند که در آن حضرت صادق ع حد وسط برتری یک فقیه امامی (محمدبن مسلم) بر یک فقیه از عامه را اتخاذ از سنت و استناد به نص قرار میدهند
فقال (علیه السلام) إذا صرت إلى الكوفة فأتيت ابن أبي ليلى فقل له أسألك عن ثلاث مسائل لا تفتيني فيها بالقياس و لا تقول قال أصحابنا …(رجال کشی ص 163)
این مولفه در تمام تاریخ امتداد پیدا کرده تا جایی که حتی در عصر حاضر و پس از انقلاب اسلامی هم مباحثی مثل مقاصد شریعت و حتی تنقیح مناط هم در بین اهل سنت به مراتب پررنگتر از فضای شیعه است چرا که آن ها به راحتی به تحلیل ها و استشمام هایی که از روح شریعت دارند میدان می دهند!
بنابراین در بازخوانی و تحلیل تراث این عنصر نیز باید به مورد توجه قرار بگیرد و الا ممکن است دچار خودزنی افراطی و تحلیل های دور از واقع شویم.
شاید یکی از ید بیضاهایی که حضرت امام به رخ کشید همین بود که توانست با حفظ اصالت و پایبندی به نص مساله فهم کلی از روح شریعت را در حرکت خود لحاظ کند.

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_خط_مشی_اجتماعی
#احمد_قوی
#یادداشت_2
#جلسه_132

ارتقای فرهنگ پشتیبان مواسات.

نگاه ارمان گرایانه ما اقتضا دارد که عالی ترین سطح را در فرهنگ پشتیبان مواسات طلب کنیم. ولی با آمدن روی زمین و تلاش برای محقق کردن مطلوب با چند سوال جدی برخورد خواهیم کرد:

1. نسبت سطوح مختلف فرهنگ پشتیبان چیست؟ آیا این سطوح تباین دارند یا این که همه ی اینها مراتب مختلف یک حقیقت هستند؟

2. آیا اسلام سیاست ارتقای فرهنگ پشتیبان را برای همه ی مخاطبان در دستور کار دارد یا این که مراتب مختلف این فرهنگ را به رسمیت شناخته و بر اساس سطوح مختلف ایمانی و معرفتی از انسان ها توقع دارد؟

3. اگر در سوال قبلی حالت اول را بپذیریم سوال بعدی این است که نصوص اسلامی چگونه و با چه منطقی ارتقای نیت ها در انسان و در جامعه را مهندسی میکند؟
در پاسخ به این سوال حجم زیاد آیات و روایاتی که مقاصد دنیوی را به عنوان انگیزه عمل صالح مطرح میکنند قابل تامل است و باید مورد توجه قرار بگیرد.

#یادداشت
#روح_توحید_نفی_عبودیت_غیر_خدا
#توحید_از_دیدگاه_خط_مشی_اجتماعی
#عقیل_رضانسب
#یادداشت_38
#جلسه_131

💠نسبت #مواسات و #پیشرفت

🔺یک بحثی در کلاس مطرح شد که نسبت مواسات با پیشرفت چیست؟ آیا مواسات نمی تواند باعث رکون و بی حرکتی شود؟ یعنی بگوییم اینکه شما به مواسات و برای هم بودن دامن بزنید، وقتی بقیه در یک رکونی به سر ببرند تو هم وارد آن رکون و بی حرکتی می شوید.
🔺به نظر می رسد که این نگاه آسیب شناسانه یک بحث ذهنی است و به خود مفاهیم دقت نمی کند، یعنی بالاخره هر بحثی که شما بکنید چه دینی و چه حتی غیر دینی طرف می تواند بگوید نکند یک مرتبه فلان آسیب را به بار آورد!
🔺مواسات اساسا در بستری از اخوت ایمانی بالای می آید و در این بستر افراد در کار ارتقای یکدیگر هستند نه پایین آوردن و کاهیدن از هم؛ لذا بحث های دوستان شبیه این بود که اگر برای ماشین بوق گذاشتیم و بعضی ها دستشون رو گذاشتند رو بوق و مدام بوق زدند و کلی آلودی صوتی در شهر ایجاد کردند چه؟! پس بیاییم فکر کنیم شاید اصلا نباید برای ماشین بوق بگذاریم!!!
🔺مواسات به خاطر اینکه در بستر اخوت شکل می گیرد و اگر مومنین برای هم هستند، یعنی در کار پیشرفت و ارتقای مادی و معنوی هم هستند، و سعی می کنند بن بست هایی که جامعه ایمانی در آن گیر کرده است را بشکنند و به پیش بروند،
🔺به همین خاطر مواسات یک فرهنگ است که جامعه را رو به پیشرفت اسلامی می برد، حالا اینکه این وسط دو نفر هم به اسم مواسات نفسانیات خودشان را دامن بزنند که از ارزش این بحث نمی کاهد!
.