بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#محمد_حسین_خانی
#یادداشت_83
#جلسه_290

🔰تاثیر مشخصات اسلام در فقاهت

همانطور که اجتهاد یک عالم روستایی بوی روستا میدهد و اجتهاد عالم شهری بوی شهر قطعا پیش فرض های که این دو فرد دارند نیز در روند فقاهتشان تاثیر دارد

مولفه های اسلامی مشخص است
یا با ادبیاتی دیگر مکتب اسلام واحد است اما تقریر ها و رو یکرد های بسیاری از این مکتب شده ونتیجه این تفاوت ها فرقه ها و گروه های مختلف اسلامی از حزب الله و جمهوری اسلامی تا القاعده و داعش و….

یکی از عواملی که باعث تغییر در تفقه می شود فهم و تعریف فرد از اسلام است
قطعا اگر به یک
عارف
فقیه
فیلسوف
اصولی
مفسر
ادیب
شاعر
یک سوال بپرسیم وآن اینکه اسلام چیست؟
مشخصات اسلام را بیان کنید؟
قطعا جواب این 7 بزرگوار مثل هم نیست چرا چون هر کدام اسلام را از دریچه نگاه خود دیده اند و درجه اهمیت گزاره های اسلامی نزد هرکدامشان متفاوت است.
لذا به نظر می رسد یک عالم قبل از افتاء باید این منظومه را در نزد خود مشخص کند و از کامل بودن آن اطمینان حاصل کند

به نظرم ایده استاد درباره شبکه مشخصات اسلام ایده جالبی است
هرکسی بیاید و در چند جلسه منظومه فکر اسلامی خویش را بیان کند در این برنامه تمام مردم بعد از شنیدن تقریر ها به تنهایی تشخیص انتخاب تقریر برتر را دارند.

#یادداشت
#مقام_مردم
#سید_مصطفی_مدرس
#یادداشت_90
#جلسه_289

🔰نسبت فقه، شریعت و زندگی
شریعت به معنای لایه احکام دین نظر به تمامی زیست و حیات انسانی دارد چرا که اگر نظر نداشته باشد نقض غرض خواهد بود. از آن رو که غایت هدایت و سعادت انسان است و زندگی انسان در هویت انسانی انسان مندمج است.

اما آیا فقه هم موضوعش زندگی بوده است؟
موضوع فقه نوعا اینگونه بیان می شده است:

“فعل المكلف ثبوتا أو سلبا من حيث إنه مكلف”

در انظار عمدتا مکلف فردی مد نظر بوده است یعنی رویکرد اجتماعی یا نبوده یا اگر هم بوده منحصر به احکام در مقام روابط اجتماعی بوده است.

اما فقه یک دانش دست ساخت انسانی است اگر منبع فقه قرآن و سنت است اما به هر حال محصول اراده تاریخی فقهاست. از این رو نیز میتوان گفت امعان شایسته و بایسته ای فقه به انسان در متن زیست او که ابعاد اجتماعی تاریخی تمدنی دارد نداشته اند.

این البته شاید از نظرگاه دیگری قابل اصطیاد باشد و آن هم بررسی رابطه #فرهنگ و #اجتهاد هست.

شهید مطهری طرح بحثی دارند که اجتهاد فقیه دهاتی بوی دهات میدهد و اجتهاد شهری بوی شهر!!!

بسته به اینکه جهان فکری فرهنگی یک فقیه اتساع پیدا کرده باشد، اجتهاد فقیه هم در همین حد افق آفرین و راه گشا و گشوده نسبت به گستره و وسعت حیات انسانی خواهد بود.

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#محمد_حسن_زاده
#یادداشت_100
#جلسه_288

✨مواجهه با اندیشه ها

❇️یکی از اشکالاتی که میشود به فضای اندیشه ای جبهه ی انقلاب و مخصوصا حوزه های علمیه وارد کرد، عدم مواجه با اندیشه و تفکر افراد است.

از ابتدای انقلاب تا کنون، افراد و جریان های گوناگونی در مسیر انقلاب اسلامی قرار گرفته اند و در نهایت یا با آن همراه گشته و یا به مقابله با آن پرداخته اند.
تعداد افراد و جریاناتی که در مقابل انقلاب قرار گرفته اندکم نبوده اند. از منافقین و نهضت آزادی و مارکسیست ها گرفته تا احمدی نژاد و مرحوم هاشمی و …….
در مقابل جریانات و اندیشه هایی که با انقلاب همراهی کرده اند نیز بسیار بوده اند. از شهید مطهری ره گرفته تا آیت الله مصباح ره

🔸لکن تقریبا در اکثر این موارد مواجه ی ما با این افراد و جریانات در ساحت اندیشه و فهم کلامشان نبوده است. غالبا تحلیل ها را در افق رفتار های سیاسی تقلیل داده ایم و با مواجه های کف خیابانی و فحش و فحش کشی ختمش کرده ایم.

🔹مثلا از منافقین هیچ تحلیل اندیشه ای برای مردم ما باقی نماده است. منافقین که بوده اند و حرف اساسی شان چه بود و سعی داشته اند چه گفتمانی را بر ایران حاکم کنند؟ عموم مردم ما دشمنی شان با منافقین از این حیث است که آنها آدم کش هستند. لکن معلوم نیست که چرا کشته اند و به چه می اندیشه اند. فیلم هم که می سازیم فقط همین مسائل را نشان میدهیم . عمق فاصله ی جریان انقلاب از منافقین را به تصویر نمیکشیم.

🔸در مورد مرحوم هاشمی هم همین طور شد. از هاشمی نخواستیم حرف بزند تا عمق تفکر و اندیشه ی او برای ایران اسلامی مشخص شود. نگذاشتیم بگوید تا مشخص شود که ایران لیبرال چه بلایی بر سر توده مردم می آورد. دائما مواجه ی با او را سیاسی کردیم و به دزدی ها و ثروت خاندان او تقلیل دادیم.

🔸در قضیه احمدی نژاد نیز همین گونه داریم عمل میکنیم. تا حرف میزند همه به فکر خفه کردن اویند. نمی گذارند حرف بزند تا ته اندیشه و ایده اش باری ایران اسلامی مشخص شود. تقلیل دعوا در سطح شعارهای سیاسی و دعوای های کف صحنه و….

🔰در مواجه با جریان های همراه نیز همین کار را کرده ایم.
حرف های آقای مصباح ره را درست نشیدیم و نشست برگزار نکردیم که نقاط اشتراک اندیشه ی ایشان با مقام معظم رهبری حفظه الله و مکتب امام چیست؟ نقاط افتراقش چیست؟ کدام اندیشه قوی تر است و میتواند ایران اسلامی را به سعادت برساند؟ و…..

فقط دعوا کردیم و فحش دادیم. دعوا را سیاسی کردیم. جبهه پایداری را به توپ بستیم. شاگردانش را گردن زدیم. همه را خفه کردیم به هزار دلیل درست یا غلط. به خاطر افتراق های داشته و نداشته. در زمان حیاتش کم بود بعد از مرگش هم ادامه دادیم. هنوز هم دست بردار نیستیم. اصلا نفهمیدیم برای چه فحش میدهیم. نفهمیدیم او چه میگفت و چه می خواست بکند. فقط چون کینه ی پایداری را در دل داشتیم، زدیم.
.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#سیدمرتضی_شرافت
#یادداشت_59
#جلسه_288

🔶چند سوال و ابهام در رابطه با ضرورت بررسی اصطلاحات

⁉️تصویر واضحی داشتن از این اصطلاحات و شناخت چنین ادبیاتی به چه کار می آید؟ و چرا اهمیت دارد؟

🔷آیا چنین دقتی برای فهم بهتر کلام نخبگان غربی و یا دانشگاهی است؟! یا برای درک بهتر اندیشه علمای حوزوی به ما کمک می کند؟
اگر چنین باشد این جا یک ان قلت جدی وارد است. ما باید نظریات غربی را در چارچوب های اسلامی خودمان بررسی کنیم نه این که بخواهیم چارچوب اندیشه را نیز از آنها بگیریم. در رابطه به اندیشمندان حوزوی هم به نظر نمی آید چنین ورودهای درجه دویی مورد نیاز باشد. که اکثر علمای ما به این مباحث بیش از همان رئوس ثمانیه، نپرداخته اند.

🔷اما اگر بگوییم این رفع ابهام و واضح شدن اصطلاحات، ابزار شناخت ما را توسعه می دهد و اقتدارهای علمی به ما می دهد، و ما را در اندیشیدن و تفکر و حتی شناخت اسلام کمک میکند، اشکالات جدی تری مطرح می شود.
همان ان قلتی که پیش تر مطرح شد، اینجا با شدت بیشتری مطرح است.
ان قلت دیگر این که اصلا آیا چنین ابزاری برای شناخت اسلام به ما کمک می کند یا بیشتر ما را گمراه می کند؟ آیا این چنین نیست که تک تک گزاره های اسلام، بیانگر کل اسلام هستند و نگاه دانشی، توانایی هضم و تحلیل چنین حقیقتی را ندارد؟
یا این شبهه تکراری که اگر این گونه شناختی مفید بود، انبیا و ائمه اولی بودند که این طور اسلام را معرفی کنند.
یا این که استفاده از این ادبیات غربی، شناخت اسلام با چارچوب ها و مدل های غربی نیست؟ و این طور ما اسلام را حدهای غیر منصفانه نمی زنیم؟

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#محمد_حسین_خانی
#یادداشت_82
#جلسه_288
#مکتب_امام
#مکتب_صحیح

در یادداشت حضرت استاد از ویژگی های مکتب امام #به_روز بودن را مطرح کردند که حضرت آقا می فرماییند مکتب امام یک مکتب به روز بود .

با این نکته برای من سوال شد که:
❓یک مکتب در ادبیات کلاسیک چه وِیژگی های باید داشته باشد تا مکتب شود ؟؟؟؟
❓ دو مکتب امام خمینی ره چه ویژگی دارد ؟

🔰مکتب چیست؟
استاد شهید#مطهری در تعریف مکتب می گوید:
یک تئوری کلی و
یک طرح جامع و هماهنگ و منسجم است
که هدف اصلی کمال انسان و تأمین سعادت همگانی است
و در آن خطوط اصلی وروشها، باید ها و نبایدها ،خوبها و بدها، هدفها و وسیله ها، نیازها و دردها ودرمانها، مسئولیتها و تکلیفها مشخص است
و منبع الهام تکلیفها و مسئولیتها برای همه افراد می باشد.
(مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی، ص 54-46)

تعریف کلاسیک مکتب:
مکتب مجموعه چند جهان بینی و ایدئولوژی و طرح‌ها و نظریه‌های متفاوت ولی همسو که نیازهای فکری را برای رسیدن به سعادت روشن می‌سازد. مکتب طرحی منسجم برای چگونه زیستن ارائه می‌کند که در این طرح مسئولیت‌ها و تکلیف‌ها برای نیل به کمال براساس ارزش‌های مادی و معنوی تعریف شده‌است.

ادامه دارد…

قسمت دوم

🔹ویژگی های مکتب

از مجموع این دو تعریف و تفاوت های که در تعریف مکتب دینی و غیر دینی هست چند ویژگی را می توان برای مکتب برشمرد:

1️⃣یک طرح جامع و منسجم است.

2️⃣اجزای آن نظام‌مند و هماهنگ است.

3️⃣دارای ویژگی متمایز کننده است.

4️⃣دارای جهان‌بینی خاص و دستور العمل‌هایی برای تحقق آن است.

5️⃣همزمان جنبه‌های مختلف درون علمی و برون علمی را مورد توجه قرار می دهد.

6️⃣ضمن تعیین مسئولیت، الهام بخش است.

7️⃣دارای حد و مرز و ضوابط مشخص است.

بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#محسن_همت
#یادداشت_60
#جلسه_287

💠موضوع دین انسان یا زندگی
مقدمه۱:
دین اسلام دین خاتم است یعنی برای تمام نیازهای زمان پیامبر و تا قیامت اندیشه و راهبرد دارد.
مقدمه ۲:
مکتبی می تواند اینگونه ادعا کند که موضوعش بنا بر تغییر زمان و مکان تغییر نکند.
حال آنکه بسیاری از شئون زندگی انسان از زمان رسول اکرم ص تا کنون تغییر کرده است. نظام دغدغه های زندگی در جوامع متفاوت تغییر می کند. اگر اسلام می خواست موضوعش را زندگی انسان قرار دهد باید نو به نو عوض می شد و یا برای هر جامعه ای نسخه مخصوص به خودش را ارئه می داد.
نتیجه:
اما این انسان است که به لحاظ وجودی و ذاتیات انسانی تغییر نمی کند. نظام نیازهایش شاید کم و زیاد شود اما عوض نمی شود.
اگر دین به انسان با برش های متفاوت نگاه کرده باشد (که کرده است) مانند ارتباط با خود، خدا، سایرین در واقع توانسته نگاهی جامع هم فردی و هم اجتماعی، هم دنیایی و هم آخرتی به انسان داشته باشد. این نگاه می تواند ادعا کند که انسان در هر زمان و مکان و شرایطی مورد توجه قرار گرفته است.

#یادداشت
#مشخصات_اسلام
#سیدمرتضی_شرافت
#یادداشت_58
#جلسه_287

امروز استاد فرمودند: فقه اسلامی شناخت صحیحی از انسان و از زندگی انسان دارد. اما ما به زندگی توجه نداریم.
در یک نظر اولیه، فقه در سراسر زندگی انسان مسلمان، حضور دارد. نقشی واقعی و پیوسته. شریعت اسلامی کاملا با زندگی مسلمان پیوند خورده و عجین است. هیچ وصله ناجوری نیست.
فقه آمده است برای زندگی.
سوالی که مطرح است این است که آیا فقها توانسته اند نقشی در زندگی مردم داشته باشند؟یک جایگاه اجتماعی تعریف شده، که وصله ناجور نباشد. شانی که باری از اجتماع بردارد. صنف یا شغل یا هر فعالیت اجتماعی که کمکی به جامعه و مردم باشد.
ظاهر قضیه این است که از یک مقطعی به بعد در طول تاریخ، هر چه جلوتر می آییم، فقها بیشتر از متن جامعه بریده می شوند و از فعالیت های اجتماعی حذف می شوند.
شاید بتوان گفت تا پیش از دارالفنون، اکثر علوم منحصر در حوزه های علمیه و آموزه های اسلامی بود. دارالفنون، اغاز تاسیس نهادی جدای از دین بود. کم کم طب و نجوم و ریاضیات و… از متن حوزه خارج شد. علومی که در نقش آفرینی اجتماعی فقها تاثیر زیادی داشت. طب، نجوم، ریاضیات و علم اعداد و حروف و… از سبک زندگی ایرانیان حذف شد. فقها نیز دایره فعالیتشان محدود. اما همچنان نقش جدی ای در جامعه داشتند.
یک فقیه، علاوه بر امام جماعت، محل رجوع مردم بود. از اذان و اقامه نوزادان تا نماز میت اموات. از ریش سفیدی در منازعات، تا اجرای خطبه عقد و طلاق. فقیه محل رجوع مومنین برای قضاوت بود. و مهمتر از همه مامور ثبت تمام این موارد. هنوز برای کشف اسناد قدیمی باید به دفاتر همین علما مراجعه کرد.
عرضم این است که فقهای ما هم تا حدود خوبی زندگی و مناسباتش را فهم کرده بودند و در آن نقش آفرین بودند. حتی بعد از تحولاتی که در زمان رضاشاه در نظام دیوان سالاری و ثبت و قضاوت کشور صورت گرفت. چرا که مومنین، نظام طاغوتی را محل رجوع خود نمی دانستند.
اما آن چه بیش از همه به این نقش اجتماعی ضربه زد، قانون اساسی جمهوری اسلامی بود. با تثبیت قوه قضائیه و مرکز ثبت اسناد و املاک و… . با رویکردی تمرکزگرا و انحصار طلب، که بیش از این که به نقش اجتماعی فقه توجه کند، فقه را حکومتی دید. شاید این ناشی از نظریه ولایت فقیه امام بود که همه شئون ولی را منحصر در یک فقیه می کرد. به خلاف نظر مشهوری که فقها را به صورت عام، ولی می داند.
بعد از انقلاب، نقش اجتماعی و نه حکومتی فقها چیست؟ در مناسبات اجتماعی و روی زمین، چه گره ای از مردم باز می کنند؟ به عبارتی شغل اجتماعی فقها بعد از تشکیل جمهوری اسلامی چیست؟

#یادداشت
#مشخصات_اسلام

#حامد_خواجه
#یادداشت_85
#جلسه_287

انسان آخر الزمان چه انسانی است که مفتخر به دریافت دین کامل یا بهتر بگویم، دین خاتم شده است؟ این انسان چه رشدی کرده است و چه ظرفیتی پیدا کرده است که شایسته دین خاتم شده است و دیگر نیازی به نبی و پیامبر ندارد؟
در مقام بررسی مشخصه‌های اسلام بودیم که به خاتمیت به عنوان یک مشخصه رسیدیم و در خصوص آن به گفتگو پرداختیم؛ اما وقتی از خاتمیت دین سخن به میان می‌آید، برای درک بیشتر و بهتر خاتمیت، باید انسانی را هم که لایق دین خاتم و خاتمیت شده است بشناسیم.
باید بررسی شود که چه تغییر بنیادین در انسان رخ داده است و چه تکاملی در انسان به وجود آمده است که دیگر از پیامبری که شریعت بیاورد بی‌نیاز است و همین شریعت را تا آخر پاسخگوی او است؛ البته توجه داریم که خود این شریعت هم ویژگی‌های دارد که این امکان خاتمیت را داراست ولی به هر حال این انسان آخر الزمان است که برای دریافت این شریعت خاتم برگزیده شده است.
این انسان نه تنها به شریعت دیگر نیاز ندارد بلکه نیازی هم نیست که همین شریعت توسط پیامبر دیگر تبلیغ شود؛ بسیاری از شریعت‌هایی که توسط دیگر پیامبران آورده شده است، بعد از آن پیامبر توسط دیگر انبیاء تبلیغ شده است، مثلا شریعتی که حضرت ابراهیم علی نبینا و علیه السلام آورده‌اند را پیامبران زیاد بعد از ایشان تبلیغ کردند؛ اما شریعت خاتم برای تبلیغ نیازی به نبی ندارد. این انسان چه رشدی کرده است که دیگر برای اتمام حجت بر او هم نیازی به نبی نیست؟